میراث فرهنگی یونسکو در کشورها

فهرست میراث جهانی یونسکو گنجینه ای ارزشمند از آثار تاریخی طبیعی و فرهنگی است که توسط سازمان یونسکو به ثبت رسیده و به عنوان میراثی برای تمام بشریت محافظت می شود. این فهرست شامل مکان هایی است که دارای ارزش استثنایی جهانی هستند و نشان دهنده تنوع فرهنگی و طبیعی سیاره ما می باشند. از اهرام مصر و دیوار بزرگ چین گرفته تا جنگل های بارانی آمازون و صخره های مرجانی استرالیا هر یک از این آثار داستانی منحصر به فرد از تاریخ تمدن و طبیعت را روایت می کنند.

اما سوالی که برای بسیاری از افراد مطرح می شود این است که این میراث جهانی چیست و چگونه انتخاب می شود؟ چه معیارهایی برای ثبت یک اثر در این فهرست وجود دارد و کدام کشورها بیشترین سهم را از این گنجینه جهانی دارند؟ همچنین آثار ثبت شده ایران در یونسکو کدام اند و چه اهمیتی برای کشورمان دارند؟ در این مقاله به بررسی جامع و دقیق این سوالات خواهیم پرداخت و شما را با شگفتی های میراث جهانی یونسکو در کشورهای مختلف آشنا خواهیم کرد.

فهرست میراث جهانی یونسکو در کشورها

فهرست میراث جهانی یونسکو مجموعه ای از مکان های فرهنگی طبیعی و ترکیبی است که به دلیل ارزش های برجسته و جهانی خود توسط سازمان آموزشی علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به ثبت رسیده اند. این فهرست نشان دهنده تنوع و غنای میراث بشری و طبیعی در سراسر جهان است و هدف آن حفظ و نگهداری این آثار برای نسل های آینده می باشد. هر ساله کمیته میراث جهانی یونسکو متشکل از نمایندگان کشورهای عضو در جلسه ای به بررسی پرونده های ارسالی از سوی کشورهای مختلف می پردازد و در مورد ثبت یا عدم ثبت آثار پیشنهادی تصمیم گیری می کند. این فرایند با در نظر گرفتن معیارهای دقیق و سختگیرانه ای انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که تنها ارزشمندترین و مهم ترین آثار در این فهرست قرار می گیرند.

میراث جهانی یونسکو چیست

میراث جهانی یونسکو به مکان های خاصی اطلاق می شود که دارای اهمیت فرهنگی تاریخی علمی یا طبیعی برجسته هستند و ارزش جهانی دارند. این مکان ها می توانند شامل بناهای تاریخی شهرهای باستانی محوطه های باستان شناسی چشم اندازهای طبیعی پارک های ملی و دیگر آثار باشند. هدف از ثبت این آثار در فهرست میراث جهانی حفاظت و نگهداری از آن ها برای نسل های آینده است. یونسکو با همکاری کشورهای عضو تلاش می کند تا آگاهی عمومی را در مورد اهمیت این آثار افزایش داده و از تخریب یا آسیب دیدن آن ها جلوگیری کند. ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی علاوه بر افزایش اعتبار و شهرت آن می تواند به جذب گردشگر و توسعه اقتصادی منطقه نیز کمک کند. همچنین این امر می تواند موجب تقویت حس هویت و تعلق ملی در میان مردم شود.

کمیته میراث جهانی یونسکو

کمیته میراث جهانی یونسکو نهادی بین المللی است که مسئولیت اصلی آن اجرای کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی فرهنگی و طبیعی است. این کمیته متشکل از نمایندگان 21 کشور عضو است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد انتخاب می شوند. وظایف اصلی کمیته میراث جهانی شامل بررسی پرونده های نامزدی آثار برای ثبت در فهرست میراث جهانی تعیین وضعیت حفاظتی آثار ثبت شده ارائه کمک های مالی و فنی به کشورهای عضو برای حفاظت از میراث جهانی و افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت این آثار می باشد. کمیته میراث جهانی هر ساله در جلسه ای به بررسی پرونده های ارسالی از سوی کشورهای مختلف می پردازد و در مورد ثبت یا عدم ثبت آثار پیشنهادی تصمیم گیری می کند. این تصمیمات بر اساس معیارهای دقیق و سختگیرانه ای اتخاذ می شوند تا اطمینان حاصل شود که تنها ارزشمندترین و مهم ترین آثار در فهرست میراث جهانی قرار می گیرند.

تاریخچه کمیته میراث جهانی یونسکو

ایده اولیه تشکیل کمیته میراث جهانی یونسکو به دهه 1960 میلادی باز می گردد زمانی که یونسکو تلاش کرد تا معبد ابوسیمبل در مصر را از خطر غرق شدن در اثر ساخت سد اسوان نجات دهد. این تلاش با موفقیت انجام شد و نشان داد که همکاری بین المللی می تواند در حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی بسیار مؤثر باشد. در سال 1972 کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی فرهنگی و طبیعی به تصویب رسید و کمیته میراث جهانی یونسکو به طور رسمی تأسیس شد. از آن زمان این کمیته نقش مهمی در شناسایی حفاظت و ترویج میراث جهانی در سراسر جهان ایفا کرده است. در طول سال ها کمیته میراث جهانی تلاش کرده است تا معیارهای ثبت آثار را بهبود بخشد و فرایند نامزدی را شفاف تر کند. همچنین این کمیته به دنبال افزایش مشارکت کشورهای عضو در حفاظت از میراث جهانی و ترویج گردشگری پایدار در مناطق دارای آثار ثبت شده است.

فرایند نامزد شدن برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو

فرایند نامزد شدن یک اثر برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو فرایندی طولانی و پیچیده است که شامل چندین مرحله می شود. ابتدا کشور متقاضی باید فهرستی از مکان های مهم طبیعی و فرهنگی خود تهیه کند که به آن «فهرست پیشنهادی» گفته می شود. تنها مکان هایی که در این فهرست قرار دارند می توانند برای ثبت در فهرست میراث جهانی نامزد شوند. سپس کشور متقاضی باید پرونده ای جامع و دقیق از اثر مورد نظر تهیه کند که شامل اطلاعاتی در مورد تاریخچه ارزش های فرهنگی یا طبیعی وضعیت حفاظتی و برنامه های مدیریتی آن باشد. این پرونده توسط شورای بین المللی بناها و محوطه ها (ICOMOS) و اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) ارزیابی می شود. نتایج ارزیابی به کمیته میراث جهانی یونسکو ارائه می شود که در نهایت در مورد ثبت یا عدم ثبت اثر تصمیم گیری می کند. این فرایند معمولاً چندین سال به طول می انجامد و نیازمند تلاش و همکاری فراوان از سوی کشور متقاضی است.

معیارها

برای اینکه یک اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت برسد باید دارای ارزش برجسته و جهانی باشد و حداقل یکی از ده معیار تعیین شده توسط یونسکو را برآورده کند. این معیارها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: معیارهای فرهنگی و معیارهای طبیعی. معیارهای فرهنگی شامل ارزش های تاریخی هنری معماری و باستان شناسی اثر هستند در حالی که معیارهای طبیعی شامل ارزش های زیست محیطی زمین شناسی و اکولوژیکی آن می باشند. علاوه بر این اثر باید از نظر حفاظتی نیز در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد و دارای برنامه های مدیریتی مؤثر برای حفظ و نگهداری آن باشد. کمیته میراث جهانی یونسکو با بررسی دقیق پرونده های نامزدی و ارزیابی آن ها بر اساس این معیارها تصمیم می گیرد که آیا یک اثر شایسته ثبت در فهرست میراث جهانی است یا خیر.

معیارهای طبیعی ثبت جهانی یونسکو

معیارهای طبیعی ثبت جهانی یونسکو به منظور شناسایی و حفاظت از مکان های طبیعی با ارزش استثنایی در سراسر جهان تعیین شده اند. این معیارها شامل موارد زیر می شوند:

• (vii): شامل پدیده های طبیعی خارق العاده یا مناطق دارای زیبایی طبیعی و اهمیت زیباشناختی فوق العاده باشند.
• (viii): نمونه های برجسته ای از مراحل مهم تاریخ زمین از جمله سوابق زندگی فرآیندهای مهم زمین شناختی در حال انجام در توسعه اشکال زمین یا ویژگی های مهم ژئومورفیک یا فیزیوگرافیک باشند.
• (ix): نمونه های برجسته ای از فرآیندهای اکولوژیکی و بیولوژیکی مهم در تکامل و توسعه اکوسیستم های زمینی آب شیرین ساحلی و دریایی و جوامع گیاهی و جانوری باشند.
• (x): حاوی مهم ترین و قابل توجه ترین زیستگاه های طبیعی برای حفاظت درجا از تنوع زیستی از جمله زیستگاه های حاوی گونه های در معرض خطر انقراض با ارزش جهانی از دیدگاه علم یا حفاظت باشند.

این معیارها به یونسکو کمک می کنند تا مکان های طبیعی را که دارای ارزش جهانی هستند شناسایی و برای نسل های آینده حفظ کند.

معیارهای فرهنگی ثبت جهانی یونسکو

معیارهای فرهنگی ثبت جهانی یونسکو برای شناسایی و حفاظت از مکان های فرهنگی با ارزش استثنایی در سراسر جهان تعیین شده اند. این معیارها شامل موارد زیر می شوند:

• (i): نشان دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی باشد.
• (ii): نشان دهنده تبادل ارزش های بشری در یک بازه زمانی در یک منطقه فرهنگی از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری برنامه ریزی شهری یا طراحی چشم انداز باشد.
• (iii): گواهی بی همتا یا دست کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته باشد.
• (iv): نمونه برجسته ای در معماری یا تکنولوژی که مرحلهٔ مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد.
• (V): نمونه برجسته ای از تعامل بین انسان و محیط زیست یا نماینده یک فرهنگ باشد.
• (vi): به طور مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنت های زندگی افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی باشد.

این معیارها به یونسکو کمک می کنند تا مکان های فرهنگی را که دارای ارزش جهانی هستند شناسایی و برای نسل های آینده حفظ کند.

در این کشورها بیشترین میراث جهانی یونسکو وجود دارند

برخی از کشورها به دلیل تاریخ غنی تنوع فرهنگی و گنجینه های طبیعی خود دارای بیشترین تعداد آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو هستند. در حال حاضر ایتالیا و چین با داشتن بیش از 50 اثر ثبت شده در صدر این فهرست قرار دارند. اسپانیا آلمان فرانسه هند و مکزیک نیز از دیگر کشورهایی هستند که تعداد قابل توجهی از آثار میراث جهانی را در خود جای داده اند. این کشورها با تلاش و همکاری با یونسکو نقش مهمی در حفاظت و نگهداری از این گنجینه های ارزشمند برای نسل های آینده ایفا می کنند. وجود تعداد زیاد آثار ثبت شده در یک کشور نشان دهنده غنای فرهنگی و تاریخی آن کشور و همچنین تعهد آن به حفاظت از میراث بشری است.

آشنایی با برخی از میراث جهانی یونسکو در کشورهای مختلف

فهرست میراث جهانی یونسکو شامل آثار متنوعی از سراسر جهان است که هر کدام دارای ویژگی ها و ارزش های منحصر به فردی هستند. از شهرهای باستانی و بناهای تاریخی گرفته تا چشم اندازهای طبیعی و پارک های ملی این آثار نشان دهنده تنوع و غنای میراث بشری و طبیعی سیاره ما هستند. در ادامه به معرفی تعدادی از این آثار در کشورهای مختلف می پردازیم تا شما را با شگفتی های میراث جهانی یونسکو بیشتر آشنا کنیم.

معرفی تعدادی از میراث جهانی یونسکو در کشورها در قاره اروپا

قاره اروپا به عنوان مهد تمدن و فرهنگ دارای تعداد زیادی از آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است. این آثار شامل شهرهای باستانی کلیساها قلعه ها کاخ ها موزه ها و دیگر بناهای تاریخی و فرهنگی هستند که هر کدام داستانی از تاریخ و تمدن اروپا را روایت می کنند. در ادامه به معرفی تعدادی از این آثار در کشورهای مختلف اروپا می پردازیم.

شهر باستانی نسبار در بلغارستان

شهر باستانی نسبار واقع در کشور بلغارستان یکی از قدیمی ترین شهرهای اروپا است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این شهر در طول تاریخ تحت تأثیر فرهنگ ها و تمدن های مختلفی قرار گرفته است و آثار متعددی از دوران باستان روم بیزانس و عثمانی در آن به چشم می خورد. خیابان های باریک و سنگفرش شده خانه های چوبی قدیمی کلیساهای باستانی و دیوارهای مستحکم از جمله جاذبه های گردشگری این شهر هستند. نسبار با تاریخ غنی و معماری منحصر به فرد خود هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کند.

استون هنج در انگلستان

استون هنج یک بنای سنگی باستانی واقع در دشت سالزبری در ویلتشر انگلستان است. این بنا که قدمت آن به حدود 5000 سال پیش می رسد از حلقه ای از سنگ های ایستاده تشکیل شده است که به دقت در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. هدف از ساخت استون هنج هنوز به طور کامل مشخص نشده است اما گمان می رود که این بنا برای مراسم مذهبی یا نجومی مورد استفاده قرار می گرفته است. استون هنج به عنوان یکی از نمادهای انگلستان و یک اثر باستانی با ارزش جهانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

ساگرادا فامیلیا در اسپانیا

ساگرادا فامیلیا یک کلیسای بزرگ واقع در شهر بارسلونای اسپانیا است که توسط معمار مشهور آنتونی گائودی طراحی شده است. ساخت این کلیسا از سال 1882 آغاز شده و هنوز به پایان نرسیده است. ساگرادا فامیلیا با معماری منحصر به فرد و نمای باشکوه خود یکی از جاذبه های گردشگری اصلی شهر بارسلونا و یک اثر هنری با ارزش جهانی است. این کلیسا به عنوان یکی از شاهکارهای معماری گائودی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

آکروپولیس در یونان

آکروپولیس یک تپه باستانی واقع در شهر آتن یونان است که در دوران باستان به عنوان مرکز مذهبی و سیاسی شهر مورد استفاده قرار می گرفت. بر روی این تپه بناهای متعددی از جمله معبد پارتنون معبد ارخئیوم و دروازه پروپیلائا قرار دارند که هر کدام شاهکاری از معماری کلاسیک یونان هستند. آکروپولیس به عنوان نمادی از تمدن یونان باستان و یک اثر باستانی با ارزش جهانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

ترولوهای آلبروبلو در ایتالیا

ترولوهای آلبروبلو خانه های سنگی باستانی با سقف های مخروطی شکل هستند که در شهر آلبروبلو در جنوب ایتالیا قرار دارند. این خانه ها که قدمت آن ها به قرن 16 میلادی باز می گردد با استفاده از تکنیک های ساختمانی خاصی ساخته شده اند که آن ها را در برابر زلزله مقاوم می کند. ترولوهای آلبروبلو به عنوان یک نمونه منحصر به فرد از معماری روستایی و یک اثر فرهنگی با ارزش جهانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند.

آثار ثبت شده ایران در یونسکو + آپدیت ۱۴۰۳

ایران با تاریخ غنی و تمدن کهن خود دارای آثار متعددی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند. این آثار شامل بناهای تاریخی شهرهای باستانی محوطه های باستان شناسی چشم اندازهای طبیعی و دیگر آثار هستند که هر کدام داستانی از تاریخ و فرهنگ ایران را روایت می کنند. در ادامه به معرفی تعدادی از این آثار می پردازیم:

تخت جمشید

تخت جمشید پایتخت باشکوه امپراتوری هخامنشیان یکی از مهم ترین آثار تاریخی ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این شهر باستانی که در نزدیکی شهر شیراز واقع شده است شامل کاخ ها دروازه ها ستون ها و نقش برجسته هایی است که نشان دهنده عظمت و شکوه امپراتوری هخامنشیان هستند. تخت جمشید به عنوان نمادی از تمدن ایران باستان و یک اثر تاریخی با ارزش جهانی هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کند.

میدان نقش جهان

میدان نقش جهان واقع در شهر اصفهان یکی از بزرگ ترین و زیباترین میدان های تاریخی جهان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این میدان که در دوران صفویه ساخته شده است شامل بناهای متعددی از جمله مسجد امام مسجد شیخ لطف الله کاخ عالی قاپو و بازار قیصریه است. میدان نقش جهان به عنوان قلب تپنده شهر اصفهان و یک اثر معماری با ارزش جهانی هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کند.

ارگ بم

ارگ بم یک شهر تاریخی باستانی واقع در استان کرمان ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده بود. متأسفانه این شهر در سال 1382 در اثر زلزله به شدت آسیب دید اما همچنان به عنوان یک اثر تاریخی با ارزش جهانی شناخته می شود. ارگ بم با معماری خشتی منحصر به فرد و تاریخ غنی خود یکی از جاذبه های گردشگری مهم ایران بود.

سازه های آبی شوشتر

سازه های آبی شوشتر مجموعه ای از پل ها سدها کانال ها و آسیاب های آبی هستند که در دوران ساسانیان در شهر شوشتر ساخته شده اند. این سازه ها که به منظور تأمین آب و آبیاری زمین های کشاورزی ساخته شده اند نشان دهنده نبوغ و مهارت مهندسان ایرانی در دوران باستان هستند. سازه های آبی شوشتر به عنوان یک اثر مهندسی با ارزش جهانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند.

مجموعه باغ های ایرانی

مجموعه باغ های ایرانی شامل 9 باغ تاریخی واقع در استان های مختلف ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند. این باغ ها که هر کدام دارای طراحی و ویژگی های منحصر به فردی هستند نشان دهنده هنر و فرهنگ باغ سازی ایرانی در طول تاریخ هستند. باغ های ایرانی به عنوان نمادی از بهشت زمینی و یک اثر فرهنگی با ارزش جهانی هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کنند.

شهر تاریخی یزد

شهر تاریخی یزد واقع در استان یزد ایران یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این شهر با معماری خشتی منحصر به فرد بادگیرها کوچه های باریک و قنات های قدیمی خود یکی از جاذبه های گردشگری مهم ایران است. شهر تاریخی یزد به عنوان یک نمونه برجسته از معماری سنتی ایرانی و یک اثر فرهنگی با ارزش جهانی هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کند.

کویر لوت

کویر لوت یک کویر بیابانی وسیع واقع در جنوب شرقی ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این کویر با تپه های ماسه ای بلند کلوت ها نبکاها و دیگر پدیده های طبیعی منحصر به فرد خود یکی از جاذبه های گردشگری طبیعی مهم ایران است. کویر لوت به عنوان یک نمونه برجسته از چشم اندازهای بیابانی و یک اثر طبیعی با ارزش جهانی هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کند.

فهرست میراث جهانی یونسکو در کشورها چیست؟

فهرست میراث جهانی یونسکو لیستی از مکان های فرهنگی و طبیعی با ارزش استثنایی در سراسر جهان است که توسط سازمان یونسکو به رسمیت شناخته شده و برای حفاظت به ثبت رسیده اند.

کدام کشورها بیشترین میراث جهانی یونسکو را دارند؟

کشورهای ایتالیا و چین با داشتن بیش از 50 اثر ثبت شده در صدر فهرست کشورهایی با بیشترین میراث جهانی یونسکو قرار دارند.

معیارهای ثبت جهانی آثار کدام اند؟

آثار برای ثبت جهانی باید دارای ارزش فرهنگی یا طبیعی برجسته باشند و حداقل یکی از ده معیار تعیین شده توسط یونسکو را برآورده کنند که شامل ارزش های تاریخی هنری زیست محیطی و غیره می شود.

آثار ایران در یونسکو کدام اند؟

آثار ثبت شده ایران در یونسکو شامل تخت جمشید میدان نقش جهان ارگ بم سازه های آبی شوشتر مجموعه باغ های ایرانی شهر تاریخی یزد و کویر لوت و چند اثر دیگر است.