مهریه چطور پرداخت میشه؟ راهنمای جامع و کاربردی مراحل مطالبه و پرداخت (آپدیت ۱۴۰۳-۱۴۰۴)

خب، راستش را بخواهید، مهریه حق مالی زنه که مرد با جاری شدن عقد ازدواج متعهد به پرداختش می شه. پرداختش هم می تونه از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت باشه و اگه مرد توانایی مالی پرداخت یکجای اون رو نداشته باشه، دادگاه شرایط رو بررسی می کنه و مهریه قسط بندی می شه. این مسیر قانونی پیچیدگی های خاص خودش رو داره و آشنایی باهاش برای هر دو طرف، هم زن و هم مرد، خیلی مهمه.

مهریه، این کلمه پر و پیمان که شاید تو هر خانواده ای حداقل یک بار اسمش به گوشمون خورده، یکی از مهم ترین حقوق مالی زنه. اما فقط یه اسم نیست؛ یه دینه که از همون لحظه عقد، میفته گردن مرد. حالا این وسط خیلی ها سردرگم می شن که اصلاً مهریه چیه؟ چطور می شه مطالبه اش کرد؟ اگه مرد نتونه بده چی می شه؟ قوانین جدیدش چی می گه؟ مخصوصاً با این تغییرات پی در پی اقتصادی و اجتماعی، دونستن این جزئیات واقعاً حیاتی شده. تو این مقاله قراره گام به گام با هم بررسی کنیم که مسیر مطالبه و پرداخت مهریه چطوریه، از انواعش بگیریم تا قوانین جدید و راه های اعسار و قسط بندی. پس اگه شما هم دنبال یه راهنمای کامل و به زبان خودمونی هستید، تا آخرش با ما باشید.

مهریه چیه و کی می شه مطالبه اش کرد؟

بیاید از ریشه شروع کنیم. اصلاً مهریه چیه؟ خیلی ها فکر می کنن مهریه فقط مال موقع طلاقه یا بعد از اختلافات شدید تازه مطرح می شه، در حالی که این یه تصور غلطه. مهریه، همون طور که تو سند ازدواجتون نوشته شده، یه حق مالیه که زن به محض عقد، مالک اون می شه. یعنی دیگه ملک و اموال خودشه و می تونه هر جور که دوست داره توش تصرف کنه، چه زندگی مشترکش خوب پیش بره، چه نه.

مهریه یعنی چی؟

مهریه در واقع اون مالیه که موقع عقد، مرد به زن قول می ده که بهش بده. این می تونه سکه باشه، مال غیرمنقول مثل خونه یا زمین، یا حتی یه کار مشخص مثل آموزش قرآن. مهم اینه که از نظر قانونی و شرعی، این حق به گردن مرد میفته و زن می تونه هر وقت که صلاح دونست، اون رو از مرد طلب کنه.

انواع مهریه رو بشناسیم: عندالمطالبه و عندالاستطاعه

شاید براتون پیش اومده باشه که تو سند ازدواج دیدید نوشته مهریه عندالمطالبه یا مهریه عندالاستطاعه. این دو تا عبارت خیلی مهم ان و تفاوت اساسی تو نحوه مطالبه و پرداخت مهریه دارن.

مهریه عندالمطالبه: هر وقت زن خواست، مرد باید بده

این رایج ترین نوع مهریه تو کشور ماست. معنی عندالمطالبه اینه که زن هر وقت که اراده کنه و مهریه اش رو بخواد، مرد باید اون رو بپردازه. دیگه مهم نیست مرد تو چه وضع مالی هست یا داره، وظیفه پرداخت با اونه. حالا اگه مرد توانایی پرداخت یکجا رو نداشت، تازه بحث قسط بندی و اعسار پیش میاد که مفصل بهش می رسیم.

مهریه عندالاستطاعه: وقتی مرد توانایی مالی داشته باشه

توی این نوع مهریه، شرایط یکم فرق می کنه. عندالاستطاعه یعنی مطالبه مهریه زن منوط به اینه که مرد توانایی مالی برای پرداخت اون رو داشته باشه. اینجا دیگه صرف مطالبه زن کافی نیست؛ باید ثابت بشه که مرد مال و اموالی داره که می تونه مهریه رو از طریق اونا بده. این نوع مهریه معمولاً برای مردانی که درآمد ثابت و مشخصی ندارن یا اموالشون زیاد نیست، مناسب تره، چون بار اثبات توانایی مالی مرد به عهده زنه.

کی می شه مهریه رو درخواست کرد؟

یادتون باشه که زن از همون ثانیه اول عقد، مالک مهریه اش می شه. این یعنی می تونه تو هر لحظه ای از زندگی مشترک، مهریه اش رو از مرد بخواد. حتی لازم نیست منتظر طلاق یا جدایی بمونه. بعضی وقت ها زن برای محکم کردن زندگیش یا برای داشتن یه پشتوانه مالی، مهریه اش رو مطالبه می کنه و لزوماً به معنی درخواست طلاق نیست. این نکته خیلی مهمه که خیلیا ازش بی خبرن.

از چه طریقی می شه مهریه رو گرفت؟ راه های قانونی مطالبه و پرداخت

حالا که فهمیدیم مهریه چیه و کی می شه درخواستش کرد، می رسیم به قسمت اصلی: چطور می شه مهریه رو گرفت یا پرداخت کرد؟ کلاً دو تا مسیر اصلی برای مطالبه مهریه وجود داره: یکی از طریق دادگاه خانواده و دیگری از طریق اجرای ثبت اسناد.

الف) از راه دادگاه خانواده

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده یه مسیر کامل قضاییه که اگه درست انجام بشه، به نتیجه می رسه. این روش معمولاً وقتی انتخاب می شه که زن می خواد علاوه بر مهریه، سایر حقوق خودش مثل نفقه یا اجرت المثل رو هم مطالبه کنه یا وقتی که مرد هیچ مالی نداره و باید مراحل اعسار و قسط بندی طی بشه.

دادخواست مهریه چطور تنظیم می شه؟

اولین قدم تو دادگاه، تقدیم دادخواست مهریه است. باید یه دادخواست تو یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ثبت کنید. تو این دادخواست، باید مشخصات زن و مرد، میزان مهریه و نوع اون (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) رو بنویسید. حواستون باشه که این دادخواست باید دقیق باشه تا روند پرونده بدون مشکل پیش بره.

چه مدارکی لازمه؟

برای شروع کار تو دادگاه، چند تا مدرک اصلی نیاز دارید:

• اصل یا کپی برابر اصل سند ازدواج
• کپی شناسنامه و کارت ملی زن و مرد

گاهی هم ممکنه مدارک دیگه ای مثل استشهادنامه (برای اعسار) یا لیست اموال مرد نیاز بشه.

پرونده تو دادگاه چطور پیش می ره؟

بعد از اینکه دادخواست رو ثبت کردید، چند مرحله رو باید طی کنید:

1. ابلاغ به زوج: دادخواست شما به اطلاع مرد رسونده می شه.
2. جلسات دادگاه: قاضی برای شنیدن حرف های هر دو طرف و بررسی مدارک، جلساتی رو تشکیل می ده.
3. صدور حکم: اگه مهریه عندالمطالبه باشه و مرد توانایی پرداخت داشته باشه، دادگاه حکم به پرداخت مهریه می ده. اگه مرد ادعای اعسار داشته باشه، اون هم تو همین مرحله بررسی می شه.
4. اجراییه: بعد از صدور حکم قطعی، اگه مرد مهریه رو پرداخت نکنه، اجراییه صادر می شه تا بشه اموالش رو توقیف کرد.

معرفی اموال و توقیفشون

اگه حکم به نفع زن صادر شد و مرد مهریه رو پرداخت نکرد، زن می تونه اموال مرد رو به دادگاه معرفی کنه تا توقیف بشن. این اموال می تونه شامل حساب بانکی، سهام، خودرو، ملک (مثل آپارتمان یا زمین) و حتی حقوق و مزایای مرد باشه. البته یادتون باشه که بعضی از اموال جزو مستثنیات دین هستن و قابل توقیف نیستن که جلوتر بهش می رسیم.

ب) از راه اجرای ثبت (دفترخونه)

یکی دیگه از راه های مطالبه مهریه، اقدام از طریق اجرای ثبت اسناده. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از دادگاهه، البته اگه سند ازدواجتون رسمی باشه و مهریه هم سکه یا وجه نقد باشه.

مزایا و معایب این روش

مزایا:

• سرعت بیشتر: روند کار تو اجرای ثبت معمولاً سریع تر از دادگاهه.
• هزینه کمتر: هزینه های اولیه اجراییه ثبت معمولاً کمتر از هزینه دادرسی تو دادگاهه.
• توقیف فوری اموال: اگه زن اموالی از مرد معرفی کنه، اجرای ثبت سریع تر می تونه اون ها رو توقیف کنه.

معایب:

• عدم بررسی اعسار: اجرای ثبت فقط کارش توقیف امواله و به ادعای اعسار مرد رسیدگی نمی کنه. اگه مرد ادعای اعسار داشته باشه، باید بره دادگاه و اونجا دادخواست اعسار بده.
• فقط برای مهریه های مشخص: بیشتر برای مهریه هایی مثل سکه، طلا یا وجه نقد کاربرد داره.

قدم به قدم با اجرای ثبت

اگه خواستید از این راه اقدام کنید، این مراحل رو باید طی کنید:

1. درخواست اجراییه از دفترخانه: به دفترخونه ای که توش عقد کردید مراجعه می کنید و تقاضای صدور اجراییه برای مهریه رو می دید.
2. ابلاغ به زوج: اجراییه به اطلاع مرد می رسه و بهش ۱۰ روز فرصت داده می شه که مهریه رو بپردازه.
3. توقیف اموال: اگه مرد تو این مدت پرداخت نکرد، شما می تونید اموال مرد رو به اجرای ثبت معرفی کنید تا توقیف بشن.

توقیف حقوق و مزایا

یه نکته مهم اینه که اگه مرد کارمند باشه، می شه حقوقش رو هم بابت مهریه توقیف کرد. شرایط و سقف توقیف حقوق به این صورته:

• اگه مرد زن و بچه داره: یک چهارم حقوقش توقیف می شه.
• اگه مرد مجرده یا از همسرش جدا شده: یک سوم حقوقش توقیف می شه.

این توقیف تا زمانی که کل مهریه پرداخت بشه، ادامه پیدا می کنه.

کدوم راه بهتره؟

انتخاب بین دادگاه و اجرای ثبت بستگی به شرایط شما داره. اگه از اموال مرد خبر دارید و می خواید سریع تر به نتیجه برسید، اجرای ثبت می تونه گزینه خوبی باشه. اما اگه مرد مالی نداره یا شما می خواید سایر حقوق قانونی تون رو هم بگیرید، دادگاه خانواده مسیر مطمئن تریه.

یادتون نره که حتی اگه از طریق اجرای ثبت اقدام کنید و مرد ادعای اعسار داشته باشه، باز هم باید برای بررسی اعسار به دادگاه مراجعه کنید. پس انتخاب مسیر درست، از اول، کلی تو وقت و انرژی تون صرفه جویی می کنه.

وقتی مرد نتونه مهریه بده: اعسار و قسط بندی

گاهی پیش میاد که مرد واقعاً توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداره. اینجا دیگه بحث اعسار و قسط بندی مهریه مطرح می شه. این موضوع خیلی حساسه و دونستن قوانینش برای مردانی که تو این موقعیت قرار می گیرن، ضروریه تا بتونن از حقوق خودشون دفاع کنن و گرفتار زندان نشن.

دادخواست اعسار از پرداخت مهریه

اگه مردی نمی تونه مهریه رو یکجا بده، باید دادخواست اعسار بده. اعسار یعنی اثبات ناتوانی مالی. یعنی مرد به دادگاه ثابت کنه که به جز مستثنیات دین (که بعداً در موردش حرف می زنیم)، مال و اموال کافی برای پرداخت مهریه رو نداره.

معسر کیه؟

معسر، طبق تعریف قانونی، کسیه که به خاطر نداشتن مال یا در دسترس نبودن مالش، نمی تونه بدهی هاش رو بپردازه. این شامل مهریه هم می شه. پس اگه مرد واقعاً فقیر باشه یا درآمدش اونقدر کم باشه که نتونه مهریه سنگین رو یکجا بده، می تونه درخواست اعسار بده.

مدارک و شرایط اثبات اعسار

برای اینکه دادگاه اعسار شما رو قبول کنه، باید مدارک و شرایطی رو ثابت کنید:

• لیست کامل اموال: باید یه لیست دقیق از تمام دارایی ها و اموالتون، چه منقول و چه غیرمنقول، به دادگاه بدید. حتی اگه هیچ مالی ندارید، باید این رو اعلام کنید.
• صورت تمام درآمدها و هزینه ها: میزان حقوق، درآمد شغل آزاد و تمام خرج های ماهیانه خودتون و خانواده تون رو مشخص کنید.
• گواهی شهود: این قسمت خیلی مهمه! باید حداقل دو نفر شاهد معتبر (که از وضعیت مالی شما خبر دارن) تو دادگاه حاضر بشن و شهادت بدن که شما توانایی پرداخت مهریه رو ندارید. شهادت این افراد تو تصمیم گیری قاضی نقش حیاتی داره.
• مدارک مربوط به بدهی های دیگه (اگه دارید): اگه بدهی های دیگه ای هم دارید که روی توان مالی تون تأثیر می ذاره، اون ها رو هم باید اعلام کنید.

تا کی فرصت داریم دادخواست اعسار بدیم؟

مرد از زمانی که اجراییه مهریه بهش ابلاغ می شه (چه از طرف دادگاه و چه از طرف اجرای ثبت)، ۳۰ روز فرصت داره تا دادخواست اعسار خودش رو به دادگاه بده. اگه تو این ۳۰ روز دادخواست رو نده، ممکنه حکم جلبش صادر بشه. پس حواستون به این مهلت قانونی باشه.

آیا اعسار جلوی جلب رو می گیره؟

خبر خوب اینه که اگه مرد تو مهلت قانونی دادخواست اعسار رو بده، تا زمانی که دادگاه به پرونده اعسار رسیدگی کنه و حکم نهایی صادر بشه، حکم جلب براش صادر نمی شه. این یعنی دادخواست اعسار یه جورایی سپر دفاعیه مرد در برابر جلب بابت مهریه است.

مهریه چطور قسط بندی می شه؟

اگه دادگاه درخواست اعسار مرد رو قبول کنه، مهریه قسط بندی می شه. این یعنی مرد دیگه مجبور نیست تمام مهریه رو یکجا بده، بلکه مبلغی رو به عنوان پیش قسط و بعد هم اقساط ماهانه مشخصی رو پرداخت می کنه.

پیش قسط و اقساط ماهانه: چی ها روی تعیین مبلغش تاثیر دارن؟

مبلغ پیش قسط و اقساط ماهانه مهریه ثابت نیست و به عوامل مختلفی بستگی داره، از جمله:

• درآمد و شغل مرد: قاضی میزان حقوق یا درآمد مرد رو بررسی می کنه.
• وضعیت خانوادگی: اینکه مرد زن و بچه داره یا نه، تو تعیین اقساط موثره.
• هزینه های زندگی: خرج های ضروری مرد و خانواده اش در نظر گرفته می شه.
• سلامتی و بیماری: اگه مرد بیماری خاصی داشته باشه که هزینه بر باشه، این هم تأثیرگذاره.

دادگاه سعی می کنه یه مبلغ منصفانه تعیین کنه که هم زن به حقش برسه و هم مرد بتونه از پس پرداختش بربیاد.

اگه قسط ها رو نده چی می شه؟

اگه مرد اقساط تعیین شده رو منظم پرداخت نکنه، زن می تونه دوباره برای جلب اون اقدام کنه. معمولاً اگه دو یا سه قسط بدون دلیل موجه پرداخت نشه، امکان جلب دوباره مرد وجود داره. پس یادتون باشه که قسط بندی یه راهکاره، نه یه بهانه برای فرار از پرداخت.

مستثنیات دین: چه اموالی رو نمی تونن توقیف کنن؟

یکی از مهم ترین بخش های بحث اعسار، آشنایی با مستثنیات دینه. این ها اموالی هستن که حتی اگه مرد بدهکار باشه، دادگاه یا اجرای ثبت نمی تونه اون ها رو توقیف کنه، چون برای زندگی ضروری هستن.

مستثنیات دین چی هستن و چرا مهم ان؟

مستثنیات دین یعنی اون دسته از اموال و دارایی های مرد که برای حفظ حداقل زندگی شرافتمندانه اون و افراد تحت تکفلش لازمه و تو هیچ شرایطی برای پرداخت بدهی (مثل مهریه) قابل توقیف نیستن. این موضوع برای این مهمه که مرد بدهکار، بعد از توقیف اموالش، کاملاً بی سرپناه و بی چیز نمونه.

لیست کامل این اموال

طبق ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، مستثنیات دین شامل موارد زیره:

1. منزل مسکونی: منزلی که عرفاً در شأن مرد و خانواده اش باشه و برای زندگی ضروری باشه.
2. اثاثیه مورد نیاز زندگی: وسایل ضروری خونه مثل یخچال، تلویزیون، فرش، لباسشویی و … که برای زندگی خودش و خانواده اش لازمه.
3. آذوقه موجود: مقدار خوراک و مواد غذایی که برای نیاز خودش و خانواده اش تو یه مدت عرفی (مثلاً یک ماه) کافی باشه.
4. کتب و ابزار علمی: برای اهل علم و تحقیق، کتاب ها و ابزارهای مورد نیاز برای کارشون.
5. وسایل و ابزار کار: برای کسبه، پیشه وران، کشاورزان و هر کسی که برای امرار معاش خودش و خانواده اش به این ابزار نیاز داره.
6. تلفن مورد نیاز مدیون: تلفن همراه یا ثابت که برای ارتباطات ضروریه.
7. مبلغی که تو قرارداد اجاره به موجر پرداخت می شه (ودیعه): به شرطی که نداشتن اون مبلغ، باعث سختی و مشکل تو زندگی بشه و خونه اجاره ای هم متناسب با شأنش باشه.

ماشین جزو مستثنیات دینه؟

این سؤالیه که خیلی ها می پرسن. راستش رو بخواهید، برخلاف تصور عمومی، خودرو جزء مستثنیات دین محسوب نمی شه، مگر اینکه برای امرار معاش مرد (مثلاً راننده تاکسی یا وانت بار باشه) ضروری باشه و وسیله کارش محسوب بشه. در غیر این صورت، اگه مرد توانایی پرداخت مهریه رو نداشته باشه و خودروی دیگه ای هم برای امرار معاشش ضروری نباشه، ممکنه خودروش توقیف بشه.

قوانین جدید و مهم مهریه (آپدیت ۱۴۰۳-۱۴۰۴): چی عوض شده؟

همیشه قوانین دستخوش تغییر و تحول می شن، خصوصاً قوانین مربوط به مهریه که همیشه بحث برانگیز بوده. تو سال های اخیر و با این وضعیت اقتصادی، چند تا قانون و طرح جدید مطرح شده که دونستن اون ها برای هر دو طرف واجبه. این قوانین بیشتر روی حبس زدایی و کمک به مردان معسر تمرکز دارن.

قانون ۱۱۰ سکه: زندان فقط تا این سقف؟

شاید زیاد شنیده باشید که می گن مهریه تا ۱۱۰ سکه زندان داره. این قانون خیلی وقت ها اشتباه برداشت می شه و خیلیا فکر می کنن یعنی اگه مهریه زن بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه، بقیه اش رو نمی تونه بگیره. در صورتی که این اصلاً درست نیست.

معنی واقعی قانون ۱۱۰ سکه: فقط سقف جلب، نه سقف مهریه

قانون ۱۱۰ سکه بهار آزادی، تو ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده تصویب شده و معنی واقعی اون اینه که اگه مهریه زن بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه، مرد فقط تا سقف ۱۱۰ سکه امکان حبس (جلب) داره. یعنی برای ۱۱۰ سکه اول، اگه مرد توانایی پرداخت نداشته باشه و دادخواست اعسار نده یا اعسارش قبول نشه، ممکنه زندانی بشه. اما برای بیشتر از ۱۱۰ سکه، دیگه امکان جلب و حبس مرد وجود نداره و زن باید ثابت کنه که مرد تمکن مالی برای پرداخت اون قسمت اضافه رو داره.

مهریه بالای ۱۱۰ سکه چی می شه؟ اگه تمکن باشه، باید بده

پس اگه مهریه زن مثلاً ۲۰۰ سکه باشه، مرد تا ۱۱۰ سکه مسئولیت کیفری (جلب) داره. برای ۹۰ سکه باقی مونده، زن باید به دادگاه ثابت کنه که مرد توانایی مالی پرداخت اون ۹۰ سکه رو داره. اگه ثابت شد، مرد موظفه اون ۹۰ سکه رو هم (به صورت یکجا یا قسطی) بپردازه، اما دیگه بابتش زندانی نمی شه.

رویه های جدید قضایی: کاهش صدور حکم جلب در صورت ارائه دادخواست اعسار

تو سال های اخیر، رویه دادگاه ها هم عوض شده و بیشتر به سمت حبس زدایی حرکت کرده. الان اگه مرد تو مهلت قانونی، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه رو بده و دلایلش موجه باشه، معمولاً حکم جلب براش صادر نمی شه یا اگه صادر شده باشه، متوقف می شه تا به دادخواست اعسار رسیدگی بشه. این خیلی نکته مهمیه که مردان محکوم به پرداخت مهریه باید بهش توجه کنن.

طرح جدید مهریه ۱۴ سکه: تصویب شده یا نه؟

شاید خبرهایی در مورد طرح مهریه ۱۴ سکه به گوشتون خورده باشه. این طرح مدتیه که تو مجلس مطرح شده و کلی سر و صدا به پا کرده.

هدف این طرح: تعیین سقف و مالیات

هدف اصلی این طرح اینه که سقف مهریه رو تا ۱۴ سکه محدود کنه و اگه مهریه بیشتر از این مبلغ تعیین بشه، برای اون قسمت مازاد مالیات در نظر گرفته بشه. ایده اش اینه که با این کار، هم آمار طلاق کمتر بشه و هم بار مالی سنگینی از روی دوش مردان برداشته بشه.

وضعیت فعلی: فعلاً فقط یک طرح پیشنهادی و هنوز قانونی نشده

یه نکته خیلی مهم که باید حواستون بهش باشه اینه که طرح ۱۴ سکه هنوز به قانون تبدیل نشده و فقط یه طرح پیشنهادی تو مجلسه. یعنی فعلاً هیچ تأثیر قانونی روی مهریه های جاری یا جدید نداره. پس اگه شنیدید که این قانون تصویب شده، بدونید که اطلاعاتتون دقیق نیست و باید منتظر خبرهای رسمی باشید. تو این لحظه، همچنان قانون ۱۱۰ سکه برای سقف جلب و امکان وصول تمام مهریه (با اثبات تمکن) پابرجاست.

محاسبه مهریه به نرخ روز

یه موضوع دیگه که همیشه سؤال برانگیزه، محاسبه مهریه به نرخ روزه. اگه مهریه وجه نقد باشه یا سکه و طلا (که ارزش اون ها با گذر زمان تغییر می کنه)، دادگاه می تونه مهریه رو به نرخ روز محاسبه کنه.

ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی می گه که اگه مهریه وجه رایج باشه، باید متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان عقد تا زمان پرداخت، توسط بانک مرکزی محاسبه و پرداخت بشه. یعنی بانک مرکزی هر سال شاخص هایی رو اعلام می کنه که دادگاه بر اساس اون ها، مهریه رو به ارزش روز محاسبه می کنه تا زن از کاهش ارزش پول متضرر نشه.

سناریوهای خاص و نکات حقوقی تکمیلی مهریه

مهریه همیشه فقط تو شرایط طلاق و اختلافات زنده نیست. گاهی وقت ها سناریوهای خاصی پیش میاد که دونستن قوانینشون بهتون کمک می کنه.

اگه مرد فوت کنه، مهریه چی می شه؟

اگه خدایی نکرده مرد قبل از پرداخت مهریه یا حتی قبل از مطالبه اون توسط زن فوت کنه، مهریه زن از ترکه (ارث) مرد پرداخت می شه. یعنی زن مثل بقیه طلبکارها، جزو اولین کساییه که از اموال به جا مونده از مرد (قبل از تقسیم ارث بین وراث)، می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه. تو این حالت، زن می تونه با مراجعه به دادگاه، درخواست مطالبه مهریه از ماترک متوفی رو بده.

اگه زن فوت کنه، وراث می تونن مهریه بگیرن؟

این هم یه سناریو دیگه است. چون مهریه حق مالی زنه و به محض عقد مالک اون می شه، اگه زن هم فوت کنه و مهریه اش رو نگرفته باشه، حق مطالبه مهریه به وراثش منتقل می شه. یعنی پدر، مادر، فرزندان و سایر ورثه زن (طبق قوانین ارث) می تونن با مراجعه به دادگاه، مهریه رو از مرد مطالبه کنن. این یعنی مهریه چیزی نیست که با فوت زن از بین بره.

مهریه تو عقد موقت (صیغه): تفاوت ها و قوانین خاصش

عقد موقت یا صیغه هم مثل عقد دائم، مهریه داره. البته تفاوت هایی هم وجود داره:

• لزوم تعیین مهریه: تو عقد موقت، حتماً باید مهریه تعیین بشه وگرنه عقد باطل می شه. برخلاف عقد دائم که می شه مهریه رو بعداً هم تعیین کرد.
• مالکیت مهریه: تو عقد موقت هم زن به محض عقد مالک مهریه می شه.
• نحوه مطالبه: مطالبه مهریه تو عقد موقت هم می تونه از طریق دادگاه یا اجرای ثبت باشه، درست مثل عقد دائم.
• پرداخت کامل در صورت انقضاء مدت: اگه مدت عقد موقت تموم بشه و زن تمکین کرده باشه، تمام مهریه باید پرداخت بشه. اگه مرد قبل از پایان مدت عقد موقت، باقی مانده مدت رو ببخشه، باز هم زن مستحق دریافت تمام مهریه است.

بخشش مهریه: چطور و با چه شرایطی معتبره؟

گاهی وقت ها زن تصمیم می گیره که مهریه اش رو ببخشه. این کار ممکنه به دلایل مختلفی مثل توافق با مرد برای طلاق، یا برای حفظ زندگی مشترک انجام بشه. اما بخشش مهریه هم شرایط و قواعد خاص خودش رو داره:

• رضایت و اختیار کامل: زن باید با رضایت و اختیار کامل، بدون هیچ اجبار و فشاری مهریه رو ببخشه.
• ثبت رسمی: بهتره بخشش مهریه به صورت رسمی و تو یه سند رسمی (مثلاً تو دفتر اسناد رسمی) ثبت بشه. بخشش شفاهی هم معتبره اما اثباتش تو دادگاه سخت تره.
• انواع بخشش: بخشش می تونه به صورت هبه (بخشیدن مال) یا ابراء (برائت ذمه) باشه. تو هبه، زن می تونه تا قبل از قبض، از هبه اش برگرده، اما تو ابراء دیگه نمی تونه منصرف بشه.

نقش وکیل مهریه: کی به درد می خوره؟

همون طور که دیدید، موضوع مهریه کلی پیچیدگی قانونی داره، از تنظیم دادخواست و جمع آوری مدارک گرفته تا اثبات اعسار یا پیگیری توقیف اموال. اینجا جاییه که کمک گرفتن از یه وکیل متخصص مهریه واقعاً می تونه گره گشا باشه.

یه وکیل خوب می تونه:

• شما رو از تمام حقوق و وظایفتون آگاه کنه.
• بهترین مسیر قانونی رو با توجه به شرایط خاص شما نشونتون بده.
• مدارک لازم رو جمع آوری و دادخواست ها رو دقیق تنظیم کنه.
• تو جلسات دادگاه از شما دفاع کنه.
• مراحل اجراییه و توقیف اموال رو پیگیری کنه.

چه زن باشید و قصد مطالبه مهریه رو داشته باشید، چه مرد باشید و بخواید برای اعسار اقدام کنید، مشاوره حقوقی تخصصی می تونه از خیلی از اشتباهات و ضررهای مالی و زمانی جلوگیری کنه.

به یاد داشته باشید که هر پرونده مهریه، شرایط خاص خودش رو داره و هیچ دو پرونده ای کاملاً شبیه هم نیستن. پس با اتکا به اطلاعات عمومی یا شنیده ها تصمیم نگیرید و حتماً با یه متخصص مشورت کنید.

---

جمع بندی و نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم دیدیم که موضوع مهریه چقدر گسترده و پر از جزئیات قانونیه. از تعریف مهریه و انواعش مثل عندالمطالبه و عندالاستطاعه گرفته تا راه های مطالبه اون از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت، و بعد هم بحث مهم اعسار و قسط بندی مهریه برای مردانی که توانایی پرداخت یکجا رو ندارن. همچنین با مستثنیات دین آشنا شدیم و فهمیدیم که چه اموالی قابل توقیف نیستن.

علاوه بر این، در مورد قوانین جدید مهریه، مثل قانون ۱۱۰ سکه که فقط سقف جلب رو مشخص می کنه، و همچنین طرح پیشنهادی ۱۴ سکه که فعلاً جنبه اجرایی نداره، صحبت کردیم. دیدیم که محاسبه مهریه به نرخ روز چطور انجام می شه و در سناریوهای خاص مثل فوت یکی از زوجین یا بخشش مهریه، چه اتفاقی میفته. هدف از این همه توضیحات این بود که بدونید، موضوع مهریه یه دنیای پیچیده حقوقیه و نیازمند آگاهی دقیق و تصمیمات هوشمندانه است.

حواستون باشه که تو این مسیر پر از فراز و نشیب، عجله کردن و تصمیم گیری بدون اطلاعات کافی، می تونه حسابی به ضررتون تموم بشه. چه زن باشید و بخواید حق مالیتون رو بگیرید، چه مرد باشید و درگیر پرداخت مهریه شده باشید، آرامش خودتون رو حفظ کنید و با چشم باز جلو برید. یادتون نره که در هر مرحله، مشورت با یه وکیل متخصص مهریه می تونه مثل یه فانوس راهنما عمل کنه و شما رو از گرفتار شدن تو پیچ و خم های قانونی نجات بده. پس آگاهانه و با اطلاعات کامل، قدم بردارید تا بهترین نتیجه رو بگیرید.