چند تا رمز ارز داریم؟

اگه بخوایم خیلی خلاصه و سرراست بگیم، در حال حاضر (اواخر بهار ۱۴۰۳)، بیش از ۲.۵ میلیون رمز ارز مختلف توی بازار وجود داره و این عدد هر روز هم داره بیشتر میشه! این دنیای پر از تنوع، فراتر از یه عدد بزرگه و شامل دسته بندی ها و کاربردهای خیلی مختلفی میشه.

دنیای ارزهای دیجیتال، یهو چشم باز کردیم و دیدیم که چقدر بزرگ و متنوع شده. اولش شاید فکر می کردیم فقط بیت کوین و چند تا دیگه هستن، ولی الان اینقدر تعدادشون زیاد شده که واقعاً سرگیجه می گیریم! از ارزهایی که برای پرداخت استفاده میشن تا توکن هایی که توی بازی ها یا دنیاهای مجازی به کار میان، هر کدوم داستان خودشون رو دارن. اصلاً همین تنوع زیاد باعث شده که انتخاب و شناختشون یه کم پیچیده بشه. توی این مقاله می خوایم یه سفر کوچیک به این دنیای بی کران داشته باشیم و ببینیم دقیقاً چند تا رمز ارز داریم و این همه تنوع از کجا میاد.

واقعاً چند تا رمز ارز داریم؟ یک نگاه آماری!

این سؤال چند تا رمز ارز داریم؟ شاید ساده به نظر بیاد، ولی جوابش هر روز در حال تغییره! همین الان که داریم با هم صحبت می کنیم، بر اساس آمارهای سایت های معتبری مثل CoinMarketCap، تعداد کل رمز ارزهای موجود توی بازار از ۲.۵ میلیون هم گذشته و این عدد مدام در حال رشده.

تعداد دقیق و پویای رمزارزها: چرا اینقدر زیادن؟

شاید بپرسین چرا اینقدر تعدادشون بالاست؟ خب، باید بگیم که این ۲.۵ میلیون، شامل همه اونایی میشه که تا حالا ساخته شدن، نه فقط اونایی که توی صرافی ها لیست شدن و معامله میشن. خیلی از این توکن ها ممکنه پروژه های کوچیک باشن یا حتی پروژه هایی که هیچ وقت به نتیجه نرسیدن و فراموش شدن. تعداد رمز ارزهایی که واقعاً فعال هستن و توی صرافی های معتبر لیست شدن، خیلی کمتر از این عدده، ولی بازم ده ها هزار تا میشن!

حالا، دلیل این حجم بالای رمز ارزها چیه؟ بیاین چند تا دلیل اصلی رو با هم مرور کنیم:

• متن باز بودن و راحتی ساخت: یکی از بزرگترین دلایل، متن باز بودن فناوری بلاک چینه. یعنی هر کسی که یه کم دانش فنی داشته باشه، می تونه با استفاده از کدهای موجود، یه بلاک چین جدید یا یه توکن روی بلاک چین های دیگه (مثل اتریوم) بسازه. این یعنی درهای خلاقیت بازه و هر روز کلی ایده جدید به دنیا میاد.
• نوآوری و حل مشکل: خیلی از رمز ارزها برای حل یه مشکل خاص یا ارائه یه ایده جدید متولد میشن. مثلاً اگه یه بلاک چین سرعتش کمه، یه تیم میاد و یه بلاک چین جدید با سرعت بالاتر میسازه.
• فورک های بلاک چین: گاهی اوقات، توی یه بلاک چین بزرگ مثل بیت کوین یا اتریوم، بین توسعه دهنده ها اختلاف نظر پیش میاد. این اختلاف ها ممکنه منجر به «فورک» (انشعاب) بشن؛ یعنی یه نسخه جدید از اون بلاک چین با یه رمز ارز جدید به وجود بیاد. مثل بیت کوین کش که از بیت کوین جدا شد.
• ترندهای بازار: بازار کریپتو پر از ترنده! مثلاً وقتی میم کوین ها معروف میشن، یهو می بینیم کلی میم کوین جدید با اسم های بامزه و لوگوهای خنده دار سر و کله شون پیدا میشه. یا وقتی NFTها ترکوندن، سیل عظیمی از توکن های غیرمثلی ساخته شد.
• پروژه های کلاهبرداری: متأسفانه، مثل هر بازار جدید و داغی، اینجا هم کلاهبردارها هستن. بعضی ها توکن های بی ارزش رو فقط برای اینکه پول مردم رو بالا بکشن، میسازن. این پروژه ها معمولاً با وعده های سود نجومی میان و بعد از اینکه پول رو جمع کردن، غیب میشن. به اینا میگن «راگ پول» (Rug Pulls) و باید خیلی حواسمون بهشون باشه.

خلاصه که دنیای رمز ارزها یه اکوسیستم پویاست که هر روز چیزای جدیدی توش متولد میشه. به خاطر همین دلایل، تعدادشون روز به روز بیشتر و بیشتر میشه.

دسته بندی های اصلی: کوین، توکن، آلت کوین و شت کوین

وقتی می خوایم انواع رمز ارزها رو بشناسیم، اول از همه باید با چند تا مفهوم اساسی آشنا بشیم. اینا الفبای شناخت این دنیان.

کوین یا توکن؟ فرقشون چیه؟

یکی از پرتکرارترین سؤال ها اینه که «کوین چیه؟ توکن چیه؟» خیلی ها این دو تا رو به جای هم استفاده می کنن، ولی یه تفاوت مهم بینشون هست که الان براتون توضیح میدم:

• کوین ها (Coins): به اون دسته از ارزهای دیجیتال میگیم که بلاک چین مخصوص به خودشون رو دارن. یعنی مثل یه کشور مستقل میمونن که پول ملی خودشون رو دارن. بیت کوین (Bitcoin)، اتریوم (Ethereum)، سولانا (Solana) و لایت کوین (Litecoin) همه شون کوین هستن. کارمزد تراکنش ها توی شبکه این کوین ها، با خود همون کوین پرداخت میشه. مثلاً برای فرستادن بیت کوین، باید بیت کوین به عنوان کارمزد بپردازید.
• توکن ها (Tokens): اینا مثل مهمون هایی هستن که روی بلاک چین بقیه زندگی می کنن! یعنی بلاک چین اختصاصی خودشون رو ندارن و با استفاده از «قراردادهای هوشمند» روی یه بلاک چین دیگه ساخته شدن. مثلاً تتر (USDT) یه توکنه که روی بلاک چین اتریوم، ترون و خیلی شبکه های دیگه وجود داره. برای اینکه تتر رو توی شبکه اتریوم بفرستین، باید کارمزدش رو با اتر (کوین شبکه اتریوم) بدین. بیشتر میم کوین ها و توکن های بازی و دیفای از این دسته اند.

خیلی خلاصه، اگه بلاک چین مخصوص به خودش رو داشت، میشه «کوین»، اگه روی بلاک چین یه کوین دیگه ساخته شده بود، میشه «توکن».

برای اینکه فرق این دو تا رو بهتر متوجه بشین، یه جدول مقایسه کوچیک داریم:

ویژگی	کوین (Coin)	توکن (Token)
بلاک چین اختصاصی	بله، مستقل	خیر، روی بلاک چین دیگر (مثل اتریوم)
کاربرد اصلی	سوخت شبکه، واسطه پرداخت	کاربردهای متنوع (دیفای، NFT، حاکمیت، بازی)
مثال ها	بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، سولانا (SOL)	تتر (USDT)، یونی سواپ (UNI)، چین لینک (LINK)

بیت کوین و آلت کوین: پدرخوانده و بقیه بازیگرها

این دسته بندی هم خیلی مهمه و تقریباً همه ارزها رو به دو گروه بزرگ تقسیم می کنه:

• بیت کوین (Bitcoin – BTC): این همون پدرخوانده و اولین رمز ارزه که سال ۲۰۰۹ اومد و کلاً دنیای مالی رو دگرگون کرد. بیت کوین بزرگترین و معروف ترین رمز ارزه و خیلیا بهش «طلای دیجیتال» میگن.
• آلت کوین ها (Altcoins): هر رمز ارز دیگه ای به غیر از بیت کوین رو میگن آلت کوین (Altcoin مخفف Alternative Coin به معنی کوین جایگزین). این یعنی اتریوم، ریپل، کاردانو، دوج کوین و کلاً هرچی که فکرش رو بکنید، جزو آلت کوین ها هستن. آلت کوین ها تنوع بی نهایتی توی کاربرد و فناوری دارن و هر کدوم برای یه هدف خاصی طراحی شدن.

شت کوین ها: این یکی رو جدی نگیرید!

حتماً کلمه «شت کوین» رو شنیدین. این یه اصطلاحیه که برای توصیف رمز ارزهایی استفاده میشه که ارزش ذاتی یا کاربرد خاصی ندارن. بیشتر وقتا، اینا فقط بر اساس هیاهوی شبکه های اجتماعی یا یه ترند موقتی بالا میرن و به همون سرعت هم پایین میان. خیلیا میم کوین ها رو هم جزو شت کوین ها می دونن، چون معمولاً پشتوانه محکمی ندارن و خیلی پر ریسکن. اگه می خواین توی دنیای کریپتو سرمایه گذاری کنین، همیشه حواستون باشه که قبل از هر کاری، خوب تحقیق کنین و گول این پروژه ها رو نخورین.

رمزارزها بر اساس کاربردشون: هر کدام برای کاری!

حالا که با دسته بندی های اساسی آشنا شدیم، بریم سراغ اینکه ببینیم رمز ارزها بر اساس کاربردشون به چه گروه هایی تقسیم میشن. اینجاست که می فهمیم چرا اینقدر تنوع توی این دنیا زیاده و هر ارزی برای چه کاری ساخته شده.

استیبل کوین ها: لنگر بازار پرنوسان

بازار رمز ارزها خیلی پرنوسانه، مگه نه؟ یه روز قیمتا بالا میره، یه روز میاد پایین و خب این برای خیلیا ترسناکه. اینجاست که «استیبل کوین ها» (Stablecoins) وارد میشن! هدف اصلیشون اینه که قیمتشون ثابت بمونه و معمولاً به یه ارز فیات مثل دلار آمریکا گره خوردن. یعنی هر ۱ تتر (USDT) یا ۱ یو اس دی سی (USDC) تقریباً برابر با ۱ دلاره.

انواع استیبل کوین:

• با پشتوانه فیات: مثل تتر و یو اس دی سی که به ازای هر توکن، به همون میزان دلار یا معادلش توی بانک نگهداری میشه.
• با پشتوانه رمزارز: مثل دای (DAI) که پشتوانه اش رمز ارزهای دیگه ان ولی مکانیزم هایی دارن که قیمتش ثابت بمونه.
• الگوریتمی: اینا پشتوانه فیزیکی ندارن و با یه سری الگوریتم پیچیده سعی می کنن قیمتشون رو ثابت نگه دارن. البته این نوع ریسک بالاتری داره و بعضی وقت ها شکست خورده (مثل ماجرای لونا).

کاربردها: استیبل کوین ها واسطه خیلی خوبی برای خرید و فروش بقیه رمز ارزها هستن، میشه ازشون برای حفظ ارزش پول توی نوسانات بازار استفاده کرد و حتی توی بعضی از پرداخت ها به کار میان.

میم کوین ها: از شوخی تا شهرت!

«میم کوین ها» (MemeCoins) احتمالاً بامزه ترین و عجیب ترین دسته از رمز ارزها هستن! اینا معمولاً با یه شوخی اینترنتی، یه میم معروف یا یه ترند شروع میشن و کمتر هدف جدی یا نقشه راه مشخصی دارن. دوج کوین (Dogecoin) اولین و معروف ترین میم کوین بود که سال ۲۰۱۳ به عنوان یه شوخی ساخته شد، ولی با حمایت چهره هایی مثل ایلان ماسک، به شهرت و قیمت های بالایی رسید. بعد از دوج کوین، شیبا اینو (Shiba Inu) و پپه (Pepe) هم کلی سر و صدا کردن.

این نوع از ارزها ریسک خیلی بالایی دارن، چون قیمتشون بیشتر بر اساس هیجانات جامعه و شبکه های اجتماعی بالا و پایین میره، نه بر اساس ارزش ذاتی یا کاربرد واقعی. اگه دنبال سرمایه گذاری توی میم کوین ها هستید، حتماً حواستون باشه که ممکنه خیلی سریع پولتون رو از دست بدین.

توکن های دیفای: انقلاب تو امور مالی

«دیفای» (DeFi) مخفف «امور مالی غیرمتمرکز» هست. یعنی چی؟ یعنی هرگونه خدمات مالی مثل وام دهی، قرض گرفتن، بیمه، یا تبادل ارز رو بدون نیاز به بانک یا هیچ واسطه دیگه ای انجام بدین. «توکن های دیفای» (DeFi Tokens) رمز ارزهایی هستن که توی این پلتفرم های غیرمتمرکز نقش مهمی دارن.

مثلاً توکن Aave (AAVE) برای وام دهی و وام گیری استفاده میشه، یا توکن یونی سواپ (UNI) تو صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ کاربرد داره. چین لینک (LINK) هم که داده های دنیای واقعی رو به قراردادهای هوشمند وصل می کنه، جزو این دسته ست. این توکن ها بخش بزرگی از بازار کریپتو رو تشکیل میدن و دارن خدمات مالی رو به یه شکل کاملاً جدید ارائه میدن.

توکن های گیمینگ و متاورس: دنیای بازی و واقعیت مجازی

اگه گیمر باشین، حتماً اسم بازی های «بازی کن و درآمد کسب کن» (Play-to-Earn) رو شنیدین. «توکن های گیمینگ» (Gaming Tokens) همون رمز ارزهایی هستن که توی این بازی ها یا دنیاهای مجازی مثل «متاورس» (Metaverse) استفاده میشن. مثلاً توی بازی دیسنترالند (Decentraland) می تونید با توکن مانا (MANA) زمین مجازی بخرین، یا توی سندباکس (The Sandbox) با توکن سند (SAND) ابزار و شخصیت بسازین.

این توکن ها به بازیکن ها اجازه میدن که واقعاً مالک آیتم های درون بازی باشن یا حتی از طریق بازی کردن، پول واقعی به دست بیارن. آینده بازی ها و واقعیت مجازی با این توکن ها خیلی هیجان انگیز به نظر میرسه.

توکن های حاکمیتی: یه رأی برای آینده پروژه

فرض کنین شما سهامدار یه شرکت بزرگ هستین و می تونید توی تصمیم گیری های مهم اون شرکت رأی بدین. «توکن های حاکمیتی» (Governance Tokens) دقیقاً همین کار رو توی دنیای کریپتو انجام میدن! این توکن ها به شما حق رأی میدن تا بتونید توی آینده یه پروژه غیرمتمرکز (که بهش DAO یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز میگن) نظر بدین و برای تغییراتش رأی بدین.

مثلاً با داشتن توکن میکر (MKR) میتونید روی آینده استیبل کوین دای (DAI) تأثیر بذارید. کامپاند (COMP) هم یه توکن حاکمیتی دیگه توی حوزه وام دهیه. این توکن ها یه جورایی دموکراسی رو وارد دنیای بلاک چین می کنن.

توکن های هوش مصنوعی و بیگ دیتا: تکنولوژی و داده ها

اگه به هوش مصنوعی و داده های بزرگ (Big Data) علاقه دارین، این دسته از رمز ارزها رو باید بشناسین. «توکن های هوش مصنوعی و بیگ دیتا» (AI & Big Data Tokens) برای قدرت بخشیدن به پروژه هایی ساخته شدن که هوش مصنوعی یا داده ها توشون نقش اصلی رو بازی می کنن. مثلاً فِچ ای آی (Fetch.ai) یا رندر (Render) نمونه هایی از این دسته ان که توی بازار هوش مصنوعی غیرمتمرکز یا رندرینگ گرافیکی کاربرد دارن. این توکن ها باعث میشن که توسعه و استفاده از هوش مصنوعی غیرمتمرکز و شفاف تر بشه.

توکن های وب 3: ساخت اینترنت آینده

اینترنتی که الان داریم، متمرکزه. یعنی اطلاعات ما دست شرکت های بزرگه. «وب ۳» (Web3) داره میاد که اینترنت رو غیرمتمرکز کنه و کنترل رو به خود کاربرها برگردونه. «توکن های وب ۳» (Web3 Tokens) همون رمز ارزهایی هستن که برای ساخت این اینترنت جدید استفاده میشن.

این توکن ها برای خدماتی مثل ذخیره سازی غیرمتمرکز (مثل فایل کوین – Filecoin و آرویو – Arweave)، محاسبات توزیع شده یا ارائه خدمات آنلاین به کار میرن. پولکادات (Polkadot) هم که برای اتصال بلاک چین های مختلف طراحی شده، از مهمترین پروژه های وب ۳ محسوب میشه. اینا دارن زیرساخت اینترنت نسل آینده رو فراهم می کنن.

کوین های حریم خصوصی: برای تراکنش های ناشناس

یکی از ویژگی های بلاک چین های عمومی مثل بیت کوین اینه که همه تراکنش ها قابل ردیابی هستن. خب، شاید همه دوست نداشته باشن که اطلاعات مالی شون تا این حد شفاف باشه. اینجا «کوین های حریم خصوصی» (Privacy Coins) وارد میشن! اینا طوری طراحی شدن که جزئیات تراکنش ها رو مخفی نگه دارن و تشخیص اینکه «کی به کی چی فرستاده» رو خیلی سخت کنن. مونرو (Monero) و زیکش (Zcash) معروف ترین کوین های حریم خصوصی هستن.

البته، استفاده از این کوین ها همیشه هم بدون چالش نبوده و بخاطر نگرانی های مربوط به پول شویی، گاهی اوقات بحث های قانونی زیادی پیرامونشون ایجاد میشه.

توکن های خدماتی: دسترسی به سرویس های خاص

بعضی از توکن ها برای دسترسی به یه خدمت یا قابلیت خاص تو یه پلتفرم طراحی شدن. به اینا میگن «توکن های خدماتی» (Service Tokens). مثلاً توکن استورج (Storj) رو باید داشته باشین تا بتونین از خدمات ذخیره سازی ابری غیرمتمرکز اون پلتفرم استفاده کنین. یا بیسیک اتنشن توکن (Basic Attention Token – BAT) بهتون اجازه میده اگه توی مرورگر Brave تبلیغات ببینین، پاداش بگیرید. این توکن ها عملاً مثل یه کلید برای باز کردن درهای یه سرویس خاص عمل می کنن.

ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC): پول ملی دیجیتال

«ارز دیجیتال بانک مرکزی» (Central Bank Digital Currency – CBDC) یه مفهوم نسبتاً جدید توی دنیای رمزارزهاست. اینا ارزهایی هستن که توسط بانک مرکزی یه کشور صادر میشن و در واقع، نسخه دیجیتالی پول ملی اون کشورن. مثلاً اگه بانک مرکزی ایران یه CBDC منتشر کنه، دقیقاً مثل ریال کاغذی ارزشمند خواهد بود، با این تفاوت که دیجیتاله.

فرق اصلی CBDC با بقیه رمز ارزها اینه که CBDCها متمرکزن، یعنی تحت کنترل کامل دولت و بانک مرکزی هستن. در حالی که بیت کوین و بقیه رمز ارزها غیرمتمرکز عمل می کنن. چین جزو اولین کشورهایی بود که یوان دیجیتال رو به صورت آزمایشی راه انداخت و الان کلی کشور دیگه هم دارن روی CBDC خودشون کار می کنن.

اکوسیستم ها و استانداردهای توکن: جایی که رمز ارزها زندگی می کنند

هر توکنی جایی برای زندگی داره! منظورم «اکوسیستم بلاک چین» هست. هر بلاک چین مثل یه شهر میمونه که توکن ها و پروژه های خودش رو داره. اینجا می خوایم مهم ترین اکوسیستم ها و استانداردهای توکنی رو که توی این شهرها زندگی می کنن، بشناسیم.

اکوسیستم اتریوم و استاندارد ERC-20: محبوب و پرکاربرد

اتریوم (Ethereum) یکی از مهمترین و شلوغ ترین شهرهای دنیای بلاک چینه. این شبکه اولین جایی بود که مفهوم «قرارداد هوشمند» رو معرفی کرد و راه رو برای ساخت هزاران توکن و اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) باز کرد.

مهمترین استاندارد توکن روی اتریوم، ERC-20 هست. بیشتر توکن هایی که دیدین، مثل تتر (USDT) (نسخه اتریومی اش)، چین لینک (LINK) و یونی سواپ (UNI)، بر اساس همین استاندارد ساخته شدن. علاوه بر ERC-20، استانداردهای دیگه ای مثل ERC-721 هم هستن که برای ساخت NFTها (توکن های غیرمثلی) استفاده میشن، یا ERC-1155 که اجازه میده چند نوع توکن رو توی یه قرارداد هوشمند داشته باشین. اتریوم واقعاً یه قطب برای توسعه رمز ارزهاست.

اکوسیستم بایننس اسمارت چین (BEP-20): سرعت و کارمزد پایین

بایننس اسمارت چین (BNB Smart Chain یا همون BSC) یه شهر دیگه تو دنیای بلاک چینه که این روزا حسابی محبوب شده. چرا؟ چون هم سرعت تراکنش هاش بالاست و هم کارمزدهاش خیلی کمتر از اتریومه. استاندارد اصلی توکن روی BSC، BEP-20 هست.

خیلی از توکن هایی که روی اتریوم هستن، یه نسخه «پگ شده» (Pegged Token) هم روی BSC دارن. یعنی یه نسخه از اون توکن رو روی BSC هم ساختن تا کاربرا بتونن با کارمزد کمتر ازش استفاده کنن. مثلاً شیبا اینو (SHIB) هم یه نسخه ERC-20 روی اتریوم داره و هم یه نسخه BEP-20 روی BSC. توکن های بومی مثل کیک (CAKE) صرافی پنکیک سواپ هم روی همین شبکه هستن.

اکوسیستم ترون (TRC-20): محبوب برای نقل و انتقالات

ترون (Tron) هم یه اکوسیستم بلاک چین دیگه ست که برای تراکنش های سریع و با کارمزد خیلی کم معروفه. استاندارد توکن های مثلی روی ترون، TRC-20 هست. اگه تتر (USDT) رو توی صرافی ها جابجا کرده باشین، حتماً گزینه TRC-20 رو دیدین که معمولاً کارمزدش از ERC-20 خیلی کمتره. به خاطر همین سرعت و کارمزد پایین، ترون برای نقل و انتقال سریع توکن ها حسابی محبوبه.

اکوسیستم های لایه 2 اتریوم (Optimism, Arbitrum): راه حل های مقیاس پذیری

اتریوم یه مشکل کوچیک داره: وقتی شلوغ میشه، کارمزد تراکنش ها میره بالا و سرعتش میاد پایین. اینجا «راه حل های لایه ۲» (Layer 2 Solutions) مثل آپتیمیزم (Optimism) و آربیتروم (Arbitrum) وارد میشن. اینا مثل یه بزرگراه جدید هستن که کنار اتریوم ساخته شدن تا ترافیک رو کم کنن.

توکن های بومی مثل OP برای آپتیمیزم و ARB برای آربیتروم، به عنوان توکن حاکمیتی این شبکه ها استفاده میشن. با انتقال توکن ها به این لایه های ۲، می تونید تراکنش ها رو سریع تر و با هزینه کمتر انجام بدین، در حالی که امنیت اتریوم رو هم حفظ می کنید. این دو شبکه به خصوص برای دیفای و NFTها خیلی کاربردی هستن.

سایر اکوسیستم های بلاک چین معروف

جدای از اینا، کلی اکوسیستم بلاک چین مهم دیگه هم داریم که هر کدومشون کلی توکن و پروژه تو دل خودشون جا دادن:

• سولانا (Solana): این یکی به خاطر سرعت فوق العاده بالا و کارمزد پایینش معروفه و خیلی از پروژه های دیفای و NFT رو جذب خودش کرده. توکن بومی سولانا (SOL) و توکن هایی مثل ریدیوم (Raydium) روی این شبکه فعالیت می کنن.

• کاردانو (Cardano): کاردانو با رویکرد علمی و تحقیقاتی خودش، روی امنیت و پایداری تمرکز داره. توکن بومی ای دی ای (ADA) و یه عالمه توکن دیگه روی این شبکه وجود دارن که با هدف ارائه خدمات پایدار و امن توسعه پیدا کردن.

• پولکادات (Polkadot): پولکادات دنبال اینه که بلاک چین های مختلف بتونن با هم حرف بزنن و تبادل اطلاعات داشته باشن. این یعنی یه «اینترنت بلاک چین ها». توکن دات (DOT) هم توکن اصلی این شبکه ست و پاراچین ها (Parachains) همون بلاک چین های مستقل روی پولکادات هستن.

• کازماس (Cosmos): کازماس هم با ایده «اینترنت بلاک چین ها» اومده و هدفش اینه که ساخت بلاک چین های جدید رو راحت کنه و اونا رو به هم وصل کنه. توکن ای تی ام (ATOM) توکن بومی این اکوسیستمه.

• پالیگان (Polygon): پالیگان هم یه راه حل لایه ۲ برای اتریومه که هدفش بهبود مقیاس پذیری و کاهش کارمزدهاست. توکن متیک (MATIC) توکن بومی پالیگانه و کلی پروژه و دی اَپ هم روی این شبکه فعالیت می کنن.

همون طور که دیدیم، هر کدوم از این اکوسیستم ها ویژگی های خاص خودشون رو دارن و به نیازهای مختلف بازار پاسخ میدن. این تنوع باعث میشه که دنیای رمز ارزها همیشگی و در حال رشد باشه.

نتیجه گیری: افق های بی پایان دنیای رمزارزها

خب، تا اینجا با هم یه سفر طولانی توی دنیای پر رمز و راز رمز ارزها داشتیم و فهمیدیم که «چند تا رمز ارز داریم؟» این سؤال، جوابی فراتر از یه عدد ساده داره. دیدیم که این دنیا چقدر وسیعه و چطور رمز ارزها بر اساس کاربردها، اکوسیستم ها و حتی فلسفه های مختلف، به گروه های متنوعی تقسیم میشن.

این بازار همیشه در حال تحول و نوآوریه و هر روز کلی ایده و پروژه جدید بهش اضافه میشه. از کوین هایی که پایه های این بازار رو تشکیل میدن تا توکن های پیچیده دیفای یا حتی میم کوین های بامزه، هر کدوم جایگاه خودشون رو دارن.

مهمترین نکته اینه که این بازار، یه دریای عمیقه و برای اینکه توش غرق نشیم، همیشه باید به فکر آموزش و تحقیق باشیم. اگه قصد ورود به این دنیا رو دارین یا می خواین سرمایه گذاری کنین، اول خوب تحقیق کنین، ریسک ها رو بشناسین و بعد با آگاهی کامل قدم بردارین. دانش، بهترین سرمایه شما تو این بازاره. پس همیشه به روز باشید و یاد بگیرید تا بتونید بهترین تصمیم ها رو بگیرید و از فرصت های بی شمار این دنیای هیجان انگیز استفاده کنید.

امیدوارم این مقاله تونسته باشه بهتون دید بهتری نسبت به این دنیای جذاب بده و جواب سؤال های اولیه تون رو گرفته باشید. این تازه اول راهه، دنیای رمز ارزها پر از شگفتی های دیگه ست!