خلاصه کتاب ماهیت هرمنوتیک در امور کیفری ( نویسنده سید محمدرضا موسوی فرد، علی موسوی )

کتاب «ماهیت هرمنوتیک در امور کیفری» نوشته سید محمدرضا موسوی فرد و علی موسوی، یک راهنمای اساسی برای فهم عمیق ارتباط میان علم تفسیر (هرمنوتیک) و قوانین جزایی است.

این کتاب به ما کمک می کند تا پیچیدگی های معنایابی در متون حقوقی، به خصوص در حوزه کیفری را بهتر درک کنیم و بفهمیم چطور پیش فرض ها و دیدگاه های ما روی تفسیر قوانین تأثیر می گذارند. هر کسی که دغدغه عدالت و دقت در اجرای قانون را دارد، باید با این مباحث آشنا باشد. اصلاً بیایید خودمان را جای قاضی ای بگذاریم که باید یک متن قانونی را طوری تفسیر کند که هم با روح قانون سازگار باشد، هم عدالت را رعایت کند و هم حق کسی ضایع نشود. اینجاست که پای هرمنوتیک به میان می آید، نه فقط به عنوان یک واژه قلمبه سلمبه، بلکه به عنوان ابزاری حیاتی برای یک قضاوت درست و حسابی. کتاب موسوی فرد و موسوی دقیقاً به همین موضوع می پردازد و راه و چاه این مسیر پر پیچ و خم را نشان می دهد.

مبانی و مفاهیم هرمنوتیک در حقوق

بیایید از صفر شروع کنیم و ببینیم اصلاً هرمنوتیک یعنی چه و چه ربطی به حقوق، مخصوصاً حقوق کیفری ما دارد. این کلمه شاید به گوشتان خورده باشد و شاید هم نه، اما باور کنید درک آن برای هر کسی که با قانون سر و کار دارد، مثل نان شب واجب است.

تعریف و اهمیت علم هرمنوتیک در امور کیفری

ریشه کلمه هرمنوتیک (Hermeneutics) از فعل یونانی هرمینویین (hermeneuein) گرفته شده که معنای اصلی اش تأویل کردن است. انگار که می خواهید چیزی را از حالت پنهان و مبهم درآورید و برای دیگران روشن کنید. یونانی های باستان این کلمه را به هرمس، خدای پیام آور، نسبت می دادند. هرمس مسئول بود تا پیام های خدایان را برای انسان ها توضیح دهد و آن ها را از پیچیدگی درآورد. دقیقاً همین وظیفه را هرمنوتیک در مورد متون به عهده دارد.

به طور خلاصه، هرمینویین سه وجه معنایی اصلی دارد:

• گفتن: یعنی بیان کردن چیزی که پیش از این پنهان بوده.
• توضیح دادن: یعنی روشن کردن یک مفهوم پیچیده.
• ترجمه کردن: یعنی برگرداندن یک مفهوم از یک زبان یا زمینه به زبان یا زمینه دیگر، به طوری که قابل فهم باشد.

حالا فکر کنید این مفهوم چقدر در حقوق کیفری ما مهم است. هر ماده قانونی، هر تبصره، و هر حکم قضایی، خودش یک متن است که باید تفسیر شود. قاضی، وکیل، و حتی شهروند عادی، هر کدام به نوعی با این تفسیر درگیرند. اگر تفسیر درست و دقیق نباشد، ممکن است حق کسی ضایع شود یا بی عدالتی اتفاق بیفتد. پس هرمنوتیک مثل یک ذره بین قوی است که به ما کمک می کند تا ریزترین نکات متون قانونی را ببینیم و درست بفهمیم.

تعاریف نوین از علم هرمنوتیک

هرمنوتیک در طول زمان از یک مفهوم ساده به یک علم گسترده تبدیل شده و امروز با تعاریف مختلفی شناخته می شود که هر کدام زاویه دید خاصی به آن می دهند. بیایید چند تا از این تعاریف را با هم مرور کنیم:

1. هرمنوتیک به منزله نظریه تفسیر: یعنی هرمنوتیک به ما می گوید که چطور باید یک متن را تفسیر کنیم. این فقط در مورد قانون نیست؛ در مورد ادبیات، تاریخ، فلسفه و هر متنی که نیاز به فهم دارد، کاربرد دارد.
2. هرمنوتیک به منزله روش شناسی لغوی: یعنی تمرکز روی کلمات و ساختار جملات. در حقوق، انتخاب کلمات دقیق و فهم جایگاه آن ها در جمله، اهمیت حیاتی دارد. یک کلمه می تواند کل معنای یک ماده قانونی را عوض کند.
3. هرمنوتیک به منزله علم فهم زبانی: زبان، ابزار اصلی ما برای انتقال معناست. هرمنوتیک به ما یاد می دهد که چطور زبان را در بستر خودش بفهمیم و از سوءتفاهم ها جلوگیری کنیم.
4. هرمنوتیک به منزله مبنای روش شناختی برای علوم انسانی: خیلی از علوم انسانی، مثل تاریخ، جامعه شناسی و خود حقوق، بر پایه تفسیر متون و پدیده ها بنا شده اند. هرمنوتیک به این علوم یک چارچوب فکری و روشی می دهد.
5. هرمنوتیک به منزله پدیدارشناسی دازاین و فهم وجودی: این تعریف کمی فلسفی تر است و به دیدگاه هایدگر برمی گردد. دازاین به معنای بودن در جهان است و هرمنوتیک در این نگاه، راهی برای فهمیدن خودمان و جایگاهمان در دنیا از طریق فهم و تفسیر است. یعنی فهم، فقط مختص متون نیست، بلکه کل وجود ما را در بر می گیرد.
6. هرمنوتیک به منزله نظام تأویل و بازیابی معنا: این تعریف، هرمنوتیک را سیستمی برای پیدا کردن و بازسازی معنای اصلی یک متن می داند. مثل این است که یک پازل را حل کنید تا تصویر نهایی مشخص شود.

نظریه های سه گانه فهم

حالا که فهمیدیم هرمنوتیک چیست و چه تعاریفی دارد، بیایید به این نکته بپردازیم که فرایند فهم چطور اتفاق می افتد. این کتاب، سه رویکرد اصلی برای فهم یک متن را معرفی می کند:

1. فهم متن محور (عوامل مربوط به متن):

   در این رویکرد، تمام توجه ما روی خودِ متن است. یعنی چه کلماتی به کار رفته اند، ساختار جملات چطور است، چه قواعد دستوری رعایت شده و چه چارچوب های ادبی یا حقوقی در متن وجود دارد. فرض این است که معنای اصلی در دلِ خودِ متن پنهان شده و ما فقط باید با دقت کافی آن را پیدا کنیم. مثلاً در مورد یک قانون، باید ببینیم قانونگذار دقیقاً چه واژه هایی را انتخاب کرده و چطور آن ها را کنار هم چیده است. هیچ چیز خارج از متن برای این رویکرد مهم نیست.

2. فهم مؤلف محور (عوامل مربوط به ماتن):

   اینجا تمرکز به سمت نویسنده یا همان ماتن می رود. یعنی برای فهمیدن یک متن، باید بفهمیم نویسنده در چه شرایطی، با چه نیت و هدفی و با چه پیش زمینه ای آن را نوشته است. قصد و غرض قانونگذار از وضع یک ماده قانونی چیست؟ در چه زمانی و به چه دلیلی این قانون تصویب شده؟ چه مشکلات یا نیازهایی باعث شده اند که نویسنده (قانونگذار) چنین متنی را بنویسد؟ دانستن این عوامل می تواند به ما کمک کند تا معنای عمیق تری از متن به دست آوریم.

3. فهم مفسرمحور (عوامل مربوط به مخاطب متن):

   این رویکرد می گوید که فهم یک متن فقط به متن و نویسنده محدود نمی شود، بلکه خودِ مفسر یا خواننده هم در این فرایند نقش دارد. یعنی پیش فهم ها، تجربه ها، دیدگاه ها و حتی علایق کسی که متن را می خواند، در نحوه فهم او از متن تأثیر می گذارد. هر کدام از ما ممکن است یک متن واحد را به دلیل تفاوت در پیش زمینه های فکری مان، جور دیگری بفهمیم. این موضوع در حقوق کیفری فوق العاده مهم است، چون قضات و وکلا، هر کدام با پیش فرض های خودشان به سراغ قوانین می روند.

هرمنوتیک فقط یک بحث آکادمیک و دور از ذهن نیست؛ بلکه ابزاری حیاتی برای هر قاضی، وکیل و حتی شهروند آگاهی است که می خواهد معنای دقیق قوانین را درک کند و عدالت را به درستی اجرا کند.

کاربرد هرمنوتیک در فهم و بازخوانی متون قوانین کیفری

خب، تا اینجا فهمیدیم هرمنوتیک چیست و چطور به ما کمک می کند تا یک متن را از ابعاد مختلف بررسی کنیم. حالا بیایید ببینیم این علم تفسیر چگونه وارد دنیای جدی و گاهی خشک حقوق کیفری می شود و چه گره هایی را می تواند باز کند.

نسبت میان حقوق کیفری و هرمنوتیک

ممکن است در نگاه اول بگویید، حقوق کیفری که خیلی صریح و مشخص است؛ یک جرم، یک مجازات. دیگر هرمنوتیک در اینجا چه کار دارد؟ اما حقیقت این است که حتی در همین حوزه هم، مفاهیم و واژه ها نیاز به تفسیر دارند. مجازات ها، فقط تنبیه هایی فیزیکی نیستند؛ آن ها خودشان نوعی زبان و بیانگر مفاهیمی عمیق تر هستند.

• مجازات به عنوان یک زبان و بیانگر مفاهیم:

  وقتی کسی مجازات می شود، این مجازات فقط یک عمل تنبیهی نیست. بلکه پیامی دارد. پیامی به خود مجرم، به جامعه و به دیگران. مثلاً زندان رفتن، فقط حبس فیزیکی نیست، بلکه پیامی درباره خطای ارتکابی و نقض هنجارهای اجتماعی است. این پیام باید به درستی فهمیده شود.

• اکسپرسیونیسم ذاتی و غیرذاتی در حقوق کیفری:

  بعضی مجازات ها، ذاتاً بیانگر چیزی هستند (اکسپرسیونیسم ذاتی). مثلاً مجازات قصاص، بیانگر عدالت و برابری است. اما بعضی دیگر، غیرذاتی (اکسپرسیونیسم غیرذاتی) هستند؛ یعنی به خودی خود معنی خاصی ندارند، اما در یک بستر اجتماعی و حقوقی خاص، معنا پیدا می کنند. مثلاً یک جریمه نقدی، خودش معنای خاصی ندارد، اما در چارچوب قانون ترافیک، پیام عدم رعایت مقررات را می دهد.

• قدرت آموزنده مجازات:

  فراتر از تنبیه، مجازات ها قدرت آموزش دهنده دارند. آن ها به جامعه و افراد می آموزند که چه کارهایی ممنوع است و چه عواقبی دارد. هرمنوتیک به ما کمک می کند تا این «پیام آموزشی» را به درستی کشف و درک کنیم و بفهمیم هدف اصلی قانونگذار از وضع چنین مجازاتی چه بوده است. هدف صرفاً تنبیه نیست، بلکه اصلاح و بازدارندگی هم مد نظر است.

الگو بودن هرمنوتیک کیفری در فهم علم حقوق جزا

هرمنوتیک نه تنها به تفسیر متون قانونی کمک می کند، بلکه می تواند به عنوان یک الگو برای فهم کل علم حقوق جزا عمل کند. یعنی دیدگاهی به ما می دهد که چطور به پدیده های جزایی نگاه کنیم و آن ها را تحلیل کنیم:

1. نظریه ارتباطی (بیانی) مجازات:

   همانطور که گفتیم، مجازات ها پیام هایی هستند. این نظریه روی ارتباط و پیام رسانی مجازات تمرکز دارد. هرمنوتیک به ما می آموزد که این پیام ها را چطور رمزگشایی کنیم و بفهمیم جامعه و قانونگذار از طریق مجازات ها چه چیزی را می خواهند به ما بگویند.

2. تئوری بازدارندگی مجازات:

   یکی از اهداف اصلی مجازات، بازدارندگی است؛ یعنی جلوگیری از وقوع جرم های مشابه در آینده. هرمنوتیک به ما کمک می کند تا بفهمیم آیا مجازات ها واقعاً این نقش بازدارندگی را ایفا می کنند؟ آیا پیام بازدارندگی آن ها به درستی به مخاطب (جامعه و مجرمین بالقوه) می رسد؟

3. نظریه آموزش اخلاقی مجازات:

   مجازات می تواند نقش آموزش دهنده اخلاقی هم داشته باشد. از طریق مجازات ها، جامعه می تواند ارزش های اخلاقی خود را بازتعریف و تقویت کند. هرمنوتیک به ما اجازه می دهد تا این بعد اخلاقی را درک کنیم و ببینیم چطور مجازات ها به شکل گیری و تثبیت هنجارهای اخلاقی کمک می کنند.

4. مفهوم مجازات شفاهی (در صورت پرداختن کتاب به آن):

   اگر کتاب به این موضوع پرداخته باشد، مجازات های شفاهی (مثل توبیخ یا سرزنش) هم می توانند به عنوان یک زبان مورد بررسی قرار گیرند. این نوع مجازات ها، بدون اینکه ماهیت فیزیکی داشته باشند، از طریق کلمات و معنا، تأثیرگذاری خود را اعمال می کنند و هرمنوتیک در فهم عمق تأثیر آن ها نقش دارد.

رویکرد هرمنوتیکی به قوانین جزایی و تفسیر مضیق

یکی از سخت ترین و حساس ترین بخش های حقوق کیفری، تفسیر قوانین است. اینجا جایی است که کوچکترین اشتباه در تفسیر می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. حالا بیایید ببینیم هرمنوتیک چگونه به این حوزه نگاه می کند و چرا تفسیر مضیق (یعنی تفسیر محدود و به نفع متهم) در حقوق کیفری این قدر مهم است.

پیش فهم ها، علائق و انتظارات مفسران حقوق کیفری

اینجا می رسیم به یکی از ظریف ترین و در عین حال چالش برانگیزترین مباحث. همانطور که در بخش اول گفتیم، مفسر (مثلاً قاضی یا وکیل) با یک ذهن خالی به سراغ متن نمی رود. ما همه یک کوله بار از تجربه ها، دانش ها، باورها و حتی تعصبات با خودمان داریم که ناخودآگاه روی نحوه فهم ما از متن تأثیر می گذارد.

• نقش پیش فهم ها و پیش فرض های مفسر در فرایند تفسیر:

  قبل از اینکه حتی اولین کلمه یک قانون را بخوانیم، یک سری پیش فرض ها در ذهن ما وجود دارد. این پیش فرض ها می توانند از تربیت ما، محیط اجتماعی، مطالعه های قبلی، یا حتی تجربیات شخصی مان سرچشمه بگیرند. مثلاً یک قاضی که سال ها با پرونده های خاصی سروکار داشته، ممکن است پیش فهم های متفاوتی نسبت به یک قاضی تازه کار داشته باشد. هرمنوتیک به ما می آموزد که باید از این پیش فهم ها آگاه باشیم و سعی کنیم در عین استفاده از آن ها برای فهم بهتر، اجازه ندهیم که ما را به بیراهه ببرند.

• رابطه فهم و تفسیر: فهمیدن متن موقوف به تفسیر آن است:

  نمی توانیم ادعا کنیم که متنی را فهمیده ایم بدون اینکه آن را تفسیر کرده باشیم. فهمیدن، خود یک نوع تفسیر است. حتی در ساده ترین شکل، وقتی ما یک جمله را می خوانیم و معنای آن را درک می کنیم، در حال تفسیر آن جمله هستیم. پس فهم و تفسیر دو روی یک سکه اند.

• تفسیر از نگرش انتقادی نشأت می گیرد:

  یک تفسیر خوب، همیشه با یک نگاه انتقادی همراه است. یعنی صرفاً پذیرفتن معنای ظاهری متن کافی نیست. باید از خودمان بپرسیم: آیا این تنها معنای ممکن است؟ آیا معنای عمیق تری وجود دارد؟ آیا این تفسیر با اصول عدالت و منطق سازگار است؟ این نگاه انتقادی، جلوی تفسیرهای سطحی و نادرست را می گیرد.

مقدمات و مقومات تفسیر متون حقوقی

تفسیر متون حقوقی، به خصوص در حوزه کیفری، قواعد و اصولی دارد که باید رعایت شود. این اصول کمک می کنند تا تفسیری منطقی، عادلانه و مطابق با روح قانون داشته باشیم.

1. مفهوم دور هرمنوتیکی در تفسیر حقوقی و اهمیت آن:

   یکی از مهمترین مفاهیم در هرمنوتیک، دور هرمنوتیکی است. این مفهوم می گوید برای فهمیدن یک جزء از متن، باید کل متن را در نظر بگیریم و برای فهمیدن کل متن، باید اجزای آن را بفهمیم. این یک چرخه است که مدام باید تکرار شود. در حقوق، برای تفسیر یک ماده، باید آن را در چارچوب کل قانون و حتی مجموعه قوانین مرتبط ببینیم. مثلاً برای تفسیر یک ماده مربوط به جرم سرقت، باید آن را با تعریف جرم، عناصر تشکیل دهنده آن، مجازات های مربوط و حتی فلسفه مجازات در آن قانون هماهنگ کنیم. این دور، باعث می شود که تفسیر ما جامع تر و دقیق تر باشد.

2. نقش علائق و انتظارات هدایت کننده مفسر حقوق جزا:

   هر مفسری، حتی در حوزه حقوق جزا، ممکن است علائق و انتظاراتی داشته باشد. مثلاً یک قاضی ممکن است به دنبال حداکثر عدالت باشد، در حالی که دیگری به دنبال نظم اجتماعی. این علائق می توانند به صورت ناخودآگاه، مسیر تفسیر را هدایت کنند. آگاهی از این علائق و تلاش برای بی طرفی، برای یک تفسیر درست و منصفانه ضروری است.

3. پرسش از تاریخ و اهمیت زمینه تاریخی متن:

   همانطور که در بخش فهم مؤلف محور گفتیم، زمینه تاریخی متن بسیار مهم است. یک قانون در زمان خود و با توجه به شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خاصی وضع شده است. پرسیدن از تاریخ یعنی اینکه بپرسیم: این قانون در چه زمانی، با چه هدفی و برای حل چه مشکلی وضع شد؟ دانستن این ها می تواند درک ما از معنای واقعی قانون را عمیق تر کند.

4. ترجمه معنای متن در افق تاریخی مفسر:

   متون قدیمی را باید در زمان حال هم قابل فهم کنیم. این یعنی ما باید معنای یک متن را از افق تاریخی که در آن نوشته شده، به افق تاریخی خودمان بیاوریم و آن را ترجمه کنیم. این ترجمه، صرفاً لغوی نیست، بلکه تلاشی است برای تطبیق معنای متن با شرایط و نیازهای امروز، البته بدون تحریف معنای اصلی. مثلاً یک قانون قدیمی ممکن است به مفهومی اشاره کند که امروز با آن واژه بیان نمی شود؛ مفسر باید بتواند آن مفهوم را با واژگان و درک امروزی جامعه بازسازی کند.

تفسیر قوانین کیفری یک هنر و علم پیچیده است که در آن، هرمنوتیک نقش چراغ راهنما را بازی می کند و به مفسران کمک می کند تا از افتادن در دام پیش فهم های نادرست و تفسیرهای سطحی جلوگیری کنند.

تاثیر هرمنوتیک بر تفسیر مضیق قوانین کیفری

در حقوق کیفری، یک اصل بسیار مهم داریم به نام «تفسیر مضیق قوانین کیفری». یعنی اگر در مورد معنای یک قانون شک و شبهه ای وجود داشته باشد، باید آن را به نفع متهم تفسیر کرد و دامنه جرم را گسترش نداد. حالا هرمنوتیک چطور روی این اصل تأثیر می گذارد؟

هرمنوتیک با آگاه کردن مفسر به پیش فهم هایش، به او کمک می کند تا در دام گسترش خودسرانه دامنه جرم نیفتد. وقتی یک قاضی می داند که پیش فرض هایش ممکن است او را به سمت سخت گیری بیشتر سوق دهد، با احتیاط بیشتری به سراغ تفسیر می رود. هرمنوتیک به ما می آموزد که همواره به قصد قانونگذار وفادار باشیم. قانونگذار معمولاً با وضع جرم و مجازات، قصد محدود کردن آزادی ها را ندارد، بلکه قصد حفظ نظم و امنیت را دارد. پس باید تفسیر ما هم در راستای همین قصد و غرض اصلی باشد. تفسیر مضیق دقیقاً در همین راستا قرار می گیرد.

علاوه بر این، اصول عدالت همواره در تفسیر قوانین کیفری باید مد نظر باشد. هرمنوتیک با تأکید بر بعد اخلاقی و ارزشی تفسیر، به ما یادآوری می کند که هدف نهایی، اجرای عدالت است و نه صرفاً اعمال خشونت بار قانون. در نهایت، هرمنوتیک در واقع به عنوان یک چارچوب فکری به مفسر کمک می کند که در کنار رعایت اصول تفسیر مضیق، به ابعاد پنهان و عمیق تر قوانین کیفری نیز توجه کند و تفسیری جامع، عادلانه و انسانی ارائه دهد. این یعنی اینکه ما نمی توانیم فقط به ظاهر کلمات بسنده کنیم، بلکه باید روح قانون، قصد قانونگذار و اصول اخلاقی را هم در نظر بگیریم، اما همیشه با این اصل طلایی که هرگونه شک، به نفع متهم است.

تأثیر هرمنوتیک بر تفسیر مضیق را می توان در چند بعد اصلی مشاهده کرد:

1. آگاهی از پیش فهم ها: هرمنوتیک به مفسر (قاضی، وکیل) کمک می کند تا از پیش فرض ها و علایق شخصی خود آگاه باشد. این آگاهی باعث می شود که مفسر در مواجهه با ابهام در یک متن کیفری، کمتر به سمت تفسیر موسع (گسترده) که ممکن است به ضرر متهم باشد، متمایل شود و بیشتر به سمت تفسیر مضیق برود.
2. وفاداری به قصد قانونگذار: یکی از وجوه اصلی هرمنوتیک، بازیابی معنای اصلی و قصد مؤلف است. در حقوق کیفری، این به معنای وفاداری به قصد قانونگذار است. اگر قصد قانونگذار در جرم انگاری یک فعل، محدود و مشخص بوده، هرمنوتیک بر این نکته تأکید می کند که تفسیر نباید از آن قصد فراتر رود.
3. تأکید بر اصول عدالت: هرمنوتیک، به ویژه در رویکردهای نوین خود، بر نقش اخلاق و عدالت در تفسیر تأکید دارد. تفسیر مضیق قوانین کیفری ریشه در اصول عدالت کیفری، از جمله اصل برائت، اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها، و اصل عدم تسری قوانین کیفری به گذشته دارد. هرمنوتیک این اصول را به عنوان «افق معنایی» مفسر مورد تأکید قرار می دهد.
4. چگونگی تأثیر رویکرد هرمنوتیکی بر محدودیت های تفسیر در حقوق جزا: هرمنوتیک با مطرح کردن دور هرمنوتیکی (فهم کل از جزء و جزء از کل)، مفسر را وادار می کند که یک ماده قانونی را نه فقط به صورت مجزا، بلکه در بستر کل سیستم حقوق کیفری، اصول قانون اساسی و مبانی فلسفی حقوق، تفسیر کند. این رویکرد به طور طبیعی به سمت محدود کردن تفسیرهای خودسرانه و گسترش بی رویه دامنه جرایم و مجازات ها می رود. در واقع، هرمنوتیک یک چارچوب فکری فراهم می کند که در آن تفسیر مضیق نه تنها یک قاعده شکلی، بلکه یک الزام ماهوی برای حفظ حقوق و آزادی های فردی است.

تفسیر مضیق در حقوق کیفری، تنها یک اصل خشک قانونی نیست، بلکه ریشه ای عمیق در فلسفه هرمنوتیک دارد و نشان می دهد که چگونه فهم دقیق و بااحتیاط می تواند تضمین کننده عدالت باشد.

نتیجه گیری و دستاوردهای اصلی کتاب

کتاب «ماهیت هرمنوتیک در امور کیفری» نوشته سید محمدرضا موسوی فرد و علی موسوی، یک گام بزرگ در پر کردن خلأ موجود در ادبیات حقوقی فارسی، به ویژه در زمینه ارتباط عمیق فلسفه هرمنوتیک با حقوق کیفری است. این کتاب نه فقط به تعریف ساده هرمنوتیک می پردازد، بلکه آن را به عنوان یک ابزار فکری قدرتمند برای فهم بهتر، دقیق تر و عادلانه تر متون قانونی در حوزه جزا معرفی می کند. خلاصه بگویم، این کتاب مثل یک نقشه راه، به ما نشان می دهد که چطور در هزارتوی معنای قوانین کیفری، راه را گم نکنیم و به مقصدی عادلانه برسیم.

مهمترین دستاوردهای کتاب را می توان اینطور خلاصه کرد:

1. یکپارچه سازی هرمنوتیک و حقوق کیفری: این کتاب به خوبی نشان می دهد که هرمنوتیک یک علم مجزا و دور از دسترس برای حقوقدانان نیست، بلکه جزء لاینفک فرایند تفسیر و فهم قوانین کیفری است. نویسندگان به ما یادآوری می کنند که مجازات ها صرفاً اعمال تنبیهی نیستند، بلکه خودشان زبان و پیام هایی دارند که باید فهمیده شوند.
2. تبیین نقش پیش فهم ها و علائق: یکی از نقاط قوت کتاب، پرداختن به نقش پیش فرض ها و علائق مفسر (قاضی یا وکیل) در فرایند تفسیر است. این موضوع به ما هشدار می دهد که هیچ کس با ذهن کاملاً خالی به سراغ متن قانون نمی رود و آگاهی از این پیش فرض ها برای یک تفسیر بی طرفانه و عادلانه حیاتی است. این درک، به خصوص برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق، خیلی راهگشاست.
3. تأکید بر دور هرمنوتیکی و زمینه تاریخی: مفهوم دور هرمنوتیکی و اهمیت پرسش از تاریخ متن، دو پایه اساسی برای تفسیر صحیح متون حقوقی هستند که کتاب به خوبی به آن ها می پردازد. این مفاهیم کمک می کنند تا تفسیر از حالت تک بعدی خارج شده و با نگاهی جامع تر به قوانین نگریسته شود.
4. تأثیر بر تفسیر مضیق: کتاب به طور خاص به رابطه هرمنوتیک با اصل تفسیر مضیق قوانین کیفری می پردازد. این رابطه نشان می دهد که هرمنوتیک چگونه می تواند به عنوان یک پشتوانه فلسفی، به حفظ حقوق و آزادی های متهم کمک کند و جلوی تفسیرهای موسع و به ضرر متهم را بگیرد.

در یک کلام، کتاب «ماهیت هرمنوتیک در امور کیفری» یک منبع عالی برای همه کسانی است که می خواهند از سطح ظاهری و سطحی قوانین فراتر روند و به عمق معنا و فلسفه حقوق کیفری دست یابند. این کتاب فقط برای دانشجویان و اساتید حقوق نیست، بلکه برای هر وکیل و قاضی ای که می خواهد در کار خود، دقت، انصاف و عدالت را سرلوحه قرار دهد، بسیار ارزشمند است. مطالعه این کتاب دیدگاه شما را نسبت به قانون و عدالت، عمیق تر و پخته تر خواهد کرد. توصیه می کنم اگر به این مباحث علاقه دارید، حتماً سراغ خود کتاب بروید و از محتوای پربار آن لذت ببرید.