خوشنویسی هنر بومی که تا حد بسیاری قربانی مدرنیته شده است

هادی حسینی در گفت و گو با قدم آخر در خصوص جایگاه هنر خوشنویسی گفت: شاید هنر خوشنویسی در نگاه برخی کارشناسان هنری به عنوان یک هنر مدرن و یا کامل محسوب نشود اما اگر به کار هنرمندان بزرگ خوشنویسی نگاه کنیم و به ماندگاری کار و اثرگذاری آن توجه کنیم به این نتیجه می رسیم که هنر رسالتی بالاتر از این ندارد و خوشنویسی در این رسالت توانسته زبان هویت فرهنگ و تاریخ یک کشور را در یک گنجینه زیبا و ماندگار حفظ کند.

وی اظهار کرد: معتقدم تمام زیبایی قرآن فقط به خواندن نیست بسیاری مواقع قرآن زیبایی را که به دست می گیریم دوست نداریم به زمین بگذاریم وقتی خط دیوان حافظ زیبا نباشد از خواندنش لذت نخواهیم برد هنر خوشنویسی به خوبی توانسته بسیاری را به یک نظم درونی هارمونی و هماهنگی درونی دعوت کند به نوعی هم می توان گفت خوشنویسی هنری ماندگار به ژرفای تاریخ است.

این استاد خوشنویسی در خصوص تأثیری که صنعت چاپ بر این هنر داشته است گفت: به رغم اینکه صنعت چاپ با قدرت بر هنر خوشنویسی تهاجم کرده اما هنوز هم یک قطعه برگ شاهنامه شاه طهماسب به یک میلیون دلار در حراج خارجی به فروش می رسد و این نشان می دهد که جایگاه هنر به خوبی حفظ شده و به عنوان ویترین هویت و معرفی یک ملت به راحتی جای خود را در میان ملت خود و سایر ملل باز کرده است.

وی اظهار کرد: کارنامه خوشنویسانی که نمایشگاه هایی در خارج از کشور برپا کرده اند نشان می دهد با وجود اینکه یک فرد خارجی آشنایی با خط فارسی و نستعلیق ندارد اما این هارمونی زیبایی ترکیب و شکل کلی که خلق شده پیام درونی را تا حدودی رسانده و استقبالی که در فرانسه و آلمان از آثار خوشنویسی ایرانی شده نشان می دهد هنر خوشنویسی جایگاهش محفوظ است.

اتصال کامل به مدرنیته و پشت کردن کامل به سنت راه به بیراهه است

حسینی با بیان اینکه گرچه خوشنویسی هنر بومی است اما تا حد بسیاری قربانی مدرنیته شده است اظهار کرد: هرچند تا حدی هنر خوشنویسی ضربه های بسیاری در این خصوص خورده اما به هر حال به اندیشمندان و روشنفکران ما ثابت کرده که اتصال کامل به مدرنیته و پشت کردن کامل به سنت راه به بیراهه است.

وی با اشاره به اینکه اکنون سنت در فضای مدرنیته توانسته به عنوان تکیه گاه محکم و به عنوان پشتوانه ای به کمک بخش های مدرن زندگی بیاید ادامه داد: قطعاً باید بپذیریم که اگر هنرمندی بخواهد فقط کار هنری کند و تمام وقت و تلاش خود را صرف آثار بسیار برجسته کند باید در سیستم دولتی خصوصی و نگارخانه های خصوصی بستر را برای عرضه آثار در حوزه اقتصاد هنر فراهم کند.

این استاد خوشنویسی گفت: باید پذیرفت که اگر هنرمندی تأمین مالی نباشد از خلاقیت دور می شود امروز اکثر هنرمندان سایر کشورها در هر حوزه ای که فعالیت می کنند آن حوزه از نظر مالی آن ها را تأمین می کند ولی متأسفانه در ایران نگاه به اقتصاد هنر در برخی موارد حتی نگاه زشتی بوده و در برخی مقوله ها به این حوزه نگاه کاسب کارانه شده که نباید هنرمند کار خود را به قیمت گزاف بفروشد درصورتی که کار هنری قیمت ندارد و باید پذیرفت بالاترین ارزش ها مربوط به کالاهای فرهنگی و هنری است.

نستعلیق؛ عروس هنرهای اسلامی

وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که چرا به این هنر عروس هنرهای اسلامی می گویند؟ گفت: هنرهای اسلامی و هنرهای نوشتاری در صدر سایر هنرها قرار دارند و نستعلیق از نظر دور و انحنا یکی از مشکل ترین و زیباترین هنرهای نوشتاری در اسلام است.

این استاد خوشنویسی اظهار کرد: خط نستعلیق را چون یکی از مشکل ترین زیباترین و پر انحناترین خطوطی می دانند که بر مبنای قاعده است به همین خاطر عروس هنرهای اسلامی نام دارد. امروز خط نستعلیق در بالاترین سطح خود در ایران و کشورهای اسلامی کار می شود هرچند در هند و ترکیه کارهایی اخیرأ شروع شده اما هنوز زیبایی هارمونی و روانی خط نستعلیق ایرانی را ندارند.

وی افزود: البته در کنار این سبک شکسته نستعلیق هم یکی از فرزندان زائیده نستعلیق است که باز هم می شود گفت مینیاتوری از خط نستعلیق اسلامی است. معتقدم این دو خط از زیباترین خطوط نوشتاری در حوزه خطوط اسلامی محسوب می شوند.

حسینی با نامناسب ارزیابی کردن آموزش خوشنویسی در مدارس گفت: متأسفانه در این زمینه آموزش و پرورش نگاه تخصصی نداشته و نقص های بسیاری دارد به طوری که بسیاری از مربیان هنر در مدارس کسانی هستند که در یکی از حوزه های هنرهای هفت گانه فاقد تخصص هستند. اکنون خوشنویسی در آموزش و پرورش به سمت خط ریز و تحریری رفته و کمتر وارد حوزه خط درشت و قلم نی می شود.

نگاه مدرک گرایانه یک آفت است

وی در ادامه بیان کرد: آفتی که متوجه انجمن خوشنویسان و سایر انجمن های هنری شده و بسیار ضربه وارد کرده نگاه مدرک گرایانه والدین است. این نوع نگاه که روز به روز هم بیشتر می شود موجب شده که تا سطح دیپلم دانش آموزان باید از حوزه های علایق هنری به حوزه فعالیت های تحصیلی آن هم صرف با نگاه سطح کنکوری معطوف شوند.

این استاد خوشنویسی افزود: در سال های گذشته شاهد بودیم که بسیاری از والدین دانش آموزان بسیار مستعد خود را به دلیل اینکه باید به فکر درس باشد نه هنر از کلاس های هنری بیرون برده اند و این موجب شده تعداد مخاطبان انجمن های هنری در بدنه فرزندان کمتر شود.

وی گفت: متأسفانه مخاطب و هنرجو در بسیاری از انجمن ها کم شده به طوری که اغلب شعب شهرستان ها نزدیک به تعطیلی هستند و اگر همکاری و همراهی اداره فرهنگ و ارشاد نباشد بسیاری از انجمن ها تعطیل می شوند.

این استاد خوشنویسی در ادامه به خانواده ها توصیه کرد تا تلاش کنند در خانواده یک نفر به سمت زیبانویسی سوق یابد زیرا حتی از نظر روان شناسی هم ثابت شده به شخصیت افراد خوشنویس نوعی قضاوت مثبت صورت می گیرد و هنر خوشنویسی یکی از کم هزینه ترین ارزان ترین و در دسترس ترین هنرهای موجود است.

وی گفت: در گذشته صنعت چاپ نبوده و آثار فرهنگی ما علم دین مذهب و کلام گذشتگان را خطاطان و خوشنویسان به نسل های بعد منتقل می کردند به همین دلیل هنر خوشنویسی در بین این افراد هم به درجه رفیع می رسد و ارزش فرهنگی و هنری و اقتصادی پیدا می کند.

پایان خبر قدم آخر