افزایش مهریه در دفاتر اسناد رسمی

خب، راستش را بخواهید، خیلی از زن و شوهرها بعد از اینکه مدتی از عقدشان می گذرد، به دلایل مختلفی مثل تغییرات مالی، مشکلات زندگی یا حتی صرفاً یک توافق جدید، فکر می کنند که می توانند مهریه ثبت شده در سند ازدواجشان را افزایش دهند. اما آیا واقعاً می شود مهریه ای که یک بار در دفترخانه ثبت شده را بیشتر کرد؟ پاسخ کوتاه و صریح این سوال، خیر است. افزایش مهریه اصلی شما بعد از عقد، از نظر قانونی و شرعی ممکن نیست و دفاتر اسناد رسمی هم نمی توانند آن را در عقدنامه شما تغییر دهند. این موضوع به خاطر نظریه شورای نگهبان و رأی دیوان عدالت اداری، حسابی روشن شده است.

شاید تعجب کنید یا بگویید مگر می شود؟ ما که با هم به توافق رسیده ایم! اما واقعیت این است که مهریه، یک جزء اصلی و اساسی از عقد نکاح است که فقط یک بار در زمان جاری شدن عقد تعیین می شود و به محض امضای آن، به مالکیت زن در می آید. بنابراین، هرگونه تلاش برای زیاد کردن آن بعد از عقد، از نظر قانونی دیگر «مهریه» به حساب نمی آید و اعتبار ندارد. البته، این به این معنی نیست که هیچ راهی برای ایجاد تعهدات مالی جدید بین زن و شوهر وجود ندارد؛ فقط این تعهدات دیگر ماهیت مهریه را نخواهند داشت. بیایید با هم ببینیم که چرا این اتفاق می افتد و اگر قصد چنین کاری را دارید، چه راه های قانونی و درست دیگری پیش رویتان هست.

مهریه چیست و چرا نمی توان آن را در سند ازدواج تغییر داد؟

بیایید از اول شروع کنیم. اصلاً مهریه چیست که این قدر قانون روی آن حساس است و اجازه تغییرش را نمی دهد؟

تعریف ساده و ماهیت حقوقی مهریه

مهریه به زبان ساده، همان مالی است که مرد در زمان عقد نکاح متعهد می شود به همسرش بپردازد. این مال می تواند سکه، پول، ملک، یا هر چیز با ارزش دیگری باشد. در اصطلاح حقوقی به این مهریه که در زمان عقد مشخص و تعیین می شود، مهرالمسمی می گویند. نکته طلایی اینجاست که به محض اینکه خطبه عقد خوانده می شود و شما عقدنامه را امضا می کنید، زن مالک مهریه می شود. یعنی حتی اگر هنوز یک سکه هم از مهریه اش را نگرفته باشد، این مال قانوناً و شرعاً متعلق به اوست و می تواند هر تصرفی که می خواهد در آن انجام دهد؛ مثلاً می تواند آن را ببخشد، ببخشید، مطالبه کند یا حتی بفروشد.

سند ازدواج: یک سند رسمی و غیر قابل تغییر

سند ازدواج شما، که به آن سند نکاحیه هم می گویند، یک سند رسمی و خیلی مهم است. فکرش را بکنید، مثل شناسنامه یا سند خانه است. محتوای این سند، به خصوص مقدار مهریه که در زمان عقد توافق و درج شده، اعتبار قانونی بسیار بالایی دارد. حالا شاید بپرسید خب اگر خود زن و شوهر راضی باشند، نمی شود مقدارش را در سند تغییر داد؟ پاسخ صریح قانونی این است: خیر. متأسفانه یا خوشبختانه، وقتی یک سند رسمی ثبت شد، محتوای آن دیگر قابل تغییر مستقیم نیست، مگر اینکه یک حکم قطعی از دادگاه داشته باشید. دفاتر ازدواج یا دفاتر اسناد رسمی هم اجازه ندارند مستقیماً در سند ازدواج شما دست ببرند و مهریه را کم یا زیاد کنند. این سند بعد از تنظیم و ثبت، اعتبار غیرقابل تغییر پیدا می کند و اصلاً فلسفه وجودی اسناد رسمی همین است: پایداری و قطعیت.

تفاوت مهریه با سایر تعهدات مالی

شاید برایتان این سؤال پیش بیاید که مگر همه تعهدات مالی مثل هم نیستند؟ نه، قضیه این طوری نیست! مهریه، یک جور تعهد مالی خاص است که از همان لحظه جاری شدن عقد نکاح، بر عهده مرد قرار می گیرد. این، جزو ارکان عقد است، یعنی اصلاً بخشی از پیوند زناشویی به حساب می آید و ماهیتش با یک دین یا تعهد مالی مستقل که بعد از عقد ایجاد می شود، فرق می کند. مثلاً اگر شما بعد از ازدواج از همسرتان پولی قرض بگیرید، این یک دین مستقل است، نه مهریه. به همین دلیل هم هست که راهکارهای قانونی برای مطالبه و اجرای مهریه، متفاوت و خاص تر از سایر بدهی هاست. این تفاوت ماهوی باعث می شود که نتوانیم هر تعهد مالی جدیدی را به عنوان «افزایش مهریه» تلقی کنیم و انتظار داشته باشیم همان مزایای مهریه اصلی را داشته باشد.

چرا افزایش مهریه در دفاتر اسناد رسمی باطل و فاقد اعتبار است؟

شاید شنیده باشید که قبلاً می شد مهریه را در دفترخانه افزایش داد. خب، این درست است، اما از یک تاریخی به بعد، قانون تغییر کرد و دیگر این کار ممکن نیست. بیایید ببینیم چه اتفاقی افتاد.

رویه های گذشته و باورهای غلط

تا قبل از سال ۱۳۸۸، یک رویه ای در دفاتر اسناد رسمی وجود داشت. مردان می توانستند با مراجعه به دفترخانه، سندی به اسم اقرارنامه افزایش مهریه تنظیم کنند و رسماً اقرار کنند که مهریه همسرشان را افزایش داده اند. این اقرارنامه، طبق یک بخشنامه ثبتی، از نظر دفاتر اسناد رسمی معتبر محسوب می شد و خیلی ها فکر می کردند که با این کار، مهریه سند ازدواجشان واقعاً بیشتر شده است. اما این رویه، یک مشکل اساسی داشت: با موازین شرعی و اصول حقوقی مهریه که جزء عقد است، همخوانی نداشت و همین باعث شد تا تغییرات بزرگی در قوانین ایجاد شود.

تحول قانونی: نظریه فقهای شورای نگهبان و رای دیوان عدالت اداری

همان طور که گفتیم، آن رویه سابق خیلی دوام نیاورد. ماجرا از این قرار بود که فقهای محترم شورای نگهبان، که وظیفه دارند قوانین را با شرع اسلام تطبیق دهند، در تاریخ ۱۳۸۸/۵/۱۱ یک نظریه خیلی مهم صادر کردند. در این نظریه شماره ۳۵۰۷۹/۳۰/۸۸، شورای نگهبان صراحتاً اعلام کرد:

«مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد نکاح واقع شده و افزایش آن بعد از عقد شرعاً صحیح نیست و ترتیب آثار مهریه بر آن خلاف موازین شرع شناخته شده است.»

این نظریه، به عنوان یک مبنای شرعی قوی، راه را برای تغییر رویه قانونی باز کرد. دیوان عدالت اداری هم که مسئول رسیدگی به شکایات مردم از دستگاه های دولتی و ابطال بخشنامه های خلاف قانون است، با استناد به همین نظریه شورای نگهبان، در تاریخ ۱۵/۰۶/۱۳۸۸ یک دادنامه بسیار مهم به شماره ۴۸۸ صادر کرد. با این دادنامه، دیوان عدالت اداری، قسمتی از بند ۱۵۱ بخشنامه های ثبتی را که به دفاتر اجازه ثبت اقرارنامه افزایش مهریه را می داد، باطل اعلام کرد. یعنی از آن تاریخ به بعد، هرگونه اقدامی برای افزایش مهریه با عنوان مهریه در دفاتر اسناد رسمی، از نظر قانونی باطل و بی اثر است و دیگر نمی توان آن را به عنوان مهریه واقعی به حساب آورد.

پیامدهای حقوقی ثبت غیرمعتبر

حالا فکر کنید، اگر کسی بعد از تاریخ ابلاغ این رأی، باز هم سند افزایش مهریه را در دفترخانه تنظیم کرده باشد، چه می شود؟ متاسفانه باید گفت که این سند، اعتبار مهریه را ندارد. یعنی نمی توانید با استناد به آن، مطالبه مهریه اضافی کنید و انتظار داشته باشید دادگاه آن را مثل مهریه اصلی قبول کند. در واقع، این کار فقط می تواند باعث مشکلات زیادی در مراجع قضایی شود. دادگاه ها معمولاً چنین اسنادی را به عنوان یک تعهد ابتدایی یا وعده پرداخت تلقی می کنند که الزام آور بودن آن جای بحث دارد و ممکن است اصلاً مورد پذیرش قرار نگیرد.

مثلاً فرض کنید زوجی در سال ۱۳۹۰ اقدام به تنظیم اقرارنامه ای برای افزایش مهریه کرده اند. زن با استناد به این اقرارنامه به دادگاه مراجعه می کند و مهریه بیشتر را مطالبه می کند. دادگاه، با توجه به رأی وحدت رویه دیوان عدالت اداری، این اقرارنامه را به عنوان افزایش مهریه معتبر نمی داند و درخواست زن را برای مهریه اضافی رد می کند. تنها مهریه ای که قابل مطالبه است، همان مقداری است که در زمان عقد اولیه در سند ازدواج ثبت شده بود. این تجربه واقعی خیلی از زوجین است که بدون آگاهی از قوانین جدید، به تصور افزایش مهریه، چنین اسنادی را تنظیم کرده اند.

راهکارهای قانونی برای تعهدات مالی جدید (نه افزایش مهریه!)

با اینکه گفتیم نمی شود مهریه را بعد از عقد زیاد کرد، اما این به آن معنا نیست که زن و شوهر نمی توانند هیچ تعهد مالی جدیدی نسبت به هم داشته باشند. راهکارهایی وجود دارد که مرد می تواند به همسرش تعهد مالی جدیدی بدهد، اما باید بدانید که این تعهدات ماهیت مهریه را ندارند و صرفاً یک «دین» یا «تعهد مستقل» محسوب می شوند.

تعهدنامه مالی رسمی یا سند ذمه

یکی از راه هایی که می شود با آن یک تعهد مالی جدید ایجاد کرد، تنظیم «سند ذمه» یا «تعهدنامه مالی رسمی» در دفتر اسناد رسمی است. در این روش، آقا با پای خودش می رود دفترخانه و رسماً اقرار می کند که مبلغ مشخصی، مثلاً ۱۰۰ سکه بهار آزادی یا یک مقدار مشخص پول، به همسرش بدهکار است. این بدهی، یک بدهی معمولی است، درست مثل اینکه از کسی پول قرض گرفته باشید.

• نحوه تنظیم: زوج به دفترخانه مراجعه می کند و در حضور سردفتر، سندی تنظیم می شود که در آن مرد به بدهکار بودن مبلغ یا مالی معین به همسرش اقرار می کند.
• ماهیت حقوقی: این سند، یک «دین» یا «تعهد مستقل» است و نه مهریه. یعنی ارتباطی به مهریه اصلی شما ندارد و صرفاً یک بدهی جدید است.
• روش مطالبه: اگر زن بخواهد این بدهی را از شوهرش بگیرد، باید به دادگاه مراجعه کند و دعوایی با عنوان «مطالبه وجه» یا «مطالبه دین» مطرح کند، نه اینکه بخواهد از طریق اجرای سند نکاحیه (که مخصوص مهریه است) اقدام کند.
• مزایا: این سند چون در دفتر اسناد رسمی ثبت می شود، سند رسمی و معتبر است و از نظر حقوقی قابل استناد است.
• معایب: تنظیم چنین سندی هزینه بر است، چون برای اسناد مالی، حق الثبت ۱ درصدی از مبلغ تعهد شده دریافت می شود که می تواند زیاد باشد. همچنین، این تعهد، از مزایای ویژه مهریه (مثل مطالبه عندالمطالبه از طریق ثبت، یا احکام خاص وصول) برخوردار نیست. مرد هم ممکن است بعداً ادعا کند که این تعهد صوری بوده یا تحت فشار آن را امضا کرده است، که در این صورت زن باید برای اثبات صحت آن به دادگاه برود و این پروسه ممکن است کمی طولانی و پیچیده شود.

تنظیم عقد صلح یا هبه

یک راه دیگر برای ایجاد تعهد مالی جدید، استفاده از عقود دیگر مثل «صلح» یا «هبه» است. مثلاً مرد می تواند مالی (مثل پول نقد، چند سکه، یک قطعه زمین، یا حتی سهام یک شرکت) را به همسرش صلح کند یا هبه (ببخشد). این ها هر کدام قواعد و آثار حقوقی خاص خودشان را دارند:

• نحوه تنظیم: شما می توانید با حضور در دفتر اسناد رسمی، یک قرارداد صلح یا هبه تنظیم کنید. در عقد صلح، مرد به زن مالی را منتقل می کند و در هبه، مال خود را به او می بخشد.
• ماهیت حقوقی: این ها عقود کاملاً مستقل هستند و به هیچ عنوان مهریه به حساب نمی آیند.
• مزایا: این عقود کاملاً معتبر و دارای آثار حقوقی روشن هستند و می توانند یک پشتوانه مالی جدید برای زن ایجاد کنند.
• معایب: در «هبه»، اگر هبه به صورت غیرمعوض (یعنی بدون اینکه زن چیزی در مقابل به مرد بدهد) باشد، مرد در شرایط خاصی می تواند از هبه خود «رجوع» کند و مال را پس بگیرد. اما در «صلح»، از همان ابتدا لازم الاجراست و امکان رجوع وجود ندارد.

تعهدنامه غیرمالی با شرط وجه التزام: راهکاری کاربردی و کم هزینه

شاید بپرسید که آیا راهکار کم هزینه تری هم هست که بتوانیم یک پشتوانه مالی برای همسر ایجاد کنیم بدون اینکه هزینه های سنگین ثبت سند ذمه را متحمل شویم؟ بله، یک راهکار خلاقانه و کاربردی تر وجود دارد که برخی دفاتر اسناد رسمی آن را پیشنهاد می کنند و می تواند نسبتاً کم هزینه باشد.

این روش به این صورت است که زوج در دفتر اسناد رسمی، یک «تعهدنامه غیرمالی» امضا می کند. در این سند، مرد متعهد می شود که به یک سری از وظایف اخلاقی و خانوادگی اش پایبند باشد (مثلاً حسن رفتار داشته باشد، زندگی مشترک را بدون دلیل موجه ترک نکند و…). بعد، در ادامه این تعهدنامه، یک «شرط وجه التزام» قرار می گیرد. یعنی اگر مرد از این تعهدات غیرمالی تخلف کند، متعهد می شود که یک مبلغ مشخص (مثلاً ۵۰ سکه بهار آزادی) را به عنوان وجه التزام یا خسارت به همسرش بپردازد.

• نحوه تنظیم: تنظیم یک سند رسمی در دفتر اسناد رسمی که در آن تعهدات غیرمالی مرد قید شده و برای تخلف از آن ها، مبلغی به عنوان وجه التزام تعیین می شود.
• مزایا: بزرگترین مزیت این روش این است که چون ماهیت تعهدات در ظاهر غیرمالی است، حق الثبت آن در دفترخانه بسیار پایین تر از سند ذمه خواهد بود. این کار یک پشتوانه مالی مشروط برای زن ایجاد می کند.
• معایب: باز هم تأکید می کنیم که این سند، «مهریه» نیست. مطالبه وجه التزام هم در دادگاه ممکن است پیچیدگی های خودش را داشته باشد و نیاز به اثبات تخلف از تعهدات غیرمالی دارد که شاید همیشه آسان نباشد. دادگاه ها ممکن است تفسیرهای مختلفی از این گونه اسناد داشته باشند.

توصیه های مهم برای تنظیم این اسناد:

• شفافیت حرف اول را می زند: در متن سند، همه چیز را خیلی واضح و بدون ابهام بنویسید.
• با وکیل مشورت کنید: حتماً قبل از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص خانواده یا سردفتر اسناد رسمی مشورت کنید تا از صحت و اعتبار سندتان مطمئن شوید.
• از کلمه افزایش مهریه دوری کنید: در متن سند به هیچ وجه از الفاظی مثل افزایش مهریه یا متمم مهریه استفاده نکنید، چون همان طور که گفتیم، این ها دیگر مهریه محسوب نمی شوند.

کاهش، ابراء یا بذل مهریه در دفاتر اسناد رسمی

حالا که صحبت از افزایش مهریه شد و گفتیم که نمی شود، شاید بپرسید آیا کاهش مهریه هم به همین اندازه سخت است؟ خوشبختانه نه! در مورد کاهش یا بخشیدن مهریه، وضعیت کاملاً فرق می کند و قانون دست زن را باز گذاشته است.

امکان پذیری و تفاوت با افزایش مهریه

برخلاف افزایش مهریه که از نظر شرعی و قانونی باطل اعلام شده، «کاهش» یا «بخشش» مهریه کاملاً قانونی و معتبر است. دلیلش هم واضح است: مهریه مال زن است و او به عنوان مالک، حق دارد هر تصرفی که می خواهد در مال خودش انجام دهد. پس اگر زن بخواهد از تمام یا بخشی از مهریه اش بگذرد، هیچ مانع قانونی یا شرعی وجود ندارد.

روش های قانونی برای کاهش مهریه

برای کاهش یا بخشیدن مهریه، چند راه قانونی وجود دارد که همه آن ها باید در قالب سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شوند:

1. ابراء مهریه: این روش یعنی زن، بدون اینکه چیزی در مقابل دریافت کند، از تمام یا بخشی از مهریه خود می گذرد و بدهی مرد را ساقط می کند. مثلاً زن اعلام می کند که دیگر ۲۰ سکه از مهریه اش را از همسرش مطالبه نخواهد کرد.
2. بذل مهریه: بذل مهریه معمولاً در جریان طلاق های توافقی (مثل طلاق خلع یا مبارات) اتفاق می افتد. در این حالت، زن در ازای اینکه شوهرش راضی به طلاق شود، تمام یا قسمتی از مهریه اش را به او می بخشد.
3. صلح در قبال کاهش مهریه: زن و شوهر می توانند توافق کنند که مهریه را کاهش دهند و این توافق را در قالب یک عقد صلح (که یک قرارداد رسمی است) تنظیم کنند. مثلاً زن در مقابل دریافت یک مال دیگر یا یک تعهد خاص از مرد، از بخشی از مهریه اش می گذرد.

شرایط و مدارک لازم

برای اینکه کاهش یا بخشش مهریه اعتبار قانونی داشته باشد و بعداً مشکلی پیش نیاید، باید یک سری شرایط رعایت شود:

• رضایت کامل و بدون اجبار زوجه: این مهم ترین شرط است. زن باید با رضایت قلبی و بدون هیچ گونه فشار یا اکراهی، از مهریه اش بگذرد. اگر بعداً ثابت شود که زن تحت فشار بوده، این اقدام باطل خواهد بود.
• حضور زن و شوهر در دفتر اسناد رسمی: برای تنظیم سند ابراء یا بذل مهریه، حتماً هر دو نفر باید با هم به دفترخانه مراجعه کنند.
• تنظیم سند رسمی ابراء/بذل/صلح: این توافقات باید حتماً در قالب یک سند رسمی در دفتر اسناد رسمی ثبت شوند تا اعتبار قانونی داشته باشند.

اثر حقوقی کاهش مهریه

وقتی سند ابراء یا بذل مهریه تنظیم شد، دین مهریه مرد به همان میزان که توافق شده، ساقط می شود. یعنی دیگر مرد بابت آن مقدار از مهریه به زن بدهکار نیست و این موضوع کاملاً رسمی و معتبر خواهد بود. مثل افزایش مهریه، این کاهش هم در خود سند ازدواج درج نمی شود، بلکه با یک سند رسمی جداگانه انجام می شود که به خودی خود دارای اعتبار کامل است.

تجربه و سوالات رایج درباره تغییر مهریه

با اینکه قانون در مورد افزایش مهریه روشن است، اما در زندگی واقعی، زوجین با موقعیت ها و سؤالات زیادی روبرو می شوند. بیایید به چند تا از این تجربه ها و سوالات رایج بپردازیم تا تصویر واضح تری داشته باشید.

خیلی از زوجین پیش می آید که سال ها پیش، وقتی هنوز این قوانین جدید نبودند، با خیال راحت رفته اند دفترخانه و مهریه شان را زیاد کرده اند. حالا شاید بپرسید تکلیف این افراد چیست؟

اگر در سال ۱۳۸۴ مهریه همسرم را با سند رسمی در دفترخانه افزایش داده باشم، آیا این افزایش معتبر است و قابل اجرا؟

پاسخ این است: بله، اسنادی که قبل از تاریخ صدور رأی وحدت رویه دیوان عدالت اداری (۱۵/۰۶/۱۳۸۸) تنظیم شده اند، همچنان دارای اعتبار هستند. اما یک نکته مهم وجود دارد: این افزایش، دیگر به عنوان «مهریه شرعی» تلقی نمی شود، بلکه دادگاه آن را به عنوان یک «دین مستقل» در نظر می گیرد. یعنی اگر اختلافی پیش بیاید، دادگاه در مورد ماهیت و قابلیت اجرای آن تصمیم خواهد گرفت، اما در کل، اعتبار خودش را حفظ کرده است. پس اگر شما در سال ۸۴ مهریه تان را زیاد کرده اید و سند رسمی هم دارید، می توانید روی آن حساب کنید، فقط نه به عنوان مهریه، بلکه به عنوان یک بدهی مستقل.

یک سوال رایج دیگر این است که آیا نوع مهریه را می توان تغییر داد؟

آیا می توان مهریه عندالاستطاعه را با رضایت همسر به عندالمطالبه تغییر داد؟

بله، این تغییر ماهیت مهریه با توافق زوجین و تنظیم سند رسمی در دفتر اسناد رسمی امکان پذیر است. یعنی اگر مهریه شما از نوع عندالاستطاعه (یعنی مرد وقتی توانایی مالی داشته باشد باید بپردازد) است و هر دو نفر موافقید که آن را به عندالمطالبه (یعنی هر وقت زن بخواهد مرد باید بپردازد) تغییر دهید، می توانید با مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی، یک توافقنامه جدید تنظیم کنید. این سند هم مستقل از عقدنامه شما خواهد بود و در آن درج نمی شود، اما اعتبار قانونی دارد.

و در مورد کاهش مهریه، که می دانیم قانونی است:

برای کاهش مهریه از ۲۰۰ سکه به ۱۴ سکه، چه اقدامی باید انجام دهم؟

همان طور که بالاتر توضیح دادیم، برای کاهش مهریه، شما باید با همسرتان به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنید. در آنجا، یک سند «ابراء» یا «بذل» مهریه تنظیم می شود که در آن شما رسماً از بخشی از مهریه خود می گذرید. نکته اصلی اینجا، رضایت کامل و بدون اجبار شماست. پس با خیال راحت می توانید اقدام کنید.

گاهی هم این سوال پیش می آید که توافقات شفاهی چه می شود؟

آیا توافق شفاهی یا یک دست نوشته عادی بین زوجین برای افزایش مهریه اعتبار دارد؟

خیر، به هیچ وجه! هیچ گونه توافق شفاهی یا دست نوشته عادی (بدون ثبت در دفتر اسناد رسمی) برای افزایش مهریه به عنوان مهریه شرعی، معتبر نیست و هیچ ضمانت اجرایی قانونی ندارد. این گونه توافقات، حتی اگر با حسن نیت انجام شده باشند، در مراجع قانونی قابل استناد نیستند.

و بالاخره، تورم و شرایط اقتصادی چه تأثیری بر مهریه دارد؟

آیا وضعیت اقتصادی و نرخ تورم می تواند منجر به افزایش خودکار مبلغ مهریه ثبت شده در سند ازدواج شود؟

خیر، مبلغ مهریه همان است که در سند ازدواج ثبت شده است و بدون توافق زوجین و تنظیم سند رسمی جدید (برای ایجاد تعهد مالی جدید) به دلیل تورم افزایش نمی یابد. البته، وقتی زن مهریه اش را مطالبه می کند، دادگاه با توجه به شاخص بانک مرکزی، مبلغ مهریه را تعدیل می کند تا ارزش پول حفظ شود، اما این به معنی افزایش خودکار تعداد سکه ها یا مبلغ اولیه نیست.

حرف آخر

در نهایت، دیدیم که داستان «افزایش مهریه» بعد از عقد، یک داستان پر پیچ و خم حقوقی است که از نظر شرعی و قانونی، دیگر راهی برایش نیست. مهریه ای که در سند ازدواج ثبت می شود، مهریه اصلی شماست و قابلیت افزایش ندارد. این یک حکم قطعی است که با نظریه شورای نگهبان و رأی وحدت رویه دیوان عدالت اداری، حسابی محکم شده و دفاتر اسناد رسمی هم دیگر اجازه ثبت افزایش مهریه با عنوان «مهریه» را ندارند.

اما این پایان ماجرا نیست! اگر زوجین واقعاً قصد دارند که پشتوانه مالی جدیدی برای همسر ایجاد کنند، راه های جایگزین قانونی وجود دارد. تنظیم «سند ذمه» یا «تعهدنامه مالی رسمی»، استفاده از «عقود صلح یا هبه»، یا حتی «تعهدنامه غیرمالی با شرط وجه التزام»، همگی می توانند ابزارهایی برای ایجاد تعهدات مالی جدید باشند. فقط یادتان باشد که این تعهدات، ماهیت مهریه اصلی را ندارند و احکام خاص خودشان را دنبال می کنند. در مقابل، کاهش یا بخشش مهریه، کاملاً قانونی و معتبر است و زن می تواند با رضایت کامل خود، از بخشی یا تمام مهریه اش بگذرد.

در هر صورت، برای هرگونه اقدام حقوقی در این زمینه، از افزایش تعهدات مالی گرفته تا کاهش مهریه، مشاوره با یک وکیل متخصص یا سردفتر اسناد رسمی حیاتی است. آن ها می توانند شما را راهنمایی کنند تا بهترین و معتبرترین راهکار را انتخاب کرده و از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری کنید. آگاهی از این قوانین به شما کمک می کند تا تصمیمات درست و پخته ای بگیرید و با خیال راحت تری زندگی مشترک خود را ادامه دهید.