عفو خصوصی و عمومی

عفو خصوصی و عمومی دو تا از مهم ترین ابزارهای ارفاقی توی سیستم حقوقی ما هستند که به بعضی از محکومان یا حتی متهمان فرصت دوباره ای برای زندگی عادی میدن. خیلی ها این دو تا رو با هم اشتباه می گیرن، ولی در واقع کلی تفاوت ریز و درشت با هم دارن که دونستن شون حسابی به درد می خوره. این مقاله رو جوری نوشتیم که این پیچ و خم ها رو براتون روشن کنیم و بفهمید هر کدوم دقیقاً چیکار می کنن.

شاید براتون پیش اومده باشه که اخبار عفو زندانیان رو توی مناسبت های خاص بشنوید یا اسم بخشش هایی که قانون برای یه سری جرایم در نظر گرفته، به گوشتون خورده باشه. همه این ها برمی گرده به همین موضوع عفو که هم جنبه انسانی داره و هم از نظر حقوقی، کلی قواعد و تبصره براش گذاشتن. هدف اصلی اینه که هم به افراد فرصت بازگشت به جامعه رو بدن و هم بعضی وقت ها مشکلات جامعه رو با یه نگاه کلی تر حل کنن. پس بیایید با هم ببینیم عفو اصلاً یعنی چی و این دو تا نوع اصلیش چه فرقی با هم دارن و به درد چه کسایی می خورن.

عفو چیه اصلاً؟ (تعریف حقوقی، مبانی و ابعادش)

کلمه عفو توی گفتار روزمره ما یعنی بخشش و گذشت کردن، چیزی شبیه همون «کرم و بخشندگی». اما توی دنیای قانون، این کلمه یه معنی خاص و فنی تری داره. اینجا عفو دیگه فقط یه گذشت ساده نیست، بلکه یه ابزار قانونی مهمه که می تونه مجازات یه نفر رو کامل ببخشه یا حداقل کمش کنه. این کار معمولاً به فرمان مقام معظم رهبری یا با تصویب یه قانون از طرف مجلس انجام میشه.

حالا چرا اصلاً عفو لازمه؟ خب، دلایل مختلفی داره. گاهی وقتا هدف اینه که به یه فرد گناهکار که پشیمون شده، یه شانس دوباره داده بشه تا به جامعه برگرده. بعضی وقت ها هم ممکنه توی یه سری پرونده ها، اشتباهات قضایی رخ داده باشه یا شرایط خاصی پیش اومده باشه که نیاز به یه ارفاق کلی حس بشه. در کل، عفو یه جوری کمک می کنه که هم آسیب به اشخاص کمتر بشه و هم اگه خطایی بوده، یه جورایی جبران بشه. مبنای قانونی این بخشش های بزرگ هم توی اصل ۱۱۰ قانون اساسی و مواد قانون مجازات اسلامی ما اومده که حسابی پشتوانه محکمی داره.

یه نکته مهمی که باید بدونید اینه که جرم کلاً دو تا جنبه داره: جنبه عمومی و جنبه خصوصی. جنبه عمومی همون آسیبی هست که به جامعه وارد شده و دولت به نمایندگی از جامعه دنبالش می گیره. جنبه خصوصی همون آسیبیه که مستقیم به یه نفر وارد شده و اون آدم شاکیه. عفو معمولاً روی جنبه عمومی جرم اثر می ذاره و می تونه اون رو پاک کنه یا کمش کنه. ولی حواس تون باشه، اگر جرمی جنبه خصوصی هم داشته باشه، مثل دیه یا خسارت هایی که به کسی وارد شده، عفو به تنهایی نمی تونه اونا رو از بین ببره؛ مگر اینکه خود شاکی خصوصی هم گذشت کنه و رضایت بده. پس، اگه کسی رو عفو کنن، ممکنه هنوز مجبور باشه دیه یا خسارت شاکی رو پرداخت کنه، چون اون حق الناس محسوب میشه و از بین نمیره.

عفو عمومی (عفو عام): بخشودگی با قانون، قصه چیه؟

عفو عمومی رو میشه گفت یه جور «پاک کردن کلی» گناه از طرف قانون. این عفو یه اتفاق خیلی بزرگ و مهمیه که بر خلاف عفو خصوصی، نه فقط یه نفر، بلکه یه گروه بزرگ از افراد رو در بر می گیره. بیایید ببینیم چه جوریه و چه اثرهایی داره.

عفو عمومی یعنی چی و چه جوریه؟

وقتی می گیم عفو عمومی، یعنی مجلس شورای اسلامی نشسته و یه قانون تصویب کرده که بر اساس اون، یه سری جرایم یا یه گروه خاصی از مجرمین بخشیده میشن. مبنای قانونی این ماجرا هم توی ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی و بند پ ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری اومده. خیلی وقتا این نوع عفو بعد از اتفاقات بزرگ اجتماعی، سیاسی یا حتی انقلاب ها داده میشه تا یه جورایی آرامش به جامعه برگرده و صفحات جدیدی باز بشه. فکر کنید یه اتفاق مهم افتاده و دولت تصمیم می گیره به یه عده از محکومان یا حتی کسایی که تازه متهم شدن، یه فرصت دوباره بده.

کی ها و چه جرم هایی مشمول عفو عمومی میشن؟

مهم ترین نکته درباره عفو عمومی اینه که هم شامل متهمان میشه و هم محکومان. یعنی حتی اگه کسی هنوز حکمش قطعی نشده و در مرحله بازجویی یا دادگاه باشه، ممکنه مشمول این عفو قرار بگیره. از نظر جرائم هم، عفو عمومی فقط برای جرائم تعزیری اعمال میشه. جرائم تعزیری اونایی هستن که مجازاتشون توی قانون مشخص شده و مقدارش ثابته، مثل سرقت های کوچک یا کلاهبرداری های عادی. حدود، قصاص و دیه اصلاً توی این دسته از عفو قرار نمی گیرن.

زمان اعمالش هم فرق داره؛ عفو عمومی می تونه در هر مرحله ای از رسیدگی، از همون ابتدای تعقیب و بازجویی گرفته تا زمان اجرای حکم، پرونده رو متوقف کنه. معمولاً هم گفتم که در پی وقایع خاص، مثل یه عید مهم ملی یا مذهبی، یا یه مناسبت سیاسی ویژه، این تصمیم گرفته میشه.

عفو عمومی چه اثرهایی داره؟ (خیلی مهمه!)

اثرات عفو عمومی واقعاً گسترده و مهم هستن و زندگی یه نفر رو از این رو به اون رو می کنه:

• توقف تعقیب و دادرسی کیفری: اگه هنوز پرونده در جریان باشه، کلاً متوقف میشه و دیگه کسی دنبالش نمی ره.
• توقف اجرای مجازات: اگه حکم هم صادر شده باشه و حتی طرف زندان باشه، اجرای مجازاتش متوقف میشه و ممکنه آزاد بشه.
• پاک شدن کامل سابقه کیفری: این از همه مهم تره! با عفو عمومی، تمام آثار محکومیت از بین می ره و انگار هیچ وقت جرمی مرتکب نشده. سابقه کیفری اش هم پاک میشه که خیلی توی زندگی آینده فرد اثر مثبت داره.
• عدم تأثیر بر دیه و ضرر و زیان (حق الناس): همونطور که قبل تر گفتم، این عفو روی دیه و خسارت هایی که به یه نفر وارد شده (حق الناس) اثری نداره. یعنی اگه شاکی خصوصی رضایت نده، محکوم هنوز باید اون دیه یا خسارت رو پرداخت کنه.
• تبدیل رفتار مجرمانه به غیرمجرمانه: توی بعضی موارد خاص، با تصویب قانون عفو عمومی، اون رفتاری که قبلاً جرم محسوب می شده، دیگه جرم نیست.

با عفو عمومی، تمام آثار محکومیت کیفری از بین می ره و فرد میتونه زندگی جدیدی رو شروع کنه. این یه فرصت طلاییه که قانون برای بعضی افراد در نظر گرفته.

عفو خصوصی (عفو خاص): بخشودگی با موافقت رهبری، جزئیاتش چیه؟

عفو خصوصی، بر خلاف عفو عمومی که یه چیز کلی و برای همه هست، یه جور بخشش اختصاصی و شخصی محسوب میشه. این عفو یه اتفاقیه که برای هر محکوم به صورت جداگانه و با بررسی شرایط خاص خودش اتفاق می افته. بیایید دقیق تر ببینیم چی به چیه.

عفو خصوصی یعنی چی و چطور انجام میشه؟

عفو خصوصی زمانی اتفاق می افته که رئیس قوه قضاییه یه نفر یا یه گروه کوچیک رو پیشنهاد میده و مقام معظم رهبری با این پیشنهاد موافقت می کنن. پس، این عفو یه جور لطف و بخششه که مستقیماً از طرف عالی ترین مقام کشور صادر میشه. مبنای قانونی اش هم توی بند ۱۱ اصل ۱۱۰ قانون اساسی و ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی اومده. این یعنی یه پشتوانه حقوقی قوی داره.

این عفو میتونه هم کل مجازات یه نفر رو ببخشه و هم فقط یه بخشیش رو کم کنه (مثلاً از اعدام به حبس ابد تبدیل بشه یا حبسش کمتر بشه). فرقش با عمومی اینه که اینجا یه نفر خاص مد نظره، نه یه جمع بزرگ.

چه کسایی و چه جرم هایی مشمول عفو خصوصی میشن؟

یه نکته خیلی مهم درباره عفو خصوصی اینه که فقط شامل محکومان به حکم قطعی و لازم الاجرا میشه. یعنی چی؟ یعنی اول باید همه مراحل دادگاه طی شده باشه، حکمش نهایی و قطعی شده باشه، و حتی اون حکم در حال اجرا باشه. پس اگه هنوز توی مرحله متهمی یا حکمت قطعی نشده، نمی تونی از این نوع عفو استفاده کنی.

از نظر جرائم هم، هم شامل جرائم تعزیری میشه و هم یه سری از جرائم حدی. اما جرائم حدی، شرایط خاص خودشون رو دارن؛ مثلاً باید جرم با اقرار خود مجرم ثابت شده باشه (نه با شهادت دیگران) و اون فرد هم واقعاً توبه کرده باشه. تازه، قذف (تهمت زنا) از این قاعده مستثنی هست. مثل عفو عمومی، مجازات قصاص و دیه که حق الناس هستن، مشمول عفو خصوصی نمیشن و باید شاکی خصوصی رضایت بده.

معمولاً هم توی مناسبت های خاص مثل اعیاد ملی و مذهبی (مثلاً عید فطر، عید قربان، نیمه شعبان) یا سالگرد پیروزی انقلاب، لیستی از محکومان واجد شرایط برای عفو خصوصی تهیه میشه و به رهبری پیشنهاد میشه.

عفو خصوصی چه اثرهایی داره؟ (حواستون باشه!)

اثرات عفو خصوصی هم خیلی مهم هستن، ولی با عفو عمومی یه تفاوت اساسی دارن:

• سقوط (بخشودگی کامل) یا تخفیف (کاهش) تمام یا قسمتی از مجازات: مجازات فرد یا کامل بخشیده میشه یا کمتر میشه.
• سابقه کیفری باقی می ماند: این از مهمترین تفاوت هاست! با عفو خصوصی، آثار محکومیت و سابقه کیفری فرد باقی می مونه و پاک نمیشه. یعنی هنوز توی پرونده اش ثبت میشه که قبلاً محکوم شده.
• عدم تأثیر بر مجازات قصاص و دیه: باز هم تأکید می کنم، این عفو روی حق الناس مثل قصاص و دیه اثر نداره و باید رضایت شاکی خصوصی جلب بشه.

عفو خصوصی با اینکه می تونه مجازات رو ببخشه یا کم کنه، سابقه کیفری فرد رو پاک نمی کنه و این نکته خیلی کلیدیه.

عفو خصوصی دو مدله: موردی و معیاری

عفو خصوصی خودش دو جور اصلی داره که هر کدوم ساز و کار خاص خودش رو داره:

• عفو موردی: اینجا اسمش روشه. برای هر محکوم به صورت «موردی» و جداگانه پرونده اش رو بررسی می کنن. یعنی درخواست عفو داده میشه، شرایط فردی اش (مثل پشیمانی، رفتار خوب توی زندان و…) مورد ارزیابی قرار می گیره و بعد تصمیم می گیرن که عفو بشه یا نه. یه جورایی هر پرونده یه سرنوشت جداگانه داره.
• عفو معیاری: توی این حالت، یه سری «معیارها» و ضوابط از قبل مشخص میشه. مثلاً میگن محکومانی که کمتر از فلان سال حبس دارن و فلان شرایط رو هم رعایت کردن، مشمول عفو میشن. اینجا دیگه پرونده تک تک افراد اونقدر ریز بررسی نمیشه، بلکه اگه شرایط اعلام شده رو داشته باشن، توی اون گروه عفو قرار می گیرن.

مراحل درخواست عفو خصوصی چی هست؟ (قدم به قدم)

درخواست عفو خصوصی یه مسیر مشخص قانونی داره که باید طی بشه. فکر نکنید همینجوری میشه رفت و درخواست داد. افراد مختلفی میتونن درخواست رو شروع کنن:

• خود محکوم علیه
• پدر، مادر، همسر یا فرزندانش
• رئیس کل دادگستری استان
• دادستان
• قاضی ناظر زندان
• رئیس زندان

حالا مراحلش چی میشه؟

1. اول، درخواست توی کمیسیون های عفو و بخشودگی استانی بررسی میشه. این کمیسیون ها متشکل از رئیس دادگستری، قاضی تحقیق زندان و رئیس زندان هستن.
2. بعد از بررسی و گرفتن نظر از نهادهایی مثل اداره اطلاعات و ستاد مبارزه با مواد مخدر، یه گزارش کامل از وضعیت محکوم تهیه میشه.
3. این گزارش میره به کمیسیون مرکزی عفو و بخشودگی.
4. بعد از بررسی های این کمیسیون، رئیس کمیسیون لیست اسم های محکومان واجد شرایط رو به رئیس قوه قضاییه پیشنهاد میده.
5. در نهایت، رئیس قوه قضاییه حداقل ۱۵ روز قبل از مناسبت عفو، این لیست رو به مقام معظم رهبری پیشنهاد می کنه و ایشون در قبول یا ردش مختار هستن.

میشه چند بار از عفو خصوصی استفاده کرد؟

بله، در شرایط خیلی خاصی میشه از عفو خصوصی بیشتر از یک بار استفاده کرد. مثلاً:

• اگه کسی حکم اعدامش با عفو به حبس ابد تبدیل شده باشه، بعد از ۱۰ سال تحمل حبس از تاریخ عفو قبلی، میتونه دوباره درخواست عفو بده.
• محکومان به حبس ابد هم بعد از ۱۰ سال تحمل حبس میتونن درخواست عفو کنن. اگه حبس شون به ۱۵ سال کاهش پیدا کرد، بعد از ۵ سال از عفو قبلی، باز هم میتونن درخواست عفو بدن.
• برای بقیه محکومان به حبس (غیر از حبس ابد) هم، اگه یک سوم باقی مانده حبس رو از تاریخ عفو قبلی تحمل کرده باشن و شرایط دیگه رو هم داشته باشن، میتونن مشمول عفو قرار بگیرن.

چه معیارهایی برای گرفتن عفو خصوصی مهمه؟

برای اینکه کسی مشمول عفو خصوصی بشه، یه سری معیارها و شرایط کلی هست که توی آیین نامه ها مشخص شده. اینا رو باید داشته باشی تا پرونده ات برای عفو رفت و آمد کنه:

• نباید توی جرائم خیلی سنگین مثل محاربه، افساد فی الارض، بغی، جاسوسی، قتل عمد و… دست داشته باشی.
• به گروه های معاند و برانداز وابسته نباشی.
• سابقه کیفری مؤثر و زیاد نداشته باشی (بیش از دو فقره).
• گذشت شاکی خصوصی یا جبران ضرر و زیانش خیلی مهمه.
• اظهار پشیمانی و ندامت واقعی داشته باشی و تعهد کتبی بدی که دیگه جرم مشابهی انجام نمیدی.
• توی دوران محکومیت یا مرخصی، جرم جدیدی مرتکب نشده باشی.

شرایط خاص برای تخفیف مجازات حبس یا جزای نقدی

یه سری شرایط خاص هم هست که باعث میشه مجازات حبس یا جزای نقدی تخفیف پیدا کنه و این ها هم توی آیین نامه عفو و بخشودگی اومده:

• باقی مانده حبس تا یک سال: اگه حداقل یک ماه حبس رو تحمل کرده باشی.
• سه چهارم محکومیت حبس از یک تا پنج سال: به شرطی که یک پنجمش رو تحمل کرده باشی.
• دو سوم محکومیت حبس بیش از پنج تا ده سال: به شرطی که یک سومش رو تحمل کرده باشی.
• یک دوم محکومیت حبس بیش از ده تا بیست سال: به شرطی که حداقل یک سال رو تحمل کرده باشی.
• یک دوم محکومیت حبس بیش از بیست سال: به شرطی که حداقل دو سال رو تحمل کرده باشی.
• تمام باقی مانده حبس برای جرائم غیرعمدی.
• باقی مانده حبس برای زنان سرپرست خانوار که حداقل سه سال از حبس شون گذشته.
• باقی مانده حبس برای خانواده شهدا و جانبازان با شرایط خاص.
• باقی مانده حبس برای بیماران صعب العلاج یا لاعلاج (با تأیید کمیسیون پزشکی).
• باقی مانده حبس برای آقایان بالای ۷۰ سال و خانم های بالای ۶۰ سال با شرایط خاص.
• محکومانی که فقط به خاطر ناتوانی در پرداخت جزای نقدی در زندان هستن، با شرایط خاصی مشمول عفو میشن (مثل باقی مانده جزای نقدی تا ۵۰۰ میلیون ریال یا تحمل حبس برای مدت مشخص در مبالغ بالاتر).

چه جرم هایی اصلاً عفو نمی خورن؟ (حواس جمع باشید!)

حالا که درباره عفو خصوصی و عمومی صحبت کردیم، خیلی مهمه بدونیم که یه سری جرائم هستن که اصلاً و تحت هیچ شرایطی مشمول عفو (چه عمومی و چه خصوصی) نمیشن. اینا جرائمی هستن که قانونگذار بهشون نگاه خیلی سخت گیرانه ای داره و به خاطر اهمیتشون، راه هرگونه بخشش رو براشون بسته. طبق ماده ۲۶ آیین نامه کمیسیون عفو و بخشودگی، این جرائم شامل موارد زیر میشن:

• قاچاقچیان حرفه ای: کسایی که شغلشون قاچاق باشه.
• موارد حق الناس: هر جرمی که جنبه حق الناس داشته باشه، مثل دیه، خسارت مالی یا قصاص، مشمول عفو نمیشه، مگر اینکه شاکی خصوصی خودش رضایت بده.
• سرقت مسلحانه: اگه سرقتی با اسلحه و زور انجام شده باشه، عفو شاملش نمیشه.
• تجاوز و زنای به عنف: این جرائم هم به دلیل ماهیت بسیار سنگین و ضد اخلاقی شون، مشمول عفو نیستن.
• مصادیق مهم جرائمی مثل: جاسوسی، محاربه (جنگ با خدا)، قاچاق سلاح و مهمات، اختلاس، ارتشاء (رشوه گرفتن) و آدم ربایی.
• محکومین به جرائم حدی (مثل اعدام و رجم) که جرمشون با شهادت شهود عادل ثابت شده باشه: اینجا مهمه که جرم با اقرار خود فرد ثابت نشده باشه، بلکه شهود ماجرا رو دیده و گواهی داده باشن.

یه تبصره مهم هم وجود داره که میگه تشخیص اینکه کی «قاچاقچی حرفه ای» محسوب میشه یا کدوم موارد از جرائم بالا «مصادیق مهم» هستن، با رئیس قوه قضاییه است. پس ایشون این اختیارات رو داره که مشخص کنه مرز بین این موارد کجاست و چه کسی مستثنی میشه یا نمیشه.

تفاوت های مهم عفو عمومی و خصوصی (یه نگاه مقایسه ای)

برای اینکه همه چیز شفاف بشه و تفاوت های این دو نوع عفو رو خوب متوجه بشید، یه جدول مقایسه ای براتون آماده کردیم. این جدول کمک می کنه تا توی یه نگاه، فرق های اصلی شون رو بفهمید:

عامل مقایسه	عفو عمومی	عفو خصوصی
مرجع اعطا	مجلس شورای اسلامی (با تصویب قانون)	مقام معظم رهبری (با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه)
مبنای قانونی	ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی، بند پ ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری	بند ۱۱ اصل ۱۱۰ قانون اساسی، ماده ۹۶ قانون مجازات اسلامی
گستره شمول (افراد)	هم متهمان و هم محکومان	فقط محکومان به حکم قطعی
گستره شمول (جرائم)	فقط جرائم تعزیری	جرائم تعزیری و برخی جرائم حدی (با اقرار و توبه)
زمان اعمال	در هر مرحله از رسیدگی (از تعقیب تا اجرای حکم)	فقط پس از صدور حکم قطعی و لازم الاجرا
اثر بر سابقه کیفری	کامل از بین می برد (سابقه پاک می شود)	از بین نمی برد (سابقه کیفری باقی می ماند)
اثر بر حق الناس	تأثیری ندارد (مگر با گذشت شاکی)	تأثیری ندارد (قصاص، دیه، خسارات)
ماهیت	کلی و عمومی، شامل گروهی از افراد یا نوعی از جرم	فردی و شخصی، مختص به هر محکوم
هدف اصلی	مصالح عمومی، برقراری آرامش اجتماعی، بازپروری جمعی	ندامت، اصلاح فردی، ارفاق بر اساس شرایط خاص
نیاز به گذشت شاکی	خیر (برای اصل عفو)	خیر (برای اصل عفو)، بله (برای جنبه های حق الناس)
لزوم احراز ندامت و اصلاح	خیر	بله (برای محکوم)

شباهت های عفو عمومی و خصوصی: یه عالمه نقطه مشترک!

با اینکه عفو عمومی و خصوصی تفاوت های زیادی با هم دارن، اما خب یه سری شباهت ها هم دارن که نمیشه نادیده گرفت. این دو تا نهاد ارفاقی، بالاخره یه هدف مشترک رو دنبال می کنن و توی یه چارچوب حقوقی مشخص قرار می گیرن. بیایید نگاهی به شباهت هاشون بندازیم:

• ابزار ارفاقی حقوق کیفری: هر دو تاشون یه جورایی ابزاری هستن که سیستم قضایی برای تخفیف یا بخشودگی مجازات ازشون استفاده می کنه. هدف اصلی شون اینه که به افراد فرصت بدن و مجازات رو کم یا حذف کنن.
• هدف مشترک: هدف اصلی هر دو نوع عفو، تخفیف یا حتی بخشودگی کامل مجازات هست. این یعنی هر دو به دنبال کاهش بار کیفری از دوش افراد و کمک به بازگشت اون ها به زندگی عادی هستن.
• تأثیر بر جنبه عمومی جرم: هر دو میتونن جنبه عمومی بعضی جرائم رو تحت تأثیر قرار بدن و مجازات مربوط به اون بخش رو ساقط کنن. این یعنی همون بخش از جرمی که به منافع جامعه ربط داره و دولت پیگیرشه.
• عدم تأثیر مستقیم بر حق الناس: این هم یه شباهت خیلی مهم و کلیدیه. هیچ کدوم از این دو نوع عفو، مستقیماً روی حق الناس، مثل دیه، قصاص یا خسارت های مالی که به یه فرد دیگه وارد شده، تأثیری ندارن. برای این موارد، حتماً و حتماً باید شاکی خصوصی رضایت بده تا پرونده بسته بشه.

پس، با همه فرق هاشون، هر دو عفو یه جورایی چراغ راهی هستن برای کسایی که فرصت دوباره ای برای جبران و بازگشت به جامعه میخوان. این نشون میده که سیستم حقوقی ما هم در کنار مجازات، به جنبه های انسانی و اصلاحی هم توجه خاصی داره.

نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم دیدیم که عفو خصوصی و عمومی هر کدوم ساز و کار و شرایط خاص خودشون رو دارن و مثل دو روی یک سکه نیستن. فهمیدیم که عفو عمومی یه بخشش کلیه که مجلس با قانون تصویبش می کنه و هم متهمان و هم محکومان رو در بر می گیره و مهم تر از همه، سابقه کیفری رو هم پاک می کنه. از اون طرف، عفو خصوصی یه بخشش خاص و موردیه که با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه و تأیید مقام معظم رهبری انجام میشه، فقط شامل محکومان میشه و حواس تون باشه که سابقه کیفری شون رو پاک نمی کنه.

دونستن این تفاوت ها و جزئیات واقعاً می تونه خیلی وقت ها به کارمون بیاد، به خصوص اگه خودمون یا یکی از نزدیکانمون با یه پرونده قضایی درگیر باشه. خیلی ها فکر می کنن عفو یعنی خلاص شدن از همه چیز، اما دیدیم که اینطور نیست و به خصوص حق الناس همیشه پابرجاست. پیشنهاد می کنم اگه خودتون یا اطرافیانتون توی موقعیتی قرار گرفتید که فکر می کنید میتونید از عفو استفاده کنید، حتماً با یه وکیل یا مشاور حقوقی باتجربه صحبت کنید. اونا میتونن با توجه به شرایط خاص شما، بهترین راهنمایی رو ارائه بدن و کمک کنن تا بهترین تصمیم رو بگیرید و کارهاتون رو درست پیش ببرید. چون این مسائل حقوقی ریزه کاری های زیادی دارن که از چشم آدم های عادی دور می مونن.