سهم همسر از ارثیه شوهر

سهم همسر از ارثیه شوهر به شرایط مختلفی بستگی دارد. اگر شوهر فرزند داشته باشد، زن یک هشتم از کل دارایی های او (اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول) را به ارث می برد. اگر فرزندی نداشته باشد، این سهم به یک چهارم از کل دارایی ها افزایش پیدا می کند. این سهم فقط برای عقد دائم و در صورت زنده بودن هر دو زوج در زمان فوت است. خیلی از خانم ها وقتی خدای ناکرده همسرشون فوت می کنه، با دنیایی از سوالات حقوقی درباره ارث و میراث روبرو میشن. اینکه حالا سهم من چی میشه؟ چقدر از اموال همسرم به من میرسه؟ آیا از زمین و خونه هم ارث می برم؟ این سوالات طبیعیه و ممکنه کلی نگرانی و سردرگمی به وجود بیاره. اما نگران نباشید! قوانین ارث، مثل خیلی از قوانین دیگه، چارچوب مشخصی دارن که با کمی توضیح و مثال، میشه به راحتی اون ها رو فهمید و حق و حقوق خودتون رو به درستی شناخت. اینجا قراره با هم همه این ریزه کاری ها رو به زبانی ساده و خودمونی بررسی کنیم.

ماجرای ارث و میراث کلاً چیه؟ چرا باید سهم همسر از ارثیه شوهر رو بدونیم؟

فوت یکی از عزیزان، همیشه با غم و اندوه زیادی همراهه. اما بعد از این اتفاق تلخ، مسائل دیگه ای مثل تقسیم اموال و دارایی های به جا مونده از متوفی پیش میاد که بهش میگن «ارث» یا «ترکه». اینجاست که پای قوانین حقوقی وسط میاد و دونستن حقوق خودمون و بقیه وراث خیلی مهم میشه.

موضوع سهم همسر از ارثیه شوهر یکی از همین مسائل مهمه. چرا؟ چون زن، هم به خاطر رابطه زناشویی و هم به خاطر نقشی که در زندگی مشترک داشته، جزو ورثه درجه اول محسوب میشه و قانون براش سهمی در نظر گرفته. گاهی وقتا ندونستن همین نکات ساده باعث میشه خانم ها نتونن به درستی حق خودشون رو مطالبه کنن و مشکلات زیادی پیش بیاد. پس، اگه خانمی هستید که خدای نکرده همسرتون رو از دست دادید، یا حتی اگه صرفاً دوست دارید برای آینده اطلاعات کافی داشته باشید، دونستن این قوانین براتون مثل یک چراغ راهنما عمل می کنه.

تو این مطلب می خوایم همه چیز رو از سیر تا پیاز بهتون بگیم:

• اول از همه، شرط و شروط اصلی ارث بردن زن از شوهر چیه؟
• بعد میریم سراغ حساب و کتاب دقیق: چقدر از دارایی شوهر به زن می رسه؟ (یعنی همون یک هشتم یا یک چهارم معروف!)
• در مورد انواع اموال، خصوصاً زمین و خونه که همیشه محل بحث بوده، قانون جدید چی میگه؟
• بعد از اون، میریم سراغ حالت های خاص مثل چند همسری، طلاق، وصیت نامه و…
• در نهایت هم، مراحل قانونی مطالبه ارث رو قدم به قدم با هم مرور می کنیم تا بدونید از کجا باید شروع کنید.

شرط و شروط اصلی برای اینکه زن از شوهرش ارث ببره

مثل هر قانون دیگه ای، ارث بردن زن از شوهر هم یه سری شرط و شروط اساسی داره که اگه رعایت نشن، ممکنه زن از ارث محروم بشه. بیاین این شرط ها رو با هم بررسی کنیم.

باید عقد دائم باشه و هر دو زنده باشن (عقد موقت نه!)

مهم ترین شرط اینه که رابطه زناشویی بین زن و شوهر باید «دائم» باشه. این رو ماده 940 قانون مدنی خیلی صریح گفته: «زوجین که علقه زوجیت آن ها دائم باشد و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند.» یعنی چی؟ یعنی اگه زن و مردی با عقد موقت (صیغه) با هم ازدواج کرده باشن، در صورت فوت یکی از طرفین، اون یکی ازش ارث نمی بره. حتی اگه تو خود عقد موقت هم شرط کنن که ارث ببرن، این شرط از نظر قانون باطله و هیچ اعتباری نداره. پس، حواس تون باشه که فقط عقد دائم، حق ارث رو برای همسر ایجاد می کنه. البته یه راهی هست که مرد بتونه برای زن صیغه ای خودش چیزی به جا بذاره، اون هم اینه که براش وصیت کنه. ولی خب، اون دیگه ارث نیست، وصیته و فرق داره.

یه شرط دیگه که تو ماده 864 قانون مدنی هم اومده، اینه که زن و شوهر باید در زمان فوت همدیگه، «زنده» باشن. یعنی اگه خدای نکرده زن قبل از شوهر یا شوهر قبل از زن فوت کنه، دیگه اون یکی از دارایی های نفر دوم ارثی نمی بره. این یه اصل خیلی اساسی تو قوانین ارثه.

نباید مانعی برای ارث بردن وجود داشته باشه

علاوه بر شرط عقد دائم و زنده بودن، نباید هیچ مانعی هم برای ارث بردن وجود داشته باشه. قانون مدنی موانعی رو برای ارث بردن مشخص کرده. این موانع شامل مواردی مثل قتل عمدی متوفی توسط وارث، کافر بودن وارث در حالی که متوفی مسلمان بوده، یا اتفاقی مثل لعان میشه. البته این موارد نسبتاً خاص هستن و زیاد پیش نمیان، اما دونستنشون خالی از لطف نیست. جلوتر مفصل تر درباره موانع ارث صحبت می کنیم تا کاملاً متوجه بشید.

حساب و کتاب سهم الارث زن از شوهر: یک هشتم یا یک چهارم؟

خب، حالا که شرایط اصلی رو فهمیدیم، بریم سراغ اصل کاری: میزان سهم زن از ارثیه شوهر چقدره؟ اینجا دو تا حالت کلی داریم که باید خوب بهشون دقت کنید.

اگه شوهر فرزند داشته باشه، سهم زن چقدره؟ (میشه یک هشتم)

بر اساس ماده 913 قانون مدنی و همون چیزی که در شرع اسلام هم اومده، اگه مردی که فوت کرده، فرزند داشته باشه، سهم همسر از ارثیه شوهر اون یک هشتم (8/1) از کل دارایی های مرد متوفیه. این یک هشتم شامل تمام اموال منقول (مثل پول، ماشین، طلا و…) و قیمت اموال غیرمنقول (مثل زمین و ساختمان) میشه.

منظور از فرزند اینجا دقیقاً کیه؟

اینجا یه نکته مهم وجود داره: وقتی میگیم «فرزند»، منظورمون فقط فرزند اون زن خاص نیست. بلکه هر فرزندی که متوفی داشته باشه، چه از همین همسر فعلی باشه، چه از ازدواج های قبلی، و چه حتی نوه (یعنی اولادِ اولاد) باشه، باعث میشه سهم زن یک هشتم بشه. یعنی اگه مردی از همسر قبلی اش فرزند داشته و حالا با شما ازدواج کرده و فوت کرده، شما باز هم یک هشتم ارث می برید، چون متوفی «فرزند» داشته.

یه مثال ساده برای فهم بهتر یک هشتم

فرض کنید یه آقایی فوت کرده و همسر دائم و یک فرزند داره. مجموع دارایی های ایشون (اموال منقول و غیرمنقول) 800 میلیون تومانه. تو این حالت، سهم همسر از ارثیه شوهر میشه یک هشتم از 800 میلیون تومان، یعنی 100 میلیون تومان. بقیه دارایی ها بین فرزند و سایر ورثه تقسیم میشه.

اگه شوهر فرزند نداشته باشه، سهم زن چقدره؟ (میشه یک چهارم)

حالت دوم اینه که اگه مردی فوت کنه و هیچ فرزندی، چه از خودش و چه از ازدواج های قبلی، و حتی هیچ نوه ای هم نداشته باشه، اون وقت سهم زن از ارثیه شوهر به یک چهارم (4/1) از کل دارایی ها افزایش پیدا می کنه. این هم باز شامل تمام اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول میشه. این قضیه تو ماده 913 قانون مدنی هم ذکر شده.

یه مثال دیگه برای یک چهارم

تصور کنید آقایی فوت کرده و فقط همسر دائم و مثلاً پدر و مادر داره، ولی هیچ فرزندی (چه مستقیم و چه نوه) نداره. اگه کل دارایی ایشون 800 میلیون تومان باشه، تو این حالت، سهم همسر از ارثیه شوهر میشه یک چهارم از 800 میلیون تومان، یعنی 200 میلیون تومان. بقیه دارایی ها هم بین پدر و مادر و سایر ورثه (اگر باشند) تقسیم میشه.

سهم مرد از ارث زن چه فرقی با سهم زن داره؟ (یه نگاه مقایسه ای)

شاید براتون جالب باشه بدونید که سهم الارث مرد از همسرش هم همین فرمول رو داره، فقط میزانش فرق می کنه. اگه زن فوت کنه و فرزند داشته باشه، شوهرش یک چهارم از اموال زن رو به ارث می بره. اما اگه زن فرزندی نداشته باشه، شوهرش نصف اموال زن رو به ارث می بره. می بینید که یه تفاوت کوچیک ولی مهم بین سهم زن و مرد تو این زمینه وجود داره.

زن از چه اموالی ارث می بره؟ (قانون جدید، هوای زن ها رو بیشتر داره!)

یکی از مهم ترین و پرچالش ترین بخش های سهم همسر از ارثیه شوهر، همیشه بحث سر اموال غیرمنقول (مثل زمین، خونه، مغازه و…) بوده. سال ها، قوانین قدیمی محدودیت هایی برای ارث بردن زن از این نوع اموال داشت، اما با اصلاحیه ای که در سال 1387 انجام شد، اوضاع خیلی بهتر شد. بیاین با هم ببینیم این داستان از چه قراره.

اموال منقول (هرچی که میشه جابجا کرد)

این بخش معمولاً بحثی نداره. اموال منقول یعنی هر چیزی که میشه جابجا کرد و به راحتی انتقال داد، مثل پول نقد، موجودی حساب بانکی، سهام، اوراق بهادار، خودرو، طلا و جواهر، وسایل و اثاثیه منزل و… . زن از همه این اموال به همون نسبت یک هشتم یا یک چهارم (بسته به وجود یا عدم وجود فرزند) ارث می بره. اینجا هیچ ابهامی نیست و مشکلی هم پیش نمیاد.

اموال غیرمنقول (زمین و خونه) و اون تغییرات اساسی

اینجا همون جاییه که قانون یه تغییر اساسی و خیلی مهم کرد که به نفع خانم ها بود.

قبل از سال ۱۳۸۷ چی بود؟ (فقط از قیمت بنا و درخت)

تا قبل از سال 1387، وضعیت ارث بردن زن از اموال غیرمنقول شوهرش، یه مقدار پیچیده و به قول معروف بی انصافانه بود. زن فقط از «قیمت بنا و اشجار» (یعنی قیمت ساختمان و درختانی که روی زمین بود) ارث می برد. از خود «زمین» (که بهش عرصه میگن)، نه از عینش و نه از قیمتش، ارثی به زن نمی رسید! این یعنی اگه شوهر یه خونه بزرگ با یه باغچه قشنگ داشت، زن فقط از قیمت اون ساختمون و درخت ها ارث می برد، نه از ارزش خود زمینی که اون ساختمون و درخت ها روش بودن. خیلی ها این قانون رو ناعادلانه می دونستن.

با قانون جدید (بعد از ۱۳۸۷) چی شد؟ (از قیمت زمین و بنا)

خوشبختانه با اصلاحیه قانون مدنی که در تاریخ 1387/11/06 اتفاق افتاد و ماده 946 قانون مدنی اصلاح شد، این مشکل برطرف شد. الان، زن علاوه بر اینکه از اموال منقول ارث می بره، از «قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان» هم ارث می بره. یعنی چی؟ یعنی حالا اگه شوهر زمینی، خونه ای یا مغازه ای داشته باشه، زن از قیمت کل اون ملک، شامل هم زمین (عرصه) و هم ساختمون (اعیان)، ارث می بره. این یه تغییر بزرگ و خیلی مهم بود که حقوق زن ها رو تو این زمینه حسابی تقویت کرد.

بر اساس ماده ۹۴۶ قانون مدنی اصلاحی ۱۳۸۷/۱۱/۰۶: «زوج از تمام اموال زوجه ارث می برد و زوجه در صورت فرزند دار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می باشد.»

اگه ورثه نخوان سهم زن رو از قیمت بدن، زن چیکار می تونه بکنه؟

حالا یه سوال مهم پیش میاد: اگه بقیه وراث نخوان یا نتونن قیمت سهم زن رو از اموال غیرمنقول پرداخت کنن، زن باید چیکار کنه؟ اینجا هم قانون فکرش رو کرده و ماده 948 قانون مدنی این حق رو به زن داده. این ماده میگه: «هرگاه ورثه از اداء قیمت امتناع کنند، زن می تواند حق خود را از عین اموال استیفاء نماید.»

یعنی اگه ورثه دیگه حاضر به پرداخت سهم زن از قیمت زمین یا ملک نباشن، زن می تونه از طریق دادگاه اقدام کنه و حتی بخشی از عین اون مال غیرمنقول رو به نسبت سهم خودش تملک کنه. یا مثلاً دادگاه دستور میده اون ملک فروخته بشه و سهم زن از پولی که به دست میاد پرداخت بشه. این یعنی زن دست خالی نمیمونه و حتماً می تونه به حق خودش برسه.

سهم زن از دیه شوهر فوت شده

گاهی وقت ها فوت شوهر به دلیل حوادثی اتفاق میفته که منجر به پرداخت دیه میشه. ممکنه این سوال پیش بیاد که آیا زن از دیه شوهرش هم ارث می بره یا نه. جواب اینه که بله! با وجود اینکه زن در همه موارد جزو اولیای دم محسوب نمیشه که بتونه دیه رو مطالبه کنه، اما از نظر حقوقی، دیه هم جزو دارایی های متوفی حساب میشه و زن به همون نسبت یک هشتم یا یک چهارم (بسته به شرایط فرزند) از دیه هم ارث می بره. پس این رو هم در نظر داشته باشید.

حالت های خاص و استثنائات: وقتی اوضاع کمی فرق می کنه

قوانین ارث گاهی ریزه کاری هایی دارن که دونستنشون می تونه حسابی به کارتون بیاد. اینجا می خوایم چند تا از این حالت های خاص رو بررسی کنیم.

اگه شوهر چند تا زن دائمی داشته باشه، سهم ارث بینشون چطور تقسیم میشه؟

تو جامعه ما، گاهی ممکنه مردی بیش از یک همسر دائم داشته باشه. حالا اگه این آقا فوت کنه، سهم همسر از ارثیه شوهر (یعنی اون یک هشتم یا یک چهارم) چطور بین زن ها تقسیم میشه؟ ماده 942 قانون مدنی جواب این سوال رو داده. این سهم به صورت مساوی بین تمام همسران دائمی تقسیم میشه. یعنی اگه شوهر دو تا زن دائم داشته باشه و فرزندی هم داشته باشه، اون یک هشتم سهم زنان، بین هر دو زن به تساوی تقسیم میشه. مثلاً هر کدوم یک شانزدهم.

بیاید با یه مثال واضح ترش کنیم: اگه مردی فوت کنه، دو تا همسر دائم و یک فرزند داشته باشه، و مجموع دارایی هاش 800 میلیون تومان باشه، کل سهم زنان میشه 100 میلیون تومان (یک هشتم). حالا این 100 میلیون تومان بین دو همسر تقسیم میشه و به هر کدوم 50 میلیون تومان میرسه. همینطور اگه مرد فرزند نداشته باشه، سهم کلی زنان 200 میلیون تومان (یک چهارم) میشه که بین دو همسر، هر کدوم 100 میلیون تومان تقسیم میشه.

قصه ارث زن بعد از طلاق (همه طلاق ها یکی نیستن!)

خیلی ها فکر می کنن که اگه زن و شوهری طلاق بگیرن، دیگه هیچ کدوم از اون یکی ارث نمی بره. این حرف تا حد زیادی درسته، اما قانون یه چند تا استثناء هم داره که باید حواس مون بهشون باشه:

اگه طلاق رجعی باشه و شوهر تو دوران عده بمیره

طلاق رجعی یعنی طلاقی که مرد در دوران عده (یه مدت زمانی بعد از طلاق) می تونه به همسرش رجوع کنه و بدون نیاز به عقد جدید، زندگی رو ادامه بده. اگه طلاق از نوع رجعی باشه و خدای نکرده شوهر در طول این دوران عده فوت کنه، طبق ماده 943 قانون مدنی، زن از اون ارث می بره. اما اگه فوت شوهر بعد از تموم شدن مدت عده یا تو طلاق بائن (که مرد حق رجوع نداره) اتفاق بیفته، دیگه ارثی به زن نمیرسه.

اگه شوهر تو دوران بیماری زن رو طلاق بده و بمیره

یه حالت خاص دیگه هم هست که تو ماده 944 قانون مدنی اومده: اگه مردی تو دوران بیماری زن خودش رو طلاق بده و بعد از طلاق و تو همون سال (ظرف یک سال از تاریخ طلاق) به خاطر همون بیماری فوت کنه، در صورتی که زن دوباره ازدواج نکرده باشه، حتی اگه طلاق بائن هم باشه، زن ازش ارث می بره. این یه جورایی برای حمایت از زن تو شرایط خاصه.

طلاق بائن و عدم توارث (حواستون باشه!)

همونطور که گفتیم، تو حالت کلی، اگه طلاق از نوع بائن باشه (مثل طلاق خلع یا مبارات یا طلاق به دلیل عدم امکان سازش بعد از ۹ سال)، دیگه رابطه زوجیت کاملاً قطع شده و زن و شوهر از هم ارث نمی برن. استثنائاتش همون دو موردی بود که بالا گفتیم.

موانع ارث (مواردی که جلوی ارث بردن رو می گیرن)

علاوه بر شرط و شروطی که گفتیم، یه سری موانع هم هستن که اگه وجود داشته باشن، وارث از ارث محروم میشه. بعضی از این موانع رو قبلاً اشاره کردیم، حالا مفصل تر بهشون نگاه کنیم:

• قتل عمدی مورث: اگه کسی عمداً مورث (اون کسی که ارث به جا گذاشته) خودش رو بکشه، طبق ماده 880 قانون مدنی، از ارث اون شخص محروم میشه. این یه قاعده خیلی مهمه که جلوی سوءاستفاده رو می گیره.
• کفر: اگه یکی از ورثه کافر و متوفی مسلمان باشه، وارث کافر از متوفی مسلمان ارث نمی بره. اما برعکسش ممکنه؛ یعنی اگه متوفی کافر و وارث مسلمان باشه، وارث مسلمان می تونه ازش ارث ببره.
• لعان: لعان یه مراسمیه که تو شرایط خاصی تو دادگاه انجام میشه و زن و شوهر با سوگند خاصی همدیگه رو نفی می کنن. بعد از لعان، طبق ماده 882 قانون مدنی، زن و شوهر از هم ارث نمی برن.
• ازدواج در حال مرض شوهر (قبل از دخول): اگه مردی در حال بیماری، زنی رو عقد کنه و قبل از اینکه با هم نزدیکی کنن، به خاطر همون بیماری فوت کنه، زن ازش ارث نمی بره (ماده 945 قانون مدنی). اما اگه بعد از نزدیکی یا بعد از اینکه مرد از اون بیماری خوب شد فوت کنه، زن ارث می بره.

وصیت نامه متوفی چه تاثیری روی سهم زن داره؟

شاید بپرسید اگه شوهر وصیت نامه داشته باشه، این روی سهم همسر از ارثیه شوهر تاثیر میذاره؟ جواب اینه که بله، تا حدودی. هر کس می تونه تا یک سوم (ثلث) از اموالش رو وصیت کنه که بعد از فوتش به هر کسی که دلش می خواد (حتی غیر از ورثه) برسه. اگه وصیت نامه متوفی در محدوده این یک سوم باشه، نافذه و اجرا میشه. اما اگه بیشتر از یک سوم اموالش رو وصیت کرده باشه، اجرای اون قسمت اضافه، فقط با اجازه وراث دیگه ممکنه. یعنی اگه وراث رضایت ندن، اون قسمت اضافه اجرا نمیشه. پس زن هم به عنوان وارث، تو این رضایت دادن یا ندادن حق داره.

مهریه و ارث زن: کدوم مقدمه؟ (مهریه یه جور بدهیه!)

مهریه زن، چه عندالمطالبه باشه چه عندالاستطاعه، جزو بدهی های شوهر حساب میشه. وقتی مردی فوت می کنه، اول باید تمام بدهی هاش (از جمله مهریه همسرش) از اموالش پرداخت بشه، بعد اگه چیزی موند، تازه نوبت به تقسیم ارث بین وراث میرسه. یعنی مهریه مقدم بر ارثه. پس زن می تونه هم مهریه اش رو از اموال شوهر متوفی مطالبه کنه و هم سهم الارث خودش رو بگیره. این دو تا قضیه جدا از همن و حق مطالبه هر دو وجود داره.

اگه زن قبل از تقسیم ارث فوت کنه چی میشه؟

ممکنه اتفاق بیفته که زن بعد از فوت شوهرش، اما قبل از اینکه سهم ارثش تقسیم و بهش داده بشه، خودش فوت کنه. تو این حالت، حق ارثی که زن از شوهرش داشته از بین نمیره، بلکه این حق به وراث خود اون زن (مثلاً فرزندانش از همین شوهر یا از شوهر قبلی، یا پدر و مادرش) منتقل میشه و اون ها می تونن این سهم رو مطالبه کنن.

ازدواج مجدد زن بعد از فوت شوهر، روی ارثش تاثیر داره؟ (نه!)

یه سوال رایج دیگه اینه که آیا اگه زن بعد از فوت شوهرش دوباره ازدواج کنه، سهم همسر از ارثیه شوهر از بین میره؟ پاسخ اینه که خیر، به هیچ عنوان. حقوق ارثی زن با فوت شوهر ثابت میشه و ازدواج مجدد او هیچ تاثیری روی سهم الارثش از شوهر اول نداره. این یه حق کاملاً مستقله.

ارث عروس از پدر شوهر: یه سوءتفاهم رایج!

خیلی ها فکر می کنن که عروس از پدر شوهرش ارث می بره. این یه سوءتفاهم رایجه! عروس از پدر شوهرش ارث نمی بره، چون از نظر قانونی، خویشاوندی بین عروس و پدر شوهر، فقط خویشاوندی سببی (یعنی به خاطر ازدواج) محسوب میشه نه نسبی (یعنی از طریق خون). تنها در صورتی ممکنه عروس از پدر شوهرش ارث ببره که خودش به دلیل خویشاوندی نسبی دیگری (مثلاً عمه یا خاله همسرش باشه) جزو وراث پدر شوهر محسوب بشه که این خیلی نادر اتفاق میفته.

مراحل قانونی مطالبه سهم الارث زن: از کجا شروع کنیم؟

حالا که با قوانین و ریزه کاری های سهم همسر از ارثیه شوهر آشنا شدید، ممکنه بپرسید که از نظر قانونی، برای مطالبه این حق و حقوق از کجا باید شروع کنیم و چه مراحلی رو باید طی کنیم. این مراحل خیلی مهمن تا بتونید بدون مشکل به حق و حقوقتون برسید.

اولین قدم: اخذ گواهی فوت و گواهی انحصار وراثت

اولین و مهم ترین قدم بعد از فوت شوهر، گرفتن «گواهی فوت» از ثبت احواله. بعد از اون، برای اینکه تقسیم ارث انجام بشه، باید گواهی «انحصار وراثت» بگیرید. گواهی انحصار وراثت، یه سنده که توش مشخص شده متوفی چه کسانی رو به عنوان وارث داره و سهم هر کدوم چقدره. برای گرفتن این گواهی باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کنید.

مدارک لازم برای انحصار وراثت معمولاً اینا هستن:

• گواهی فوت متوفی.
• اصل شناسنامه و کارت ملی تمام ورثه و متوفی.
• سند ازدواج دائم زوجه.
• استشهادیه محضری (با امضای حداقل 3 نفر از افراد مطلع که ورثه متوفی رو تأیید کنن).
• لیست اموال متوفی (یه فهرست کلی از دارایی ها).

ارزیابی اموال متوفی (ماترک)

بعد از اینکه گواهی انحصار وراثت رو گرفتید، نوبت به ارزیابی و قیمت گذاری اموال متوفی (ماترک) میرسه. این کار، مخصوصاً برای اموال غیرمنقول (زمین، خونه، مغازه) و پیچیده تر، معمولاً توسط «کارشناس رسمی دادگستری» انجام میشه. کارشناس میاد و ارزش روز تمام دارایی های متوفی رو مشخص می کنه تا بشه سهم هر کدوم از ورثه، از جمله سهم همسر از ارثیه شوهر، رو دقیقاً محاسبه کرد.

چه جوری سهم خودمون رو از بقیه وراث بگیریم؟

بعد از مشخص شدن ورثه و ارزیابی اموال، حالا نوبت به تقسیم ارث میرسه. بهترین حالت اینه که همه وراث با هم به توافق برسن و دوستانه و بدون نیاز به دادگاه، سهم هر کس رو بهش بدن. اما اگه به هر دلیلی توافق حاصل نشد، زن می تونه با مراجعه به دادگاه حقوقی، دعوای «مطالبه سهم الارث» یا «تقسیم ترکه» رو مطرح کنه. دادگاه بعد از بررسی مدارک و شواهد، حکم لازم رو برای تقسیم ارث صادر می کنه.

مدارک لازم برای اقدام قضایی

اگه مجبور شدید برای مطالبه سهم همسر از ارثیه شوهر به دادگاه مراجعه کنید، باید مدارک زیر رو آماده داشته باشید:

• گواهی انحصار وراثت.
• اصل سند ازدواج دائم.
• اسناد مالکیت مربوط به اموال متوفی (سند خانه، سند خودرو، گواهی بانکی و…).
• مدارک هویتی خودتون (شناسنامه و کارت ملی).
• در صورت نیاز، هرگونه سند یا مدرک دیگه که ادعای شما رو ثابت می کنه.

نتیجه گیری و یه توصیه دوستانه

دیدید که سهم همسر از ارثیه شوهر، با اینکه ممکنه در نگاه اول پیچیده به نظر بیاد، اما با دونستن چند تا قانون و شرط اساسی، خیلی هم واضح و مشخصه. اینکه زن در صورت وجود فرزند، یک هشتم و در صورت عدم وجود فرزند، یک چهارم از اموال شوهرش ارث می بره، و اینکه قانون جدید دست زن ها رو برای ارث بردن از زمین و ملک حسابی باز کرده، نکات کلیدی این بحث بودن.

اما راستش رو بخواهید، مسائل حقوقی همیشه پر از ریزه کاری ها و جزئیات پنهان هستن که ممکنه تو هر پرونده ای فرق کنن. گاهی ممکنه وصیت نامه ای باشه، گاهی بدهی هایی، و گاهی هم وراث سر مسائل مختلف به توافق نرسن. تو این جور موقعیت ها، بهترین و عاقلانه ترین کار اینه که از یک وکیل متخصص تو امور ارث و خانواده کمک بگیرید. وکیل می تونه با توجه به شرایط خاص شما، بهترین راهنمایی رو بهتون بده، از حقوق شما به طور کامل دفاع کنه و کمک کنه تا به بهترین شکل ممکن، سهم الارث خودتون رو دریافت کنید.

پس اگه با چنین موقعیتی روبرو هستید یا سوالات بیشتری تو ذهنتون دارید، دریغ نکنید و حتماً با یک مشاور حقوقی یا وکیل متخصص تماس بگیرید. حق گرفتنیه، پس با آگاهی و کمک درست، حقتون رو بگیرید!