4 رویکرد ترکیه در قبال جنگ غزه

کارشناس مسایل ترکیه گفت: در طول هفت ماهی که از جنگ غزه می گذرد، ترکیه چهار رویکرد را در برابر این جنگ پیگیری کرده است.

به گزارش قدم آخر، در هفته گذشته مقامات ترکیه به صورت رسمی از تعلیق روابط تجاری خود با رژیم صهیونیستی خبر دادند و  در همین ارتباط وزارت بازرگانی این کشور روز پنجشنبه تایید کرد که تجارت با رژیم صهیونیستی را به طور کامل به حالت تعلیق درآورده اند و این تصمیم تا زمانی که از ارسال بی وقفه کمک های بشردوستانه به نوار غزه اطمینان حاصل نشود، لازم الاجرا خواهد بود.

اوایل روز جمعه، عمر بولات، وزیر بازرگانی ترکیه نیز  گفت که اقدامات محدودکننده تنها پس از آتش بس در غزه لغو خواهد شد.

در همین زمینه رجب طیب اردوغان  نیز در سخنانی گفت: آنکارا به پایان دادن به تجارت 9.5 میلیارد دلاری خود با اسراییل متوسل شد، زیرا دولت یهود در حال حاضر از حمایت کل غرب، به ویژه ایالات متحده، برخوردار است تا به اقدامات نظامی خود علیه فلسطینیان در غزه ادامه دهد.

 رییس جمهور ترکیه در این زمینه ادامه داد: ما می خواستیم بدون عجله روند را ارزیابی کنیم و این گام را برداشتیم. کل غرب برای اسراییل کار می کند. آنها برای اسراییل کار می کنند، به ویژه ایالات متحده. همانطور که آنها سرمایه های خود را بسیج کردند، مردم فلسطین محکوم به این شدند که در برابر بمب های اسراییلی بمیرند. ما نتوانستیم در مقابل این امر کاری نکنیم، بنابراین گام هایی برداشتیم و این در را بستیم.

بر اساس آمار تجارت خارجی ترکیه که توسط اسپوتنیک تحلیل شده است، این کشور در سال 2023 به ارزش 5.4 میلیارد دلار کالا به اسراییل صادر و 1.6 میلیارد دلار کالاهای اسراییلی وارد کرده است.

کارشناسان مسایل بین الملل معتقد هستند که فشار افکار عمومی جهان اسلام و مردم ترکیه در اتخاذ این تصمیم از سوی دولت اردوغان موثر بوده است و آنها بعد از 7 ماه از وقوع جنگ بر اثر این فشارها ناچار به اتخاذ این تصمیم شدند .

«علی حیدری» کارشناس مسایل ترکیه در گفت وگو با قدم آخر، با بیان اینکه در طول هفت ماهی که از جنگ غزه می گذرد، ترکیه چهار رویکرد را  در برابر این جنگ پیگیری کرده است چنان که در دو هفته اول مقامات ترکیه ،طرفین جنگ را به آرامش دعوت می کردند و بر موضوع پیروی از عقل سلیم و جلوگیری از گسترش بحران تاکید می کردند، اظهار کرد: از هفته دوم به بعد مقامات ترکیه متوجه شدند که این جنگ از جنگ های قبلی متفاوت است و در کوتاه مدت به پایان نمی رسد؛ بنابراین در همین چهارچوب بحث میانجیگری را مطرح کردند.

این کارشناس مسایل ترکیه با اشاره به اجلاس فوق العاده وزیران امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در جده عربستان تصریح کرد: در این اجلاس هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه بحث میانجیگری میان فلسطینی ها و رژیم صهیونیستی مطرح کرد و پیشنهاد داد که از طرف جریان مقاومت فلسطین و فلسطینی ها کشورهایی مثل ترکیه، مصر، عربستان و قطر میانجی باشند و از طرف اسراییل نیز کشورهایی چون آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی در این عرصه نقش آفرینی کنند.

وی با بیان اینکه در این چارچوب دولت ترکیه موضوع تشکیل 2 دولت فلسطینی و اسراییلی را نیز مورد توجه قرار داده بود و بر موضوع آتش بس تاکید داشت، خاطرنشان کرد: از ماه دوم جنگ غزه برخی از اعتراضات در داخل ترکیه نسبت به سیاست های دولت این کشور در ارتباط با جنگ غزه شکل گرفت. در همین چارچوب معترضان می گفتند که چرا دولت ترکیه که داعیه رهبری جهان اسلام و حمایت از فلسطینی ها را دارد، کاری عملی در ارتباط با موضوع فلسطین انجام نمی دهد و تظاهرات در ترکیه در این ارتباط به صورت خودجوش و کوچک انجام می شود. در چارچوب همین فشارهای سیاسی، دولت اردوغان تلاش کرد که وارد میدان شود، چنانکه شاهد این بودیم که پس از چندی همایش بزرگی در استانبول برگزار شد و گفته شد که در این همایش بزرگ ضد اسراییلی حدود یک میلیون نفر شرکت کرده اند.

همایش بزرگ ضد اسراییلی در ترکیه

حیدری با بیان اینکه در آن همایش، اردوغان مواضعی را علیه نتانیاهو مطرح کرد و او را هیتلر دوم و بعدها قصاب غزه نامید، گفت: از همین زمان بود که آتش انتقادات لفظی و زبانی مقامات ترکیه علیه نتانیاهو افزایش پیدا کرد، اما در سطح اقتصادی اتفاقی نیفتاد. در همان زمان برخی از مخالفان اردوغان و نمایندگان سیاسی احزاب در این کشور می گفتند که اگر ترکیه مخالف جنگ و جنایت های رژیم صهیونیستی است چرا روابط تجاری خود را با این رژیم قطع نمی کند و همچنان سوخت و بسیاری از موارد مورد نیاز این رژیم از ترکیه تامین می شود. چنانکه بر اساس آمار 65 درصد از فولاد مورد نیاز اسراییل از سوی ترکیه تامین می شود و 40 درصد نفت و انرژی این رژیم نیز از مسیر ترکیه می گذرد.

وی با بیان اینکه حتی می توان گفت یکی از دلایل شکست حزب عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری ها نوع عملکرد دولت اردوغان در ارتباط با موضوع غزه بود، خاطرنشان کرد: حزب عدالت و توسعه با اختلاف 2 درصدی از رقیب خود در این انتخابات شکست خورد. حال آنکه در جریان این انتخابات، حزب رفاه نو متعلق به آقای فاتح اربکان از ایتلاف اردوغان خارج شد و توانست برای اولین بار 6 درصد آرا را کسب کند. به این حزب، اسلام گرایانی رای دادند که از سیاست های اردوغان در برابر اسراییل شاکی بودند و معتقد بودند دولت اقدام عملی در مخالفت با جنگ انجام نداده است و در همین راستا شاهد این بودیم که اردوغان بعد از انتخابات و شکستی که متحمل شده بود گفت “ما پیام انتخابات را دریافت کردیم. “

حیدری ادامه داد: در مرحله چهارم دولت ترکیه در ابتدا تصمیم گرفت که روابط تجاری و اقتصادی خود را با رژیم صهیونیستی کاهش دهد و یک هفته بعد اردوغان اعلام کرد که کل این روابط را تعلیق می کنیم تا زمانیکه آتش بس شکل بگیرد و زمینه برای ارسال کمک های انسان دوستانه به غزه فراهم شود.

وی با بیان اینکه برخی تردیدها در بین افکار عمومی و جامعه سیاسی ترکیه در این ارتباط وجود دارد که آیا واقعا دولت اقدام به تعلیق این ارتباط کرده است؟ و آیا یک روزه دولت می تواند چنین تصمیمی را بگیرد و در این صورت وضعیت کالاهایی که آماده صادرات به این رژیم بودند چه می شود؟ اظهار کرد : در راستای همین تحولات، اردوغان نشستی را با جامعه تجار ترکیه برگزار کرد و گفت “در پی این تصمیم اتفاقات خاصی برای تجار رخ نمی دهد و گام به گام با هم وضعیت را مدیریت می کنیم و جلو می بریم و همین صحبت اردوغان باعث شد که شک و شبهه ها در این زمینه افزایش پیدا کند.”

پایان خبر قدم آخر