فراتر از زیبایی: اهمیت عملکردی شیشه های با کیفیت ماشین

اندازه شیشه خودروها، تنها بیانگر گونه شناسی و هویت خودرو در ارتباط با استایل آن نمی باشد بلکه علاوه بر آن ادراک ذهنی راننده و سرنشین را از فضای داخلی، سرعت و امنیت شکل می دهد.

استفاده از شیشه های بزرگ معمولاً در وسایل حمل و نقل کوچک که برای سفرهای روزانه از شهر به حومه آن به کار می روند متداولند تا احساس بزرگی فضا را به طور ذهنی در محیط منقبض داخلی ایجاد کنند. این احساس همچنین در مواردی در انواع دیگری از خودروهای عمومی مانند MPV هایی که پیش تر نیز به آنها اشاره شد کاربرد دارد که استفاده از آنها درخصوص قابلیت های دیداری و اسکان باشد. اغلب ممکن است روشنایی فضای درونی بخشی از هویت برند برای برخی از سازندگان محسوب شود، در حالی که گروه دیگری از آنها، به کارگیری فضای داخلی بسته و محفوظ و ارایه ظاهر خارجی ستبر را که هر دو حس ایمنی بیشتر را القا می کند، ترجیح می دهند. این ویژگی ها که نوعاً در خودروهای معتبر آلمانی نمود دارند، اغلب با استفاده از شیشه های کوچک، چشم انداز محدود و مواد تیره ای که ظاهری برجسته تر دارند، بیان می شوند.

از سوی دیگر، اندازه شیشه بیانگر درک سرنشین از سرعت است. شیشه های کوچکی که با محدودیت دیداری، اطلاعات تصویری و اشیای متحرک کمتری در اطراف مترادف هستند، باعث ایجاد درک کمتری از سرعت و سفری آرامش بخش می شوند. این خود دلیل دیگری است که چرا خودروهای سریع، شیشه های کوچک تری دارند. گرچه دیدگاه جالب دیگری نیز در مفهوم خودروهای اسپرت نمود دارد که مطابق با آن با به کاربردن سطوح شیشه ای بزرگ سرعت بیشتر احساس می شود و در حالی سبب لذت بردن بیشتر از رانندگی سریع می شود که سرعت نسبی واقعی چندان هم بالا نیست.

این مفهوم ممکن است به عنوان جنبه ایمنی نیز معرفی شود. وجود نوعی از ایمنی درونی، ذهنی و غیرقابل اندازه گیری را درنظر بگیرید که مستقل از معیارهای قراردادی فعال یا منفعل ایمنی خودرو است. باید گفت ایمنی بیشتر از اینکه به عوامل احساس ذهنی ایمنی مربوط باشد به خودرویی مربوط است که از گرایش راننده به سرعت، جلوگیری کند. با ایجاد دید مناسب برای راننده درک مضاعفی از سرعت برای وی ایجاد می شود که او را در برابر ریسک های پیش رو حساس تر و مسیولیت پذیرتر می سازد.

در نهایت، دید مناسب تنها به طرف بیرون نیست بلکه از طریق سایر خودروها نیز درخصوص ایمنی قطعیت دارد زیرا به راننده اجازه می دهد در تراکم ترافیکی ببیند و نسبت به آنچه کمی دورتر از خودروی وی رخ می دهد آگاه باشد تا احتیاط های لازم را لحاظ کرده یا واکنش های سریع تری نشان دهد.

فضای عمومی و خصوصی:

هر سازه قابل سکونت، خواه ساکن باشد و خواه متحرک، مرزی فیزیکی بین فضای عمومی و خصوصی به حساب می آید. شیشه، وسیله ای است که در صورت تمایل، امکان تماس دیداری محیط داخلی را با فضای خارج میسر می سازد. در حالی که خصوصی سازی برای خانه ها کاملا سازگار است، سایر اماکن شرایط مشابهی ندارند. فضای داخلی خودرو نه می تواند به طور کامل خصوصی باشد و نه یک فضای عمومی محسوب می شود. در شرایط عادی به ویژه هنگامی که در محیط های شهری خودروها بسیار نزدیک به هم در حرکتند، رانندگان و سرنشینان آنها می توانند یکدیگر را ببیند.

به سختی می توان از نیاز سرنشینان به فضای خصوصی صرف نظر کرد و این موضوع یکی از مزایای عمده خودروهای شخصی در مقایسه با وسایل حمل و نقل عمومی است. استفاده و نصب شیشه اتومبیل خاص می تواند امکان تماس دیداری محیط داخل خودرو با خارج آن را فراهم سازد. این در حالی است که عکس آن را امکان پذیر نمی سازد. به همین دلیل است که لیموزین های آمریکایی از شیشه های تیره استفاده می کنند تا از دیده شدن رانندگان و سرنشینان خودرو که اغلب اشخاص مهمی هستند جلوگیری شود.

رانندگی در حالت عمومی، یعنی آنچه را که در شبکه های جاده ای اتفاق می افتد و در تعامل با سایر وسایل نقلیه است، درنظر بگیرید. در این حالت، بحثی اخلاقی درخصوص اینکه راننده باید در معرض کنش های دیداری قرار داشته باشد یا خیر، ایجاد می شود. عایق سازی دیداری بیانگر نوعی رفتار اجتماعی است که بر اثر احتمال آزار به خاطر رفتار غیرقابل قبول، به وجود می آید.

در برخی مواقع، هنگامی که خونسردی خود را در ترافیک از دست می دهید، آنچنان نگاه توهین آمیزی به رانندگان دیگر می اندازید که حتی با بدترین دشمن خود نیز به این گونه رفتار نمی کنید. بعد از آن، به طور غیرمعمول بعضی از رانندگان به تدریج خشمگین تر شده و سپس تمام چیزی که احساس می کنند، شرم و تمایل به ممانعت از ادامه تماس رودررو است.

این نوع رفتار رانندگان که شاید در کشورهای آمریکای لاتین شایع تر باشد، تحت سرفصلی به نام «خودرویی برای یک دوست» به عنوان جزیی از دستورالعملی است که به دانشجویان طراحی آموخته می شود. ایده اصلی این پروژه، در واقع بر این مطلب استوار است که هنگامی که شما با یک خودروی بدون سقف رانندگی می کنید یا حتی از خودروهای عادی استفاده می کنید که نیمی از فضای ظاهری آنها پوشیده از شیشه است، نمی توانید خود را از باقی جهان منفک بپندارید.

در اینجا، از شفافیت به عنوان ابزاری برای از بین بردن فضای خصوصی استفاده می شود تا برای راننده آگاهی اجتماعی بیشتری به وجود آورد. اما گاهی راهکاری وجود دارد که می تواند فضای داخلی اتومبیل را کمی خصوصی تر کند و از دید رانندگان دیگر محفوظ بدارد. این راهکار تعویض شیشه ماشین با شیشه دودی فابریک و یا نصب برچسب شیشه اتومبیل است.

درست در نقطه مقابل، در مفاهیم طراحی خودرو، نظر دیگری وجود دارد که از شکل ظاهری صلب و تهاجمی استفاده می شود و این مهم با استفاده از سطوح شیشه ای کوچک حاصل می شود. این تناقضات که به تازگی در هر دو منظر پروتوتایپ و خودروهای مفهومی در دوره های طراحی خودرو ارایه می شوند، ممکن است به عنوان واسطه هایی برای بیان روندهای اجتماعی- فرهنگی در عدم قطعیت، حس تدافعی و حتی ترس از آینده ای درنظر گرفته شوند که مصداق این جمله معروف شاعر معروف فرانسوی «پل والری» است که می گوید: «بیش از آن چیزی که قبلاً بوده، نخواهد بود.»

بنابراین، می توان نتیجه گرفت که نقش شیشه از ماده ای متناقض که از دیدگاهی نامریی یا بازتاباننده می شود و در عین حال که اجازه عبور نور را می دهد از گذر آب و هوا و انرژی و سروصدا جلوگیری می کند فراتر می رود. جدا از مسیله تفکیک انتخابی که می تواند یک محدودیت باشد یا نباشد، شیشه تمام عمومیت فضا را تعریف می کند، زیرا مرز شفاف بین حریم خصوصی و عمومی است که می تواند رفتارهای اجتماعی را تقویت یا سست نماید.

خم شیشه؛ خطوط جریان و آیرودینامیک:

شاید هیچ چیزی در فناوری شیشه، به اندازه خم شیشه ها در ترکیب بندی فرم خودرو تاثیرگذار نبوده است. شیشه های خمیده، تا نقطه ای کلیدی در تاریخ، در مورد دو مفهوم خطوط جریان (به عنوان موضوعی تاریخی) با تاکید بر وجه زیبایی و آیرودینامیک (به عنوان موضوعی علمی برای کاهش نیروی پسا) رشد کرده است.

مفهوم خطوط جریان در اواخر قرن بیستم نمایان شد. هنگامی که تحقیقات در خصوص خودروهای مسابقه برای افزایش سرعت با کاهش مقاومت هوا آغاز شد و سازندگان خواستند تا شکل ظاهری و استایل خودرو را به عنوان ابزاری برای بهینه سازی فروش آن لحاظ کرده و مصرف کنندگان را از گذراندن نیازمندی های روزمره به فضایی جدید سوق داده و ذایقه آنها را با طعم های جدیدی آشنا کنند.

گرچه نخستین خودروهایی که با مفهوم جریان ساخته شده بودند، شیشه های جلویی V شکل داشتند. شیشه های جلو خمیده نیز در ایده های اولیه خودروها از اواخر دهه 30 وارد شدند. در دهه 50، شیشه های جلویی که از کناره ها خمیده بودند، به رغم تمامی دشواری های تولید و مشکلاتی که درخصوص واپیچش نوری به وجود می آوردند، به صورت نماد تجاری گویش زیبایی مداری بر بازار آمریکا حکمرانی می کردند. خطوط جریان برای منتقدین، تقریباً مترادف جمله عامیانه «ساخت دیترویت» محسوب می شد.

اروپا، استفاده از شیشه خمیده را بسیار مخفیانه و بی سروصدا دنبال می کرد تا به توازن مناسبی در زیبایی خودرو به عنوان مصداقی از یک مجسمه هنری دست یابد. نتایج این گونه پیکره سازی های حیرت آور نظیر سیتروین معروف مدل DS19 بدون استفاده از قابلیت های خم در شیشه، به سختی قابل حصول بود. شیشه های خمیده، نمای قسمت بالایی سازه خودرو را به کلی تغییر دادند، امکان افزودن فضای داخلی بیشتر را به اتاق آن خودرو فراهم کرده و برای طراحان این امکان را به وجود آوردند که خطوط بدنه را پیوسته تر و ملایم تر خلق کنند.

امروزه، هدف تحقیق در زمینه کاهش نیروی پسا، بهینه سازی کارایی است، نه افزایش سرعت. در این مرحله، حتی اگر دغدغه های دهه 70 و 80 نیز برطرف شده باشد، این موضوع با توجیه بوم شناسی و سیاست های زیست محیط، هنوز تازه باقی مانده است.

بیانیه رسمی قبلی مرتبط با موضوع خطوط جریان به دو جز تقسیم شده است: از یک سو، شکل قابل تشخیص فیزیکی مطرح است که کمترین مقاومت را در برابر هوا ارایه می کند و از سوی دیگر، فرمی که در واقع به نظر می رسد. بنابراین، طراحی خودرو توانسته است از همگونی و تناسب حجمی و پویایی غیرتهاجمی خطوط جریان، به اشکال گوه ای غیرهمگونی برسد که همچنان آیرودینامیک بوده، اما برای عملکردهای معاصر و نیازهای زیبایی مداری نوین مناسب باشند. در این راستا، خم شیشه از بزرگنمایی گذشته رها و به ابزاری طلایی تبدیل شده است که بینابین چشم پوشی از مقاومت، ظاهری نپیچیده، ساختاری ساده و کیفیت زیبایی مداری قرار دارد.

مفهومی که در آن، معنای محیط داخلی تطابق پذیر وجود داشته و از تزییناتی استفاده می کند که به جای مطابقت دادن مردم با آنها، متناسب با موقعیت های اجتماعی ساخته شده اند.

به نظر می رسد فضاهای شیشه ای بزرگ در آخرین مدل مفهومی خودروی سیتروین به نام «Osmose» به این منظور به کار گرفته شده اند تا منظور از گونه ای وسیع تر را که احساس مسیولیت بیشتری را در نوع استفاده به همراه دارد برجسته تر سازد. این خودرو به سوی دنیای بیرون گشوده است و وضعیت عابرین پیاده یا سرنشینان سایر وسایل نقلیه را که دایماً در حال تغییرند بازمی نمایاند. این خودروی مسافربری گونه جدیدی از ارتباط بین مسافران و سرنشینان وسایل نقلیه را بنیان می نهد و احساس حرکت را بین مردمی تقسیم می سازد که در محیط هیچ وجه اشتراکی جز حرکت به سمت و سویی واحد ندارد.

تحقیق و توسعه در بخش خودرو امروزه به سمت زمینه های تلماتیک، ITSها و بزرگراه های خودکار در حرکت است. اگر خودروها در آینده نزدیک به جای نیاز به راننده به طور خودکار به وسیله سیستم های راهبری هوشمند هدایت شوند، ارتباط دیداری با محیط خارج به منظور رانندگی دیگر موردنیاز نخواهد بود. اما به دلایل اجتماعی و روانی، بسیار بعید است که خودروهایی فاقد هرگونه شیشه نظیر «مفهوم 2096» که توسط بخش طراحی خودروی دانشگاه کاونتری در 1996 به عنوان نمونه ای از خودروهای 100سال آینده ارایه شد، خلق شوند. دقیقاً برعکس، توسعه در اتوماسیون ممکن است امکان استفاده گسترده تر از شیشه را فراهم سازد، زیرا سرنشینان می توانند با خاطری آسوده، از مسافرت و مناظر اطراف لذت ببرند.

به دلیل پیشرفت های مداوم فنی، شیشه عملکردهای بسیار متنوع تری را نسبت به کاربردهای اولیه عهده دار است: شیشه هایی با شفافیت متغیر (الکتروکرومیک) که درجات قابل تنظیم خصوصی سازی فضای داخلی خودرو را میسر می سازند، شیشه های عقب گرمکن دار که آنتن های رادیویی را دربردارند، شیشه های بازتاباننده گرما که پرتوهای مادون قرمز را بازتابانده و شیشه های ضد نفوذ و آب زدا که بزودی از راه خواهند رسید و آب از روی آنها به بیرون خواهد غلتید. با درنظر گرفتن این موضوع که امروزه شیشه می تواند به اشکال بسیار پیچیده ای تولید شود، انتظار می رود آزادی عمل بیشتری برای طراحان در خلق فرم های خودرو وگونه شناسی آنها فراهم شود و به این وسیله، شیشه نقش خود را در طراحی و استایل خودرو تحمیل کند.