نحوه ی اجرا گذاشتن مهریه

اجرا گذاشتن مهریه، یکی از حقوق قانونی و مهم زنان در ایران است که می تواند در شرایط مختلف زندگی مشترک یا پس از آن مورد مطالبه قرار بگیرد. مهریه به عنوان پشتوانه ای مالی و شرعی، برای زن در نظر گرفته شده و هر زمان که او بخواهد، می تواند برای دریافت آن اقدام کند.

احتمالاً اگر شما هم به فکر مطالبه مهریه تان افتاده اید، سؤال های زیادی تو ذهن تان هست؛ از اینکه «از کجا باید شروع کنم؟» تا «چقدر طول می کشه؟» یا «چه مدارکی لازم دارم؟». این موضوع، مثل خیلی از مسائل حقوقی دیگه، ممکنه یه کم پیچیده به نظر برسه، مخصوصاً با شنیدن اصطلاحات قلمبه سلمبه حقوقی. اما نگران نباشید، در این مقاله قراره با هم، گام به گام و با زبانی ساده و خودمانی، همه این مسیر رو طی کنیم. می خوایم از انواع مهریه و تفاوت هاشون بگیم، شرایط و مدارک لازم رو دقیق توضیح بدیم، روش های مختلف اقدام (هم از طریق اداره ثبت و هم از دادگاه) رو با هم مقایسه کنیم و بهتون کمک کنیم بهترین راه رو برای خودتون انتخاب کنید. حتی در مورد هزینه ها، زمان بندی و عواقب احتمالی برای هر دو طرف هم حرف می زنیم تا با چشم باز و آگاهانه قدم بردارید.

۱. آشنایی با مهریه: انواع و ماهیت حقوقی

قبل از اینکه وارد جزئیات نحوه ی اجرا گذاشتن مهریه بشیم، باید ببینیم اصلاً مهریه چی هست و چند مدل داره. مهریه یه جور بدهیه که از لحظه خوندن خطبه عقد، به گردن آقا داماد میفته و در هر شرایطی، ایشون باید اون رو پرداخت کنه.

۱.۱. تعریف قانونی مهریه: دین بودن مهریه بر ذمه زوج

مهریه رو قانوناً یه دین می دونن. یعنی چی؟ یعنی مثل بقیه بدهی ها، شوهر موظفه هر زمان که زن بخواد (اگه شرایطش فراهم باشه)، مهریه رو بهش بده. این یه حق مالی کامله که زن از ابتدای عقد صاحبش می شه و هیچ کس، حتی خودش، نمی تونه بدون رضایت و اراده خودش، این حق رو ازش بگیره یا کم کنه. این مهریه می تونه سکه باشه، ملک باشه، یا حتی یه چیزی با ارزش مادی دیگه.

۱.۲. مهریه عندالمطالبه

خب، می رسیم به قسمت پرطرفدار و رایج مهریه، یعنی مهریه عندالمطالبه. عندالمطالبه یعنی همین که خواستی. یعنی اگه مهریه شما از این مدل باشه، هر لحظه که دلتون خواست – چه توی زندگی مشترک و زیر یه سقف، چه زمانی که با هم اختلاف دارید یا حتی بعد از طلاق – می تونید برید سراغش و بخواید که همسرتون اون رو بهتون پرداخت کنه. دیگه لازم نیست ثابت کنید که همسرتون پول و پله داره یا نه. بار اثبات استطاعت مالی اصلاً اینجا مطرح نیست. همین که توی عقدنامه قید شده عندالمطالبه، شما حق دارید اون رو طلب کنید و همسر هم موظفه پرداخت کنه.

۱.۳. مهریه عندالاستطاعه

مدل دیگه مهریه، عندالاستطاعه است. عندالاستطاعه یعنی وقتی توانایی مالی داشت. اینجا قضیه یه کوچولو فرق می کنه. اگه مهریه شما این مدلی باشه، دیگه نمی تونید هر وقت دلتون خواست برید سراغش. اول باید ثابت کنید که همسرتون واقعاً توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو داره. یعنی بار اثبات این استطاعت به عهده شماست. برای مثال، اگر همسرتون کارمند باشه و حقوق مشخصی داشته باشه، یا ملکی به نامش باشه، این ها می تونن نشونه های استطاعت مالی باشن. اما اگه هیچ اموالی به نامش نباشه و از نظر مالی هم وضع خوبی نداشته باشه، مطالبه مهریه عندالاستطاعه خیلی سخت می شه و ممکنه به نتیجه نرسه.

۱.۴. وضعیت مهریه در عقد موقت (صیغه)

یه نکته خیلی مهم درباره عقد موقت یا همون صیغه اینه که اگه مهریه ای توی این نوع عقد مشخص شده باشه، فقط و فقط از طریق دادگاه خانواده می تونید اون رو مطالبه کنید. یعنی راه مراجعه به اداره اجرای ثبت برای مطالبه مهریه عقد موقت، به کل بسته است. اینو حتماً یادتون باشه!

۲. شرایط لازم برای اقدام قانونی جهت مطالبه مهریه

مطالبه مهریه، مثل هر اقدام قانونی دیگه ای، یه سری شرایط داره که باید حواستون بهشون باشه تا بتونید با خیال راحت و بدون دردسر، حق قانونی تون رو پیگیری کنید. این شرایط، در واقع چارچوب هایی هستن که قانون برای این حق گذاشته:

• مهریه باید یه ارزش مالی داشته باشه و قابلیت تملک هم داشته باشه. یعنی نمی تونه یه چیزی باشه که اصلاً قیمتی نداره یا نمیشه صاحبش شد.
• میزان مهریه باید توی سند ازدواج به صورت رسمی و دقیق نوشته شده باشه. اگه شفاهی توافق کرده باشید، از نظر قانونی کارتون سخت می شه.
• عقد ازدواج حتماً باید دائم باشه تا بتونید از طریق اجرای ثبت اقدام کنید. (همونطور که بالا گفتیم، عقد موقت فقط از طریق دادگاه).
• مهریه باید حال باشه. یعنی چی؟ یعنی پرداختش به یه زمان خاص یا یه شرط خاص موکول نشده باشه. مثلاً نگفته باشن مهریه رو پنج سال دیگه می ده یا اگه بچه دار شدیم، مهریه رو می دم.

یک نکته خیلی خیلی حیاتی اینه که برای هر اقدام قضایی در ایران، از جمله مطالبه مهریه، اول باید تو سامانه ثنا ثبت نام و احراز هویت کنید. بدون این کار، هیچ دادخواستی از شما پذیرفته نمیشه و هیچ ابلاغیه ای هم به دستتون نمی رسه.

۳. مدارک مورد نیاز برای اجرا گذاشتن مهریه

برای اینکه بتونید مهریه تون رو به اجرا بذارید، باید یه سری مدارک رو آماده کنید. این مدارک، اساسی ترین چیزهایی هستن که برای شروع کار لازم دارید و بدونشون نمی تونید مراحل قانونی رو پیش ببرید. پس حسابی حواستون بهشون باشه و سعی کنید قبل از هر اقدامی، همه شون رو دم دست داشته باشید:

• اصل یا رونوشت معتبر سند ازدواج: این مهم ترین مدرکه. اگه اصل سند رو ندارید (مثلاً گم شده یا دست همسرتونه)، نگران نباشید. می تونید برید دفترخونه ای که ازدواجتون توش ثبت شده و درخواست رونوشت معتبر سند ازدواج رو بدید. اونا یه کپی برابر اصل بهتون میدن که اعتبار قانونی داره.
• شناسنامه و کارت ملی زوجه: این مدارک برای شناسایی شما و ثبت درخواست تون ضروری هستن.
• مدارک هویتی و اطلاعات تماس زوج: اگه اطلاعات دقیق از همسرتون مثل کدملی، آدرس دقیق یا شماره تلفنش رو دارید، حتماً آماده کنید. این اطلاعات کمک می کنه تا ابلاغیه ها و نامه ها سریع تر به دستش برسه.

یه نکته خیلی مهم اینه که اگه از اموال همسرتون اطلاعاتی دارید، مثلاً:

• تصویر سپرده بانکی (اگه شماره حساب یا مشخصات بانکی رو می دونید).
• پلاک ثبتی ملک (اگه ملکی به نامش هست و می دونید کجاست).
• مشخصات خودرو (مدل، پلاک، رنگ).
• نام شرکت یا محل کاری که توش فعالیت داره.
• و هر نوع اطلاعاتی از حقوق ثابت و دستمزدش.

این اطلاعات رو حتماً همراه خودتون ببرید و ارائه بدید. این کار می تونه حسابی به سرعت بخشیدن روند توقیف اموال و گرفتن مهریه تون کمک کنه و کار رو براتون راحت تر کنه.

۴. مقایسه جامع روش های اجرا گذاشتن مهریه

برای مطالبه مهریه دو راه اصلی پیش روی شماست: یکی از طریق اداره ثبت اسناد و املاک و دیگری از طریق دادگاه خانواده. هر کدوم از این روش ها، مراحل، مزایا و معایب خاص خودشون رو دارن که باید با دقت بررسی بشن تا بهترین انتخاب رو داشته باشید. بیاین با هم این دو مسیر رو مقایسه کنیم.

۴.۱. مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت اسناد و املاک

این روش برای اون دسته از خانم ها مناسبه که می دونن همسرشون اموال قابل توقیف داره و می خوان سریع تر به نتیجه برسن. مراحلش هم معمولاً اینطوریه:

1. گام اول: مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج و درخواست صدور اجرائیه. اول از همه باید برید به همون دفترخونه ای که عقدتون رو ثبت کرده. اونجا درخواست می کنید که برای مهریه تون اجرائیه صادر کنن. یعنی یه سند رسمی که نشون می ده همسر شما بهتون بدهکاره و باید مهریه رو پرداخت کنه.
2. گام دوم: ارسال پرونده اجرائیه به اداره اجرای ثبت مربوطه. بعد از صدور اجرائیه، پرونده شما به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک شهر محل سکونت همسرتون (یا محل وقوع عقد) فرستاده می شه.
3. گام سوم: تشکیل پرونده اجرایی و ابلاغ اجرائیه به زوج (مهلت ۱۰ روزه). تو اداره اجرای ثبت، برای مهریه شما یه پرونده تشکیل می شه و اجرائیه به همسرتون ابلاغ می شه. از زمانی که اجرائیه به دست همسرتون می رسه، اون ۱۰ روز فرصت داره که مهریه رو پرداخت کنه.
4. گام چهارم: درخواست استعلام و توقیف اموال (حساب های بانکی، املاک، خودرو، اوراق بهادار و…). اگه همسرتون تو اون ۱۰ روز مهریه رو پرداخت نکرد، شما می تونید درخواست بدید که اداره ثبت از تمام دارایی های همسرتون (مثل حساب های بانکی، ماشین، خونه، سهام و…) استعلام بگیره و هر چی به نامش بود رو توقیف کنه.
5. گام پنجم: درخواست ممنوع الخروجی زوج. اگه فکر می کنید همسرتون ممکنه از کشور خارج بشه، می تونید درخواست ممنوع الخروجی هم بدید. البته این کار شرایط خاص خودش رو داره و ممکنه با مبلغ مهریه و وضعیت مالی همسر مرتبط باشه.
6. گام ششم: ارزیابی و مزایده اموال توقیف شده و وصول مهریه. بعد از توقیف اموال، اگه لازم باشه، اموال کارشناسی و قیمت گذاری می شن و اگه همسرتون همچنان مهریه رو نپردازه، اون اموال به مزایده گذاشته می شن و مبلغ مهریه از محل فروش اونها به شما پرداخت می شه.

مزایا:

• سرعت بالاتر: معمولاً روندش از دادگاه سریع تره، چون دیگه نیازی به تشکیل جلسات متعدد دادرسی و صدور حکم اولیه نیست.
• هزینه اولیه کمتر: در شروع کار، هزینه های این روش کمتره. نیم عشر دولتی (یعنی یک بیستم مهریه) رو هم معمولاً بعد از اینکه مهریه تون رو گرفتید ازتون می گیرن.
• توقیف سریع تر اموال: اگه اطلاعات دقیقی از اموال همسرتون دارید، اداره ثبت می تونه سریع تر اقدام به توقیف کنه.

معایب:

• عدم امکان استعلام حقوق و دستمزد زوج: از طریق اجرای ثبت نمی تونید حقوق و دستمزد ثابت همسرتون رو توقیف کنید. این کار فقط از طریق دادگاه ممکنه.
• خطر انتقال اموال توسط زوج: قبلاً این ریسک وجود داشت که بعد از ابلاغ اجرائیه، همسر فرصت داشته باشه اموالش رو منتقل کنه. البته با بخشنامه جدید قوه قضاییه (که در ادامه توضیح میدیم) این ریسک تا حد زیادی کمتر شده، چون حالا می تونید مستقیم برید دادگاه.

۴.۲. مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

این روش برای وقتیه که شما اطلاعات زیادی از اموال همسرتون ندارید، یا مهریه تون عندالاستطاعه است، یا می خواید از حقوقش مهریه رو بگیرید. مراحلش معمولاً اینطوریه:

1. گام اول: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست مطالبه مهریه. با همراه داشتن مدارک لازم، به یکی از دفاتر خدمات قضایی برید و دادخواست مطالبه مهریه رو ثبت کنید.
2. گام دوم: درخواست تامین خواسته (توقیف اموال قبل از صدور حکم). این مرحله خیلی مهمه! اگه می دونید همسرتون اموالی داره و ممکنه اونها رو منتقل کنه، همزمان با دادخواست مهریه، می تونید درخواست تامین خواسته بدید. یعنی از دادگاه می خواید که قبل از اینکه حکم قطعی صادر بشه، اموال همسرتون رو توقیف کنن تا نتونه جابجا کنه.
3. گام سوم: تشکیل جلسه رسیدگی در دادگاه و صدور حکم قطعی پرداخت مهریه. بعد از ثبت دادخواست، جلسات دادگاه تشکیل می شه و قاضی به پرونده شما رسیدگی می کنه. اگه مهریه شما ثابت بشه، دادگاه حکم به پرداخت مهریه میده.
4. گام چهارم: ارجاع پرونده به واحد اجرای احکام دادگستری. اگه همسرتون بعد از حکم دادگاه هم مهریه رو پرداخت نکرد، پرونده برای اجرا به واحد اجرای احکام دادگستری فرستاده می شه.
5. گام پنجم: درخواست جلب زوج. اگه همسرتون مهریه رو پرداخت نکنه و نتونه ثابت کنه که واقعاً توانایی مالی نداره (دعوای اعسار)، می تونید درخواست جلب ایشون رو بدید. یعنی همسرتون ممکنه به خاطر عدم پرداخت مهریه بازداشت بشه.
6. گام ششم: نحوه مطالبه مهریه از حقوق و مستمری بازنشستگی زوج. یه مزیت مهم این روش اینه که از طریق دادگاه می تونید بخشی از حقوق و مستمری بازنشستگی همسرتون رو هم برای مهریه توقیف کنید. البته این توقیف محدودیت هایی داره و معمولاً تا یک چهارم حقوق یا مستمری بیشتر نیست.

مزایا:

• امکان مطالبه از حقوق و مستمری: همونطور که گفتیم، توقیف حقوق و مستمری فقط از طریق دادگاه ممکنه.
• جامعیت بیشتر در رسیدگی: دادگاه می تونه به همه جوانب پرونده، از جمله دعوای اعسار همسر، رسیدگی کنه.
• امکان توقیف اموال بدون نیاز به مراجعه به ثبت: به لطف بخشنامه جدید (که الان توضیح میدیم)، دیگه لازم نیست برای توقیف اموال، اول به ثبت برید و بعد به دادگاه. می تونید مستقیم از طریق دادگاه هم اقدام کنید.

معایب:

• هزینه دادرسی بالاتر: معمولاً باید ۳.۵ درصد از ارزش کل مهریه رو به عنوان هزینه دادرسی بپردازید که مبلغ قابل توجهیه. البته امکان درخواست اعسار از پرداخت این هزینه هم برای شما وجود داره.
• روند رسیدگی طولانی تر: جلسات دادگاه و مراحل اداری معمولاً زمان بره و ممکنه پرونده تون طولانی بشه.
• امکان طرح دعوای اعسار: همسر می تونه توی دادگاه ادعای اعسار (ناتوانی مالی) کنه و درخواست تقسیط مهریه رو بده.

۴.۳. بخشنامه جدید قوه قضاییه مورخ ۱۴۰۳/۰۷/۲۴ و تاثیر آن

این بخشنامه یه تغییر اساسی و خیلی مهم تو نحوه ی اجرا گذاشتن مهریه ایجاد کرده که حتماً باید ازش خبر داشته باشید. قبلاً یه قانونی بود که می گفت اگه می خواید مهریه رو به اجرا بذارید، حتماً اول باید برید سراغ اداره ثبت. اگه اونجا نتونستید مهریه تون رو بگیرید، تازه اون موقع می تونستید برید دادگاه. این قانون یه کم دست و بال خانم ها رو می بست و گاهی باعث می شد همسرشون فرصت پیدا کنه اموالش رو منتقل کنه.

اما حالا با این بخشنامه جدید، دیگه اجباری به این کار نیست! یعنی شما می تونید خودتون انتخاب کنید که از همون اول می خواید از طریق اداره ثبت اقدام کنید یا مستقیم به دادگاه خانواده برید و دادخواست مطالبه مهریه بدید. این تغییر، یه مزیت بزرگ برای شماست، چون:

• انعطاف پذیری بیشتر: می تونید با توجه به شرایط خودتون و اطلاعاتی که از اموال همسرتون دارید، بهترین مسیر رو انتخاب کنید.
• کاهش ریسک انتقال اموال: اگه می دونید همسرتون آدم زرنگی هست و ممکنه سریع اموالش رو جابجا کنه، می تونید سریعاً با درخواست تامین خواسته از طریق دادگاه، دستش رو ببندید.

در واقع، این بخشنامه اومده تا حق انتخاب رو به خانم ها بده و مسیر مطالبه مهریه رو براشون راحت تر و کارآمدتر کنه.

۴.۴. جدول مقایسه جامع روش ها (ثبت و دادگاه)

برای اینکه بهتر بتونید تفاوت های این دو روش رو درک کنید، بیاین یه مقایسه توی جدول داشته باشیم:

عامل مقایسه	اجرای ثبت اسناد و املاک	دادگاه خانواده
سرعت	معمولاً سریع تر (در صورت شناسایی اموال)	معمولاً طولانی تر (به دلیل مراحل دادرسی)
هزینه اولیه	کمتر (هزینه دفترخانه، نیم عشر بعد از وصول)	بالاتر (۳.۵ درصد ارزش مهریه)
امکان توقیف حقوق و مستمری	غیرممکن	ممکن (با محدودیت یک چهارم)
امکان توقیف اموال (بانکی، ملکی، خودرو، سهام)	ممکن (از طریق استعلام)	ممکن (با درخواست تامین خواسته)
نیاز به اثبات اعسار	در ابتدا نیاز نیست، در مراحل بعدی ممکن است زوج ادعای اعسار کند.	زوج می تواند از ابتدا ادعای اعسار کند.
امکان جلب زوج	در صورت عدم پرداخت و عدم شناسایی اموال، بعد از دریافت گواهی از ثبت و مراجعه به دادگاه ممکن است.	ممکن (در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار)
پیچیدگی های اجرایی	نسبتاً کمتر (اداری تر)	بیشتر (قضایی و حقوقی)
نقش وکیل	توصیه می شود (برای تسریع و دقت)	ضروری تر (به دلیل پیچیدگی های حقوقی)

۵. عواقب و نکات مهم حقوقی در فرایند اجرا گذاشتن مهریه

نحوه ی اجرا گذاشتن مهریه، فقط شامل مراحل قانونی نمیشه. این اقدام، عواقب و نکات حقوقی مهمی هم برای زن و هم برای مرد داره که دونستنشون می تونه حسابی بهتون کمک کنه تا با دید بازتری تصمیم بگیرید و قدم بردارید.

۵.۱. عواقب برای زوج

وقتی زن مهریه اش رو به اجرا می ذاره، مرد باید بدونه که با چه چیزهایی روبرو می شه:

• توقیف اموال و دارایی ها: اولین و مهم ترین عواقب اینه که تمام اموال و دارایی هایی که به نام مرد هست (مثل حساب بانکی، ماشین، خونه، سهام، مغازه و…) می تونه توقیف بشه. این توقیف تا زمانی که مهریه پرداخت نشه یا ترتیب پرداختش مشخص نشه، ادامه پیدا می کنه.
• ممنوع الخروجی: اگه زن درخواست بده، مرد ممکنه ممنوع الخروج بشه و نتونه از کشور خارج بشه. این ممنوع الخروجی تا پرداخت مهریه یا رضایت زن ادامه داره.
• صدور حکم جلب: در صورتی که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه رو داشته باشه ولی از پرداخت سر باز بزنه یا نتونه اعسارش رو ثابت کنه و اقساط رو هم رعایت نکنه، دادگاه می تونه حکم جلبش رو صادر کنه. یعنی ممکنه بازداشت بشه.
• ثبت سابقه حقوقی و تاثیر بر معاملات آینده: داشتن پرونده مهریه، می تونه روی سابقه حقوقی مرد تاثیر بذاره و برای کارهای بانکی، دریافت وام یا حتی بعضی معاملات، دچار مشکل بشه.

۵.۲. عواقب برای زوجه

فکر نکنید فقط مرد درگیر این ماجراست. برای زن هم اجرا گذاشتن مهریه یه سری چالش ها داره:

• طولانی شدن روند و نیاز به پیگیری مستمر: پرونده های مهریه، مخصوصاً اگه اموال زیادی شناسایی نشده باشه یا مرد ادعای اعسار کنه، می تونه حسابی طولانی بشه و نیاز به پیگیری مداوم و صبر زیاد داره.
• تحمل فشارهای روانی و عاطفی: درگیری های حقوقی، به خصوص در مورد مسائل خانوادگی، می تونه فشارهای روانی و عاطفی زیادی رو به زن وارد کنه. این فرآیند ممکنه استرس زا و فرسایشی باشه.
• لزوم پرداخت هزینه های حقوقی: هر چند در نهایت این هزینه ها ممکنه از مرد گرفته بشه، اما در ابتدا زن باید هزینه هایی مثل هزینه دادرسی یا حق الوکاله وکیل رو پرداخت کنه.

۵.۳. دفاعیات و راه های قانونی زوج برای مقابله

مرد هم بیکار نمی شینه و می تونه یه سری دفاعیات و اقدامات قانونی برای خودش انجام بده:

• ادعای اعسار از پرداخت مهریه و درخواست تقسیط: رایج ترین دفاعیه مرد همینه. اگه مرد واقعاً توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداره، می تونه تو دادگاه درخواست اعسار بده و ثابت کنه که معسر هست. در این صورت، دادگاه مهریه رو براش قسط بندی می کنه. برای این کار، مرد باید مدارکی مثل لیست اموال، حساب های بانکی، لیست بدهی ها و شهادت شهود رو ارائه بده.
• معرفی مال برای توقیف: مرد می تونه خودش یه مالی رو معرفی کنه تا توقیف بشه و از محل اون مهریه پرداخت بشه.
• ادعای نشوز و عدم تمکین زوجه: اگه زن تمکین نکنه (یعنی وظایف زناشویی اش رو انجام نده بدون دلیل موجه) و مرد بتونه اینو تو دادگاه ثابت کنه، ممکنه نفقه به زن تعلق نگیره، اما این موضوع تاثیری روی مهریه نداره. مهریه حق کامله زن هست.
• انتقال اموال (چالش ها و جرم فرار از دین): بعضی مردها سعی می کنن اموالشون رو به نام بقیه بزنن تا زن نتونه توقیف کنه. اما این کار، اگه به قصد فرار از پرداخت مهریه باشه و ثابت بشه، جرم فرار از دین محسوب می شه و می تونه عواقب سنگینی برای مرد داشته باشه. تازه، اون معاملات هم ممکنه باطل بشن.

۵.۴. مستثنیات دین

یه سری اموال هستن که حتی اگه مرد بدهکار باشه، قانون اجازه نمیده که برای پرداخت بدهی (مثل مهریه) توقیف بشن. به این ها میگن مستثنیات دین. این ها اموالی هستن که برای ادامه زندگی آبرومندانه و اولیه مرد و خانواده اش ضروریه:

• مسکن مورد نیاز (یعنی خونه ای که توش زندگی می کنه و متناسب با شان اونه).
• ابزار کار (وسایلی که مرد برای امرار معاش و شغلش بهشون نیاز داره).
• نفقه زن و فرزندان تحت تکفل.
• وسایل و اثاثیه ضروری زندگی (لباس، خوراک، لوازم خانگی ضروری).

پس، اگه همسرتون یه خونه داره که توش زندگی می کنه و هیچ ملک دیگه ای نداره، توقیف اون خونه برای مهریه، معمولاً امکان پذیر نیست.

یادمون باشه که هرچقدر پرونده مهریه پیچیده تر باشه، یا اگه همسر قصد مقاومت و عدم پرداخت داشته باشه، حضور یک وکیل باتجربه می تونه تفاوت بزرگی در سرعت و نتیجه پرونده ایجاد کنه. وکیل مثل یه نقشه راهنمای خوب عمل می کنه.

۶. بهترین روش برای اجرا گذاشتن مهریه: انتخاب آگاهانه

حالا که با هر دو روش اجرای ثبت و دادگاه آشنا شدید و مزایا و معایب هر کدوم رو دونستید، ممکنه این سوال پیش بیاد که «خب، بالاخره کدوم بهتره؟» راستش رو بخواید، جواب این سوال یه نسخه واحد نداره و کاملاً بستگی به شرایط خاص شما و وضعیت همسرتون داره. برای اینکه بتونید آگاهانه تصمیم بگیرید، به این نکات فکر کنید:

• آیا اموالی از زوج شناسایی شده است؟ اگه می دونید همسرتون خونه، ماشین، حساب بانکی یا هر دارایی دیگه ای به نامش داره و اطلاعات اون ها رو هم دارید، اقدام از طریق اجرای ثبت می تونه گزینه خیلی خوبی باشه. چون سریع تر می تونید برای توقیف اون اموال اقدام کنید و هزینه های اولیه هم کمتره.
• میزان فوریت و نیاز به سرعت: اگه خیلی عجله دارید و نگرانید که همسرتون اموالش رو منتقل کنه، با توجه به بخشنامه جدید قوه قضاییه، می تونید مستقیماً به دادگاه مراجعه کنید و همزمان با دادخواست مهریه، درخواست تامین خواسته (توقیف اموال) رو هم بدید. اینطوری جلوی هرگونه جابجایی اموال رو می گیرید.
• میزان بودجه برای پرداخت هزینه های اولیه: اگه محدودیت مالی برای پرداخت هزینه های اولیه دادرسی دارید، اجرای ثبت می تونه انتخاب بهتری باشه چون هزینه های اصلیش (نیم عشر دولتی) بعد از وصول مهریه دریافت می شه. در دادگاه باید اول ۳.۵ درصد ارزش مهریه رو بپردازید، البته می تونید درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی رو هم بدید.
• آیا می خواهید از حقوق و دستمزد همسر مهریه را بگیرید؟ اگه همسرتون حقوق بگیره و هدف شما توقیف بخشی از حقوقشه، فقط از طریق دادگاه می تونید این کار رو بکنید. اداره ثبت برای توقیف حقوق دسترسی نداره.

گاهی اوقات هم بهترین راهکار اینه که همزمان از هر دو مرجع اقدام کنید! چطوری؟ مثلاً اگه اموالی از همسرتون می شناسید، از طریق اجرای ثبت برای توقیف اون اموال اقدام کنید. همزمان اگه می دونید حقوق بگیر هم هست، از طریق دادگاه برای توقیف بخشی از حقوقش دادخواست بدید. این کار باعث می شه شما بتونید تمام جوانب رو پوشش بدید و شانس تون برای گرفتن مهریه بیشتر بشه.

باز هم تأکید می کنم: با وجود تمام این اطلاعات، پرونده هر فرد ویژگی های خاص خودش رو داره. بهترین کار اینه که قبل از هر اقدامی، حتماً با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنید. وکیل می تونه با بررسی دقیق شرایط شما، بهترین استراتژی رو بهتون نشون بده و از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنه.

۷. هزینه های مرتبط با اجرا گذاشتن مهریه

پرداخت مهریه یه فرآیند کاملاً رایگان نیست و مثل بیشتر کارهای حقوقی، یه سری هزینه ها داره. دونستن این هزینه ها قبل از شروع کار، کمک می کنه تا بهتر بتونید برنامه ریزی کنید و از غافلگیری ها جلوگیری کنید.

هزینه های اجرای ثبت:

• دفترخانه: وقتی می رید دفترخانه برای صدور اجرائیه، یه مبلغی رو باید به عنوان هزینه اداری دفترخانه پرداخت کنید. این مبلغ ثابت نیست و ممکنه بسته به دفترخانه و تعداد فرم های ارسالی، بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان باشه.
• نیم عشر دولتی (۱/۲۰ مهریه): این هزینه اصلیه. «نیم عشر دولتی» یعنی یک بیستم از کل مبلغ مهریه. اما خبر خوب اینه که این مبلغ رو معمولاً بعد از اینکه مهریه شما وصول شد، از محل اون دریافت می کنند. یعنی لازم نیست از اول پرداختش کنید. اگه مهریه وصول نشد، این مبلغ هم از شما گرفته نمیشه.

هزینه های دادگاه:

• هزینه دادرسی (۳.۵% ارزش مهریه): اگه از طریق دادگاه اقدام کنید، باید ۳.۵ درصد از کل ارزش ریالی مهریه تون رو به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کنید. مثلاً اگه مهریه تون ۱۰۰ سکه باشه، باید ارزش روز ۱۰۰ سکه رو حساب کنید و ۳.۵ درصد اون رو بپردازید. این مبلغ معمولاً در ابتدای کار و موقع ثبت دادخواست از شما دریافت می شه.
• ابطال تمبر: یه بخش کوچیکی از هزینه ها هم مربوط به ابطال تمبره.

هزینه وکیل:

اگه تصمیم بگیرید با وکیل کار کنید (که اکیداً توصیه می شه)، باید حق الوکاله وکیل رو هم در نظر بگیرید. این مبلغ کاملاً توافقی بین شما و وکیلتونه و بسته به پیچیدگی پرونده، میزان مهریه، و تجربه وکیل متفاوته.

نکته مهم: اگه توانایی پرداخت هزینه دادرسی دادگاه (همون ۳.۵ درصد) رو ندارید، می تونید همزمان با دادخواست مهریه، یه دادخواست دیگه به اسم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ثبت کنید. اگه دادگاه اعسار شما رو بپذیره، موقتاً از پرداخت اون هزینه معاف می شید و می تونید پرونده تون رو جلو ببرید.

۸. مدت زمان تقریبی اجرا گذاشتن مهریه

یکی از پرتکرارترین سؤالاتی که ذهن خانم ها رو درگیر می کنه اینه که «چقدر طول می کشه تا مهریه ام رو بگیرم؟» راستش رو بخواید، هیچ کس نمی تونه یه زمان دقیق و قطعی برای این فرآیند بگه. چون مدت زمان نحوه ی اجرا گذاشتن مهریه به عوامل مختلفی بستگی داره و ممکنه پرونده هر کسی با دیگری کاملاً فرق کنه. اما بیاین عوامل موثر و یه بازه زمانی تقریبی رو با هم بررسی کنیم:

عوامل موثر بر مدت زمان:

• پیچیدگی پرونده: اگه پرونده شما ساده باشه، یعنی همسر شما اموال مشخصی داشته باشه و مقاومت زیادی برای پرداخت نکنه، روند کار سریع تر پیش می ره. اما اگه همسر شما از پرداخت سر باز بزنه، اموالش رو منتقل کرده باشه، یا دعوای اعسار طرح کنه، پرونده پیچیده تر و طولانی تر می شه.
• شناسایی اموال: اینکه چقدر سریع بتونید اموال قابل توقیف از همسرتون رو شناسایی کنید، خیلی مهمه. هر چقدر اطلاعات دقیق تری داشته باشید، کار سریع تر پیش میره.
• همکاری یا عدم همکاری زوج: اگه همسرتون همکاری کنه و مهریه رو پرداخت کنه، خب طبیعتاً پرونده زود بسته میشه. اما اگه مقاومت کنه و به دنبال راه های قانونی برای تأخیر در پرداخت باشه، زمان بیشتری می بره.
• حجم کاری مراجع قضایی و ثبتی: ادارات ثبت و دادگاه ها همیشه شلوغ هستن. حجم بالای پرونده ها می تونه باعث کندی در روند رسیدگی بشه.

بازه زمانی تقریبی برای هر دو روش:

با توجه به تجربه و روال معمول، می تونیم یه بازه زمانی تقریبی رو برای هر دو روش اجرای ثبت و دادگاه تخمین بزنیم، اما یادتون باشه این زمان ها فقط تخمینی هستن:

• از طریق اجرای ثبت: اگه اموال قابل توقیف از همسرتون شناسایی بشه و مراحل اداری بدون مانع جدی پیش بره، ممکنه بین چند ماه تا یک سال طول بکشه. بخش هایی مثل مزایده اموال، زمان بر هستن.
• از طریق دادگاه: روند رسیدگی در دادگاه ها، به دلیل تشکیل جلسات، ابلاغ ها، و امکان طرح دعوای اعسار، معمولاً طولانی تره و ممکنه بین ۶ ماه تا حتی بیش از ۲ سال هم طول بکشه، به خصوص اگه پرونده به مراحل تجدیدنظر و دیوان عالی هم کشیده بشه.

نقش وکیل در تسریع و مدیریت کارآمد پرونده:

استفاده از وکیل، به خصوص یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه، می تونه تأثیر بسزایی در تسریع و کارآمدی پرونده شما داشته باشه. وکیل با اشراف به قوانین و روال اداری، می تونه:

• از اشتباهات حقوقی که ممکنه پرونده رو طولانی تر کنه، جلوگیری کنه.
• مدارک رو به درستی و به موقع آماده و ارائه بده.
• روند پیگیری رو منظم و هدفمند پیش ببره.
• در صورت نیاز، با ادعاهای احتمالی طرف مقابل به درستی مقابله کنه.

پس، اگه می خواید با خیال راحت و به بهترین شکل ممکن مهریه تون رو پیگیری کنید، روی کمک یه وکیل خوب حساب باز کنید. این سرمایه گذاری می تونه هم در وقت و هم در نتیجه نهایی به نفعتون باشه.

نتیجه گیری

همونطور که دیدید، مطالبه و نحوه ی اجرا گذاشتن مهریه یک فرآیند حقوقی با جزئیات و ظرایف خاص خودشه که ممکنه در ابتدا کمی پیچیده به نظر بیاد. اما با آگاهی و شناخت درست از مراحل، شرایط، مدارک لازم، و روش های مختلف (اجرای ثبت و دادگاه)، می تونید با اطمینان بیشتری برای گرفتن حق قانونی تون اقدام کنید.

فراموش نکنید که مهریه، پشتوانه ای مهم برای زن هست و مطالبه اون، نه تنها یک حق، بلکه گاهی اوقات یک ضرورت برای تأمین آینده و حفظ حقوق زنانه محسوب میشه. اینکه کدوم روش (ثبت یا دادگاه) برای شما مناسب تره، کاملاً به شرایط شخصی، وضعیت مالی همسر، و اطلاعاتی که از اموالش دارید، بستگی داره.

توصیه اکید ما اینه که در هر مرحله از این مسیر، حتماً با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنید. وکیل با دانش و تجربه ای که داره، می تونه نقش یه راهنمای دلسوز و کاربلد رو براتون ایفا کنه، از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کنه و با انتخاب بهترین استراتژی، مسیر گرفتن مهریه تون رو هموارتر و سریع تر کنه.

امیدواریم این مقاله نقشه راه مفیدی براتون بوده باشه تا با اطلاعات کامل و چشم باز، برای گرفتن حقتون اقدام کنید.