بامداد شنبه، اوج بارش شهابی دوپیکری است

مسعود عتیقی گفت: در بین بارش های سالانه برخی بارش ها پر تعداد هستند که از میان آنها می توان به بارش های شهابی دوپیکری و یا جوزایی (Geminids meteor shower) در آذرماه و بارش رُبعی یا کوادرانتی (Quadrantids) در دی ماه اشاره کرد.

او در گفت وگو با قدم آخر افزود: بارش های شهابی پاییزی سال ۱۴۰۳ از جمله بارش شهابی پیش رو یعنی بارش جوزایی متاسفانه با توجه به نزدیکی به وضعیت ماه کامل و نور زیاد و مزاحم ماه شرایط خوبی برای رصد نداشته و ندارد ولی خوشبختانه به دوستداران رصد شهاب ها در آسمان تاریک نیمه دوم سال می توان این خبر خوشحال کننده را داد که بارش شهابی رُبعی با عدم حضور ماه در آسمان نیمه شب تا صبح در زمان اوج بارش ربعی وضعیت خوبی برای مشاهده خواهد داشت.

عتیقی خاطر نشان کرد: درباره عامل بارش های شهابی این گونه می توان گفت که عامل این بارش ها دنباله دارها و ذرات به جا مانده از آنها هستند ولی در بارش دوپیکری و همچنین بارش رُبعی منشأ بارش قدری غیر عادی بوده و به جای دنباله دار به نام «سیارک ها» به عنوان عامل بارش شهابی برخورد می کنیم.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: در بارش دوپیکری سیارک «فایتون ۳۲۰۰» به عنوان عامل این بارش زیبا مطرح است.

عتیقی یادآور شد: نام بارش های شهابی از محل قرارگیری کانون بارش (Radiant) در آسمان گرفته شده است؛ به طور مثال در بارش دوپیکری کانون بارش در کنار پای ستاره «سر پیکر پیشین» (Castor ستاره آلفا صورت فلکی دوپیکر) قرار دارد و به همین دلیل به آن بارش شهابی دوپیکری می گویند.

وی اضافه کرد: از امتداد خلاف جهت حرکت شهاب ها در آسمان همواره به یک نقطه واحد می رسیم که به رادیانت یا کانون بارش مشهور است و شهاب هایی که به این نقطه ختم نشوند به عنوان شهاب پراکنده در هر بارش شهابی شناخته می شوند. 

این فعال حوزه نجوم آماتوری ایران با اشاره به زمان اوج بارش دوپیکری گفت: لحظه اوج بارش دوپیکری امسال ۳۰ دقیقه بامداد شنبه ۲۴ آذرماه جاری است.

به گفته وی همه ساله مشاهده ۱۵۰ شهاب در ساعت در زمان اوج بارش دوپیکری تخمین زده می شد ولی این تخمین برای بارش دوپیکری سال ۱۴۰۳ ۱۲۰ شهاب است؛ هر چند که همانگونه که اشاره شد وضعیت نور زیاد و مزاحم ماه در آسمان حتی با وجود دور شدن از شهرها و قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و کویری شرایط مطلوبی را برای مشاهده شهاب های دوپیکری فراهم نخواهد کرد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: شهاب های متعلق به بارش های شهابی دیگر (مانند بارش پِرساووشی در تابستان) در ارتفاع بسیار بالاتر (حدود ۱۰۰ کیلومتری زمین) می سوزند؛ اما مشاهدات نشان می دهد که شهاب های دوپیکری از شهاب های متعلق به دیگر بارش های شهابی چگال تر هستند و این نکته به آنها اجازه می دهد تا قبل از سوختن تا حدود ۴۶ کیلومتری سطح زمین با سرعت ۳۵ کیلومتر بر ثانیه پایین بیایند !

عتیقی یادآور شد: به عنوان یک آسیب باید گفت که بیش از طی یک دهه اخیر که مجموعه های توریستی به فعالیت های رصدی و نجومی روی آورده اند؛ متاسفانه در پاییز امسال تبلیغات زیادی درباره رصد بارش های شهابی از جمله بارش دوپیکری (جوزایی) داشته اند !

وی تاکید کرد: با توجه به وضعیت نور ماه نمی توان متوقع شهاب های زیادی بود و اینگونه برنامه ها آسیب جدی به روی آوری عمومی و علاقه مندسازی مردم خوبمان به ویژه جوانان و نوجوانان به دانش کهن و آسمانی اخترشناسی وارد خواهد کرد.

عتیقی اضافه کرد: به همین دلیل انجمن نجوم آماتوری ایران و مراکز فعال نجومی کشور هیچ گونه برنامه رصدی برای رصد بارش های پاییزی ۱۴۰۳ در زمان اوج بارش اجرا نکردند.

۵۸۵۸