صدور مجوز برای بازیگران اکوسیستم نوآوری کشور؛ آری یا خیر؟

در حالی که معاونت علمی ریاست جمهوری در سیاست گذاری جدید خود حذف برخی از مجوزها را با هدف توسعه اکوسیستم نوآوری کشور، اجرایی کرده است؛ ولی برخی از بازیگران این اکوسیستم مانند کارخانه های نوآوری همچنان با چالش اثبات هویت خود به مشتریان خود که تیم های فناور و دانش بنیان هستند، مواجهند.

به گزارش قدم آخر، فعالان عرصه نوآوری و فناوری جهت انجام فعالیت های قانونی و اعتماد مشتریان، نیاز به اخذ مجوز از نهادهای متعددی دارند تا بتوانند توانمندی های خود را به طرف متقاضی به اثبات برسانند. از جمله مهمترین این مجوزها می توان به مجوزها و حمایت های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری: دانش بنیان، شرکت خلاق، مجوز مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت و معدن: اینماد (نماد اعتماد الکترونیکی)، مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: نشان ملی ثبت، کد شامد، عضویت در انجمن صنفی کارفرمایی کسب و کارهای مجازی و سازمان نظام صنفی رایانه ای اشاره کرد.

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، نهاد دولتی است که برنامه های حمایتی برای شرکت های دانش بنیان و خلاق و فناور را تدوین می کند که این حمایت ها در قالب دو قانون در ابتدا قانون «حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات» در سال 1389 و پس از آن قانون جهش تولید دانش بنیان تبیین می شود.

شرکت ها، مراکز و کارخانه های نوآوری که بتوانند مجوزهای لازم را اخذ کنند، مشمول دریافت حمایت ها و تسهیلات از این نهاد می شوند.

اینماد یا نماد اعتماد الکترونیک یک تاییدیه برای فروشگاه های اینترنتی است که توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت و معدن اعطا می شود. به عبارتی دیگر هر فروشگاه یا شرکتی که محصولات خود را به صورت آنلاین به فروش می رساند، برای پرداخت وجه به یک درگاه بانکی متصل می شوند.

نماد اعتماد الکترونیکی نیز به منظور احراز هویت صاحب کسب و کارهای اینترنتی و محل فعالیت آن اعطا می شود. در واقع اینماد تضمین کننده قانونی بودن فعالیت های یک وب سایت تجاری است و در صورت تخطی مالک سایت از قوانین موجود، امکان شکایت به مرکز توسعه تجارت الکترونیک به صورت آنلاین در سایت اینماد وجود دارد.

نشان ملی ثبت یکی از مجوزهایی است که توسط مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می شود. هدف آن احراز هویت صاحب هر نوع سامانه ای است که امکان قرار دادن محتوای دیجیتال در آن وجود داشته باشد.

این در حالی است که در سیاست گذاری جدید معاونت علمی ریاست جمهوری، درصدد حذف برخی از این مجوزها است و محمدجواد صدری قدم آخر، دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور این اقدام را در راستای توسعه اکوسیستم نوآوری کشور بیان می کند.

صدری قدم آخر حذف مجوزها از کارخانه ها و شتابدهنده ها و مراکز نوآوری را از اقدامات معاونت علمی برای توسعه زیست بوم فناوری کشور عنوان می کند و می گوید: ما به بخش های دولتی تاکید کردیم که هر کسی که می خواهد در حوزه های فناوری و شتابدهنده ها و کارخانه های نوآوری فعالیت کند، نیاز به مجوز ندارد.

دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور اضافه می کند: از سوی دیگر برای این مجموعه ها، گواهی صلاحیت تعریف کردیم. این گواهی بر مبنای فعالیت هایی است که در گذشته در این مراکز اجرایی شده است. این گواهی صلاحیت بر اساس ارزیابی فعالیت های گذشته این مراکز است.

صدری قدم آخر، دلیل حذف صدور مجوزها را چنین توجیه می کند: در گذشته 500 شتابدهنده ایجاد شده بود که حمایت هایی را از معاونت علمی دریافت می کردند و در بررسی های صدور گواهی تایید صلاحیت به 40 شتابدهنده رسیدیم و این شتابدهنده ها توانستند گواهی تایید صلاحیت را دریافت کنند و حمایت از این شتابدهنده ها بیش از 10 برابر شده است.

وی همچنین گفت: هدف ما این است که مجموعه هایی که در این حوزه سابقه خوبی دارند، رشد کنند و از این طریق کارخانه های نوآوری، شتابدهنده ها و مراکز نوآوری در صورت دریافت گواهی تایید صلاحیت، عنوان «دانش بنیانی» به آنها اضافه خواهد شد.

این در حالی است که چالش مراکزی مانند کارخانه های نوآوری همچنان پابرجاست، آنها معتقدند حذف یک طرفه مجوزها موجب شده است که این مراکز با بحران تایید هویت شان برای مشتریان خود که همان تیم های فناور و شرکت های خلاق و دانش بنیان هستند، مواجه شوند.

راهی برای کمک به شرکت های هوش مصنوعی

سولماز شهباز، مدیر کارخانه نوآوری کارانو در گفت وگو با قدم آخر، حوزه فعالیت این کارخانه نوآوری را حوزه های عمومی دانست و گفت: فعالیت این کارخانه از سال 1399 علی رغم آنکه عمومی بود، ولی از سال گذشته تمرکز ما بر حوزه هوش مصنوعی بوده و بر این اساس در حال حاضر 3 تیم در حوزه هوش مصنوعی در این کارخانه مستقر شده اند.

وی با اشاره به دستاوردهای این تیم ها، توضیح داد: یکی از تیم ها با استفاده از هوش مصنوعی روشی را برای تشخیص فساد گیاهان و گل ها ارایه داده است، به این صورت که تصویری از گیاه دریافت و در برنامه توسعه داده شده، آپلود می شود و این نرم افزار با استفاده از هوش مصنوعی، تحلیلی از وضعیت گیاه به کاربر ارایه می دهد.

مدیر کارخانه نوآوری کارانو اضافه کرد: به عنوان نمونه این نرم افزار مبتنی بر هوش مصنوعی به کاربر اعلام می کند که گیاه در کدام یک از عناصر خاکی دچار فقر شده است.

وی اضافه کرد: پلتفرم هوش مصنوعی دیگری توسعه داده شده است که برای شرکت ها و صاحبان کسب و کار فرآیند بازاریابی و فروش را انجام می دهد، به این صورت که با جستجو در تمام پلتفرم ها، خدمات مارکتینگ را پیدا و برای کاربر ارسال می کند.   

شهبازی با بیان اینکه یک تیم که اکنون به یک شرکت تولیدکننده تبدیل شده است، در حوزه صنایع غذایی فعال است، افزود: این شرکت در حوزه تولید غذای حیوانات خانگی فعالیت دارد.

وی تاکید کرد: این کارخانه در یک فضای 3500 متری در استان اردبیل است و در کنار آن 6 سوله 150 متری برای تیم های نوآور بالغ ایجاد شده است، خاطرنشان کرد: در سال 1402 به میزان یک میلیارد تومان بر روی طرح ها سرمایه گذاری کردیم و حجم کل سرمایه گذاری های ما بالغ بر 10 میلیارد تومان می شود. این سرمایه گذاری ها برای فرآیند «شتاب دهی»، «پیش شتاب دهی» و «تجاری سازی» بوده است.

مدیر کارخانه نوآوری کارانو تاکید کرد: در زمینه ایجاد خط تولید حدود 17 میلیارد تومان سرمایه گذاری کردیم. این سرمایه گذاری ها در زمینه های تجهیز خط تولید، تامین نیروی انسانی و تهیه مواد اولیه خط تولید بوده است. این سرمایه گذاری در قبال دریافت بخشی از سهام و یا دریافت درصدی از فروش و یا مشارکت مدنی بوده است.

مجوزها پاشنه آشیل توسعه فعالیت های فناورانه

شهبازی، به بخشی از چالش های کارخانه های نوآوری اشاره کرد و گفت: اخذ مجوزهای مورد نیاز برای فعالیت در قالب کارخانه های نوآوری از چالش های مهم ما بوده است. تا زمانی که ما مجوزهای لازم را نداشته باشیم، به طور رسمی شناخته نمی شویم و از سوی دیگر تیم های نوآوری و فناور ترجیح می دهند با کارخانه های نوآوری همکاری داشته باشند که مجوزهای لازم را اخذ کرده باشند.

وی با بیان اینکه در زمینه اخذ این مجوزها با معاونت علمی با چالش هایی مواجه بودیم، خاطر نشان کرد: ما از طریق وزارت کار به راحتی مجوزهای لازم را دریافت کردیم، ولی برای دریافت مجوزها از سوی معاونت علمی با چالش هایی مواجه شدیم؛ چرا که در ابتدا از سوی معاونت علمی اعلام شد که مجوزهای لازم را صادر می کنند، ولی بعدها اعلام کردند صدور مجوزها لغو شده و دیگر از سوی این نهاد مجوزی صادر نمی شود.

شهبازی ادامه داد: این حالی بود که این سوال مطرح می شد که اگر کارخانه های نوآوری مجوز نداشته باشند، چگونه می توانند با معاونت علمی و یا با تیم ها و شرکت های فناور و دانش بنیان در ارتباط باشند و چالش هایی در این زمینه داشتیم.

مدیر این کارخانه نوآوری با بیان اینکه کارخانه نوآوری کارانو در داخل شهرک صنعتی مستقر شده است، افزود: معاونت علمی این شرایط را به عنوان یک امتیاز منفی تلقی کرده بود و ما را منع کرده بود و مجوزها را برای ما صادر نمی کرد؛ چون ما در داخل شهرک صنعتی مستقر بودیم. به ما اعلام شده است که این کارخانه یا باید در حاشیه شهر باشد و یا خارج از شهرک های صنعتی.

پایان خبر قدم آخر