ماده قانونی طلاق توافقی

ماده قانونی طلاق توافقی در واقع به مواد 1146 و 1147 قانون مدنی اشاره دارد که طلاق خلع و مبارات را تعریف می کنند و مبنای قانونی جدایی توافقی زوجین هستند. این مواد همراه با بندهای مرتبط از قانون حمایت خانواده، چارچوب حقوقی کاملی برای توافق زن و مرد بر سر پایان زندگی مشترک ارائه می دهند.

طلاق، واژه ای که شاید کمتر کسی دوست داشته باشد آن را بشنود، اما گاهی اوقات تنها راه چاره برای زن و شوهری است که دیگر نمی توانند در کنار هم زندگی کنند. در این میان، طلاق توافقی یا همان جدایی دوستانه (که البته پشتش کلی قانون و تبصره داره) از بقیه انواع طلاق بیشتر به گوش می خورد. اما واقعاً پشت این واژه عامیانه، چه مواد قانونی و قواعدی پنهان شده؟ خیلی ها فکر می کنند چون اسمش توافقی است، پس دیگر نیازی به دردسرهای دادگاه و قانون نیست، در صورتی که این تصور کاملاً اشتباهه! اتفاقاً همین توافق باید بر اساس اصول و چارچوب های قانونی باشه و اگر کوچک ترین اختلافی پیش بیاد، همه چیز ممکنه از مسیر توافق خارج بشه.

این مقاله بهتون کمک می کنه تا با یک زبان خودمانی و ساده، از زیر و بم مواد قانونی مرتبط با طلاق توافقی سر در بیارید و بفهمید که این نوع طلاق دقیقاً بر اساس کدام بند و تبصره های قانون مدنی و قانون حمایت خانواده شکل می گیره و چه شرایط و الزاماتی داره. پس اگه قصد جدایی توافقی دارید یا صرفاً دوست دارید اطلاعات حقوقی تون رو در این زمینه بالا ببرید، با ما همراه باشید.

مبانی قانونی طلاق توافقی: از خلع تا مبارات

خب، بریم سراغ اصل ماجرا. وقتی از طلاق توافقی حرف می زنیم، در واقع داریم از دو نوع طلاق که در قانون مدنی ما تعریف شده اند صحبت می کنیم: طلاق خلع و طلاق مبارات. اینها دو برادر دوقلوی طلاق توافقی هستند که هر کدوم قواعد خاص خودشون رو دارن.

طلاق توافقی یعنی چی؟ (تعبیر حقوقی: طلاق خلع و مبارات)

ببینید، طلاق توافقی در واقع یک اسم عامیانه و راحت فهم برای چیزیه که قانون گذار بهش میگه طلاق خلع یا طلاق مبارات. یعنی زن و شوهر با هم می شینن، حرف می زنن، و روی همه چیز مثل مهریه، نفقه، حضانت بچه، و حتی جهیزیه به توافق می رسن. این توافق، قراره در دادگاه به تأیید برسه و جنبه قانونی پیدا کنه. اما چرا خلع و مبارات؟ چون این دو نوع طلاق، بر اساس یک اصل مهم بنا شده اند: کراهت یا همون دل زدگی از زندگی مشترک.

ماده 1146 قانون مدنی: طلاق خلع به زبان ساده

این ماده قانونی میگه: «طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد، در مقابل مالی که به او می دهد، طلاق بگیرد. اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد.»

حالا این یعنی چی؟ یعنی در طلاق خلع، خانم از آقا بدش میاد (ببخشید که اینقدر رک میگم، ولی قانون هم همین رو گفته!) و چون دلش نمی خواد دیگه باهاش زندگی کنه، حاضره یه چیزی رو به آقا بده تا طلاقش بده. این یه چیزی که بهش فدیه یا مابذل هم میگن، میتونه مهریه اش باشه، میتونه کمتر از مهریه باشه، یا حتی بیشتر از اون! مثلاً ممکنه خانم بگه من حاضرم کل مهریه ام رو ببخشم و حتی یه مبلغی هم اضافه بر اون بدم تا از این آقا جدا شم. وقتی آقا این بذل (بخشش) رو قبول کنه، طلاق خلع اتفاق میفته.

در طلاق خلع، اساس کار بر کراهت زن از مرد و بخشش مالی از سوی زن استوار است. این بذل می تواند هر میزان مالی باشد.

ماده 1147 قانون مدنی: طلاق مبارات و کراهت دوطرفه

ماده بعدی، یعنی ماده 1147 قانون مدنی، به طلاق مبارات اختصاص داره: «طلاق مبارات آن است که کراهت از طرفین باشد، ولی در این صورت عوض باید زائد بر مهر نباشد.»

اینجا دیگه قضیه فرق می کنه! در طلاق مبارات، هم خانم از آقا بدش میاد و هم آقا از خانم! (یعنی هر دو از هم دل زده شدن). تو این حالت، خانم یه مالی رو به آقا میبخشه، اما یه شرط مهم داره: این مال نباید بیشتر از مهریه اش باشه. یعنی اگه مهریه خانم ۱۰۰ سکه بوده، نمیتونه ۱۵۰ سکه ببخشه؛ نهایت تا ۱۰۰ سکه میتونه ببخشه. این تفاوت، خیلی مهمه و توی مسائل حقوقی بعد از طلاق (مثل بحث رجوع) خودش رو نشون میده.

برای اینکه بهتر تفاوت این دو نوع طلاق رو درک کنید، یه جدول مقایسه ای براتون آماده کردیم:

ویژگی	طلاق خلع (ماده 1146 ق.م)	طلاق مبارات (ماده 1147 ق.م)
کراهت	فقط از طرف زن (زن از شوهر بدش میاد)	از طرفین (زن و شوهر هر دو از هم بدشون میاد)
مال (فدیه/مابذل)	میتونه عین مهر، کمتر، بیشتر یا معادل آن باشد.	باید حتماً کمتر از مهریه باشد.
هدف اصلی	رها شدن زن از ادامه زندگی با مرد	پایان دادن به زندگی مشترک از سوی هر دو طرف
حق رجوع	زن می تواند در ایام عده به مابذل رجوع کند، در این صورت طلاق بائن به رجعی تبدیل می شود.	زن می تواند در ایام عده به مابذل رجوع کند، در این صورت طلاق بائن به رجعی تبدیل می شود.

قانون حمایت خانواده و نقش آن در طلاق توافقی

قانون مدنی چارچوب اصلی رو مشخص می کنه، اما قانون حمایت خانواده (مصوب 1391) اومده و کلی ریزه کاری و ماده قانونی جدید اضافه کرده که فرآیند طلاق توافقی رو دقیق تر و البته پیچیده تر کرده. این قانون به خصوص در تعیین تکلیف حقوق مالی و غیرمالی بعد از طلاق نقش پررنگی داره.

ماده 29 قانون حمایت خانواده: تعیین تکلیف جامع حقوق

این ماده خیلی مهمه! میگه: «دادگاه ضمن رأی خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات عقدنامه، تکالیف و حقوق مالی و غیرمالی زوجین و فرزندان را از جمله مهریه، نفقه، جهیزیه، اجرت المثل ایام زوجیت، حضانت و ملاقات فرزندان تعیین و در صورت عدم توافق یا عدم امکان سازش، خود اقدام به تعیین آن می نماید.»

خب، ترجمه ساده اش چیه؟ یعنی قاضی قبل از اینکه طلاق رو صادر کنه، باید مطمئن بشه که زن و شوهر روی همه چیز، از مهریه و نفقه گرفته تا حضانت بچه ها و جهیزیه، به توافق رسیده اند و این توافق رو توی رأی دادگاه ثبت می کنه. اگه روی یکی از این موارد به توافق نرسیده باشن، قاضی خودش تصمیم می گیره که همین باعث میشه طلاق دیگه توافقی نباشه و دردسرهای خودش رو داشته باشه. پس قبل از اینکه پاتون به دادگاه برسه، باید روی این موارد حسابی توافق کرده باشید.

گواهی عدم امکان سازش: ماده 26 قانون حمایت خانواده

ماده 26 این قانون میگه: «در صورتی که طلاق توافقی یا به درخواست زوج باشد، دادگاه به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام می کند.»

اینجا یه نکته مهم حقوقی وجود داره: توی طلاق توافقی، دادگاه حکم طلاق صادر نمی کنه، بلکه گواهی عدم امکان سازش میده. حکم طلاق معمولاً برای طلاق های یک طرفه (به درخواست زن یا مرد) صادر میشه، اما در طلاق توافقی، چون هر دو طرف برای جدایی توافق دارن، دادگاه فقط تأیید می کنه که امکان سازش نیست. این گواهی، در واقع مجوزی برای ثبت طلاق در دفترخانه است و نه خود طلاق.

مدت اعتبار گواهی: ماده 34 قانون حمایت خانواده

این ماده میگه: «مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی ازدواج و طلاق سه ماه پس از تاریخ ابلاغ رأی قطعی یا قطعی شدن رأی است. چنانچه گواهی مذکور ظرف این مهلت تسلیم نشود یا طرفی که آن را به دفترخانه رسمی طلاق تسلیم کرده است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم در دفترخانه حاضر نشود یا مدارک لازم را ارایه نکند، گواهی صادرشده از درجه اعتبار ساقط است.»

یعنی چی؟ یعنی شما بعد از اینکه گواهی عدم امکان سازش رو از دادگاه گرفتید، فقط سه ماه فرصت دارید که این گواهی رو به دفترخانه طلاق تحویل بدید. اگه این کار رو نکنید یا بعد از تحویل، تا سه ماه دیگه برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه نکنید، اون گواهی باطل میشه و باید همه مراحل رو از اول شروع کنید. پس حواستون به زمان باشه که زحماتتون هدر نره!

از سامانه تصمیم تا جلسات مشاوره اجباری

حتماً شنیدید که این روزها برای طلاق توافقی باید حتماً به مراکز مشاوره برید. این یه الزام قانونیه که بر اساس بخشنامه ها و دستورالعمل های قوه قضائیه از سال 1398 اجباری شده. زن و شوهر باید اول تو سامانه تصمیم (زمان.بهزیستی.نت) ثبت نام کنن و حداقل تو پنج جلسه مشاوره با فاصله زمانی مشخص شرکت کنن. هدف این جلسات، تلاش برای آشتی دادن زوجین و منصرف کردن اون ها از طلاقه. بعد از این جلسات، اگه به سازش نرسیدید، یه گواهی عدم انصراف از طلاق بهتون میدن که باید ضمیمه دادخواست طلاق توافقی بشه.

این مرحله، واقعاً مهمه و نمی شه ازش چشم پوشی کرد. حتی اگه یک وکیل برای طلاق توافقی بگیرید، باز هم باید گواهی مشاوره رو داشته باشید، مگر اینکه وکیل شما با شگردهای قانونی بتونه این مرحله رو براتون ساده تر کنه.

قبل از دادخواست: چه کارهایی باید انجام بدیم؟

قبل از اینکه پاتون رو تو دادگاه بذارید و دادخواست طلاق توافقی رو ثبت کنید، یه سری کارها هست که باید انجام بدید تا مسیرتون هموارتر بشه و به مشکلی برنخورید.

توافقات رو مکتوب کنیم یا نه؟

درسته که توی دادگاه، قاضی ازتون می پرسه که روی چه مواردی توافق کردید، اما بهتره که شما از قبل این توافقات رو مکتوب و امضا کرده باشید. یعنی یه صورتجلسه مفصل از همه چیز، از مهریه و نفقه گرفته تا حضانت بچه، اجرت المثل، جهیزیه و حتی اینکه چطور می خواید با بچه ها ملاقات کنید، بنویسید و زیرش رو امضا کنید. این کار چند تا مزیت داره:

• به توافقاتتون رسمیت میده و هر دو طرف متعهد بهش میمونن.
• توی دادگاه وقت کمتری ازتون گرفته میشه و قاضی هم سریع تر به پرونده تون رسیدگی می کنه.
• احتمال اختلاف سر جزئیات توی دادگاه رو به شدت کم می کنه.

پس، اگه می خواید کارتون راحت تر پیش بره، حتماً یه توافق نامه کتبی و جامع داشته باشید.

گواهی مشاوره بهزیستی: اجبار یا راهنمایی؟

همونطور که گفتیم، این مرحله دیگه اجباریه. باید با همسرتون به سامانه تصمیم مراجعه کنید، ثبت نام کنید و در جلسات مشاوره شرکت کنید. این جلسات می تونه 5 جلسه یا بیشتر باشه و بین هر دو جلسه هم معمولاً یه فاصله زمانی (حدود 9 روز) وجود داره. در نهایت، اگه هیچ راهی برای آشتی و سازش نبود، مرکز مشاوره بهتون یه گواهی میده که این گواهی باید ضمیمه دادخواست طلاق توافقی شما باشه. بدون این گواهی، دفتر خدمات قضایی دادخواست شما رو ثبت نمی کنه.

گواهی عدم بارداری و بکارت: مدارک ضروری

این دو تا گواهی هم از مدارک مهم و ضروری برای طلاق توافقی هستند:

1. گواهی عدم بارداری: این گواهی برای اینه که مشخص بشه خانم باردار نیست. اگه خانم باردار باشه، طلاق توافقی مشکلی نداره، اما عده طلاقش (مدت زمانی که خانم بعد از طلاق نباید ازدواج کنه) فرق می کنه (تا زمان وضع حمل) و باید درباره هزینه های زایمان و حضانت فرزند هم توافق بشه. اگه خانم یائسه باشه یا دوشیزه باشه، نیازی به این گواهی نیست.
2. گواهی بکارت (در صورت نیاز): اگه زن و شوهر هیچ وقت با هم نزدیکی نکرده باشن و بخوان اسم همسر از شناسنامه پاک بشه، این گواهی لازمه. معمولاً دادگاه ها به اقرار شفاهی بسنده نمی کنن و نیاز به گواهی پزشکی قانونی دارن.

مراحل گام به گام طلاق توافقی در دادگاه

خب، حالا که توافقات رو مکتوب کردید و گواهی مشاوره ها رو هم گرفتید، نوبت به مراحل دادگاهی می رسه. این فرآیند ممکنه یه خورده پیچیده به نظر برسه، اما اگه با دقت و قدم به قدم پیش برید، مشکلی نخواهید داشت.

ثبت دادخواست: اولین قدم به سمت جدایی

اولین کاری که باید بکنید، ثبت دادخواست طلاق توافقی در یکی از دفاتر خدمات قضاییه. برای این کار به مدارک زیر نیاز دارید:

• شناسنامه و کارت ملی زوجین
• اصل سند ازدواج (عقدنامه)
• گواهی عدم انصراف از طلاق (همون گواهی مرکز مشاوره بهزیستی)
• توافق نامه کتبی زوجین (اگه آماده کرده باشید)

توی فرم دادخواست، شما و همسرتون هر دو به عنوان خواهان (درخواست کننده) قید میشید و خواندهای وجود نداره. علت طلاق رو هم بهتره به صورت کلی عدم تفاهم و سازش بنویسید تا قاضی درگیر جزئیات زندگی خصوصی شما نشه و پرونده سریع تر پیش بره.

شورای حل اختلاف: آخرین تلاش برای آشتی

بعد از ثبت دادخواست، پرونده شما ابتدا به شورای حل اختلاف فرستاده میشه. هدف شورا هم مثل مراکز مشاوره، تلاش برای آشتی دادن شماست. معمولاً یک جلسه در شورا برگزار میشه و اگه باز هم به سازش نرسیدید، شورا یک گزارش مبنی بر عدم سازش صادر می کنه و پرونده رو به دادگاه خانواده میفرسته.

دادگاه خانواده: قاضی و تایید توافقات

حالا نوبت دادگاه خانواده است. دادگاه یک وقت برای رسیدگی تعیین می کنه و به شما ابلاغ میشه. در جلسه دادگاه، قاضی توافقات شما رو بررسی می کنه و اگه با موازین قانونی و شرعی مغایرتی نداشته باشه، اون ها رو تأیید می کنه. گاهی اوقات ممکنه قاضی برای اطمینان بیشتر، شما رو به واحد مشاوره دادگاه هم ارجاع بده که باز هم همون هدف آشتی دادن رو دنبال می کنه.

مهم ترین نکته در مرحله دادگاه، پایبندی به توافقات قبلی است. هرگونه اختلاف یا تغییر نظر در این مرحله می تواند روند طلاق توافقی را مختل کند.

صدور گواهی عدم امکان سازش: مهر تایید نهایی

اگه همه چیز طبق توافق پیش بره و قاضی هم توافقات رو تأیید کنه، دادگاه گواهی عدم امکان سازش رو صادر می کنه. توی این گواهی، تمام توافقات شما در مورد مهریه، نفقه، حضانت، اجرت المثل و… به صورت دقیق ذکر میشه. معمولاً در طلاق توافقی، حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی رو هم اسقاط می کنید (یعنی از این حق صرف نظر می کنید) تا رأی سریع تر قطعیت پیدا کنه.

اجرای صیغه طلاق و ثبت در دفترخانه: پایان راه

بعد از اینکه گواهی عدم امکان سازش قطعیت پیدا کرد، شما سه ماه فرصت دارید که به همراه مدارک لازم (شناسنامه، عقدنامه، گواهی عدم امکان سازش و گواهی قطعیت دادنامه) به یک دفترخانه طلاق مراجعه کنید. حضور هر دو طرف یا وکلای اون ها برای اجرای صیغه طلاق و ثبتش ضروریه. اگه توی این سه ماه مراجعه نکنید، یا یکی از طرفین مراجعه نکنه و دیگری هم وکالت بلاعزل برای طلاق نداشته باشه، گواهی باطل میشه و باید همه چیز رو از نو شروع کنید. پس این مرحله رو هم جدی بگیرید!

حقوق مالی و غیرمالی بعد از طلاق توافقی (از نگاه قانون)

توافق روی حقوق مالی و غیرمالی، قلب تپنده طلاق توافقیه. اگه روی این موارد به درستی توافق نشه، کل فرآیند بهم می ریزه. بیاید نگاهی بندازیم به مهم ترین این حقوق:

مهریه: بذل و رجوع

همونطور که توی طلاق خلع و مبارات گفتیم، خانم باید بخشی یا تمام مهریه اش رو ببخشه (بذل کنه) تا آقا رضایت به طلاق بده. توی توافق نامه، دقیقاً مشخص میشه که چقدر از مهریه بذل شده و چقدر باقی مونده (اگه باقی مونده ای باشه). یک نکته مهم اینه که خانم در مدت عده طلاق (همون سه ماه بعد از طلاق) می تونه از بذل مهریه رجوع کنه. یعنی میتونه بگه من پشیمون شدم و اون مهریه ای که بخشیده بودم رو می خوام. اگه این اتفاق بیفته، طلاق بائن (غیرقابل رجوع) به طلاق رجعی (قابل رجوع) تبدیل میشه و آقا هم حق پیدا می کنه که به زندگی مشترک رجوع کنه و طلاق رو باطل کنه. برای جلوگیری از این اتفاق، معمولاً توافق میشه که حق رجوع به مابذل از خانم سلب بشه.

نفقه: تکلیف قانونی چی میگه؟

نفقه شامل نفقه ایام گذشته و نفقه ایام عده است. توی طلاق توافقی، معمولاً خانم نفقه ایام گذشته رو می بخشه و در مورد نفقه ایام عده هم توافق میشه که دریافت نشه. قانوناً در طلاق خلع و مبارات، نفقه ایام عده به خانم تعلق نمی گیره، مگر اینکه توافق دیگه ای صورت گرفته باشه.

حضانت و ملاقات فرزندان: مصلحت کودک اولویت داره

اگه فرزند مشترکی دارید، توافق روی حضانت و ملاقاتش خیلی مهمه. طبق ماده 29 قانون حمایت خانواده، اولویت با توافق پدر و مادره. اما نکته مهم اینه که هر توافقی که می کنید، باید مصلحت فرزند رو در نظر داشته باشه. یعنی اگه بعداً مشخص بشه که توافق شما به ضرر بچه هاست، دادگاه می تونه این توافق رو تغییر بده. معمولاً مشخص میشه که حضانت با کیه، ملاقات ها چطور انجام میشه (مثلاً آخر هفته ها، تعطیلات) و آیا پدر یا مادر باید مبلغی به عنوان نفقه فرزند بپردازن یا نه.

اجرت المثل و جهیزیه: توافقات مهم

اجرت المثل ایام زوجیت، مبلغیه که خانم بابت کارهایی که در منزل شوهر انجام داده و شرعاً وظیفه اش نبوده، می تونه مطالبه کنه. توی طلاق توافقی، معمولاً خانم از این حق هم صرف نظر می کنه. در مورد جهیزیه هم، لیست جهیزیه (سیاهه) اگه وجود داشته باشه، مبنای بازگرداندن اقلام جهیزیه به خانم قرار می گیره، وگرنه روی اقلام موجود توافق میشه.

نکات ریز و درشت حقوقی در طلاق توافقی

طلاق توافقی، با همه سادگی ظاهری اش، باز هم پیچیدگی های خاص خودش رو داره. بعضی وقت ها شرایط ویژه ای پیش میاد که باید حواسمون به نکات حقوقی خاص اون ها باشه.

طلاق توافقی در دوران عقد: آیا فرقی داره؟

بله، طلاق توافقی در دوران عقد (قبل از نزدیکی) یه سری تفاوت ها داره:

• مهریه: اگه قبل از نزدیکی باشه، مهریه خانم نصف میشه. یعنی اگه مهریه اش ۱۰۰ سکه بوده، ۵۰ سکه بهش تعلق می گیره و می تونه در قبال طلاق، همون ۵۰ سکه رو بذل کنه.
• پاک کردن نام همسر از شناسنامه: این یه مزیت بزرگ برای طلاق در دوران عقد و قبل از نزدیکیه. اگه خانم باکره باشه، می تونه بعد از طلاق، بدون ازدواج مجدد، نام همسر سابق رو از شناسنامه اش پاک کنه. این موضوع خیلی برای جوون ها مهمه.
• عده: خانم دوشیزه، عده طلاق نداره و بلافاصله بعد از طلاق می تونه ازدواج کنه.

ایرانیان خارج از کشور: چطوری طلاق بگیرن؟

برای ایرانیانی که خارج از کشور زندگی می کنن و قصد طلاق توافقی دارن، چند تا راه وجود داره:

1. وکالت به وکیل در ایران: بهترین و معمول ترین راه اینه که هر دو نفر (یا هر کدوم جداگانه) به یک وکیل متخصص در ایران وکالت بدن تا همه مراحل طلاق رو از طرف اون ها انجام بده. اینجوری نیازی به حضورشون در ایران نیست.
2. مراجعه به دفاتر اسلامی مورد تأیید: اگه توی کشور محل اقامتتون، یه دفتر اسلامی معتبر و مورد تأیید جمهوری اسلامی باشه، می تونن اونجا صیغه طلاق رو جاری کنن و بعداً برای ثبتش به سفارت ایران مراجعه کنن.
3. تنفیذ حکم طلاق دادگاه خارجی: می تونن از دادگاه های همون کشور حکم طلاق رو بگیرن و بعداً از طریق دادگاه های ایران، درخواست تنفیذ (تأیید) اون حکم رو بدن. این روش معمولاً زمان برتر و پیچیده تره.

نقش وکیل متخصص: تسهیل کننده یا ضروری؟

سوال خیلی ها اینه که آیا برای طلاق توافقی حتماً وکیل لازمه؟ خب، اگه بخواید خودتون مراحل رو طی کنید، ممکنه سردرگم بشید و پروسه طولانی و خسته کننده بشه. یک وکیل متخصص، به خصوص در دعاوی خانواده، می تونه:

• سرعت بخشیدن به پرونده: وکیل میدونه از کجا شروع کنه، چه مدارکی لازمه و چطور دادخواست رو تنظیم کنه.
• دقت در توافقات: وکیل اطمینان حاصل می کنه که توافقات شما حقوق هیچ کدوم از طرفین رو پایمال نمی کنه و در آینده مشکلی ایجاد نمیشه.
• کاهش استرس و درگیری: دیگه لازم نیست خودتون دائم به دادگاه و شورا برید و با همسرتون روبرو بشید. وکیل همه کارها رو انجام میده.
• رفع موانع قانونی: وکیل می تونه با شگردهای قانونی، بعضی از مراحل اجباری مثل جلسات مشاوره رو (در برخی شرایط خاص) مدیریت کنه.

پس با اینکه از نظر قانونی اجباری نیست، اما حضور یک وکیل (به خصوص اگه هر دو نفر به یک دفتر وکالت واحد وکالت بدن) می تونه کل فرآیند رو خیلی سریع تر، راحت تر و بی دردسرتر کنه. حتی ممکنه زمان انجام پرونده از 4-6 ماه به حدود 40 روز کاهش پیدا کنه.

پاک کردن نام همسر از شناسنامه: شرایط قانونی

این هم از اون سوالات مهمیه که خیلی ها بعد از طلاق ذهنشون رو درگیر می کنه. شرایط پاک کردن نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق توافقی ایناست:

• طلاق در دوران عقد و عدم نزدیکی: اگه زن و شوهر قبل از نزدیکی طلاق گرفته باشن و خانم باکره باشه، می تونه بدون ازدواج مجدد، نام همسر سابق رو از شناسنامه اش حذف کنه.
• ازدواج مجدد: اگه بعد از طلاق توافقی، هر کدوم از زن و مرد دوباره ازدواج کنن، می تونن نام همسر سابق رو از شناسنامه شون حذف کنن.

غیر از این دو حالت، معمولاً حذف نام همسر از شناسنامه امکان پذیر نیست و فقط مهر طلاق در شناسنامه ثبت میشه.

عده طلاق توافقی: چقدر باید صبر کرد؟

عده طلاق، مدت زمانیه که خانم بعد از طلاق نباید ازدواج کنه. این حکم برای اطمینان از پاکی رحم و جلوگیری از اختلاط نسل وضع شده. طبق قانون مدنی:

• ماده 1151 قانون مدنی: «عده طلاق و فسخ نکاح سه طهر است، مگر برای زن یائسه یا دوشیزه که عده ندارد.» (سه طهر یعنی سه بار عادت ماهانه و پاک شدن از آن. تقریباً سه ماه طول می کشه)
• ماده 1153 قانون مدنی: «عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد زن حامله تا وضع حمل است.» (یعنی اگه خانم باردار باشه، عده اش تا وقتیه که بچه به دنیا بیاد، حتی اگه بیشتر از سه ماه طول بکشه).

در طلاق توافقی هم این قواعد عده کاملاً اعمال میشه، مگر در مورد خانم دوشیزه یا یائسه که عده ندارند.

هزینه های طلاق توافقی: چقدر آب میخوره؟

طلاق توافقی هم مثل هر فرآیند حقوقی دیگه، یه سری هزینه ها داره که باید بپردازید. این هزینه ها شامل موارد دولتی و حق الوکاله وکیل میشه:

• هزینه جلسات مشاوره و غربالگری طلاق: بسته به تعداد جلسات و مرکز مشاوره، ممکنه مبلغی برای هر جلسه یا به صورت کلی پرداخت کنید.
• هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی: این مبلغ ثابت و دولتیه.
• هزینه داوری در دادگاه خانواده: اگه پرونده به داوری ارجاع بشه، مبلغی به عنوان حق الزحمه داورها (معمولاً هر نفر مبلغی ثابت) باید پرداخت بشه.
• هزینه آزمایش عدم بارداری: برای خانم ها لازمه و باید به آزمایشگاه پرداخت بشه.
• هزینه اجرای صیغه طلاق و ثبت در دفترخانه: مبلغی است که دفترخانه برای انجام تشریفات ثبت طلاق دریافت می کنه.
• حق الوکاله وکیل: اگه وکیل بگیرید، حق الوکاله وکیل هم به هزینه ها اضافه میشه که این مبلغ بسته به تجربه وکیل و پیچیدگی پرونده، می تونه توافقی یا بر اساس تعرفه های قانونی باشه.

سوالات متداول در مورد طلاق توافقی

آیا میشه بدون حضور همسر طلاق توافقی گرفت؟

خیر، ماهیت طلاق توافقی، همانطور که از اسمش پیداست، بر پایه توافق و حضور هر دو طرف است. اما اگر یکی از زوجین به دیگری وکالت در طلاق داده باشد (که این وکالت باید در سند رسمی و دفترخانه ثبت شده باشد)، آن وکیل می تواند از جانب موکل خود (حتی بدون حضور شخص) تمامی مراحل را طی کند و طلاق را ثبت نماید.

اگر یکی از طرفین از توافق پشیمان شود، وضعیت قانونی چیست؟

اگر پشیمانی قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش باشد، پرونده طلاق توافقی مسکوت مانده و امکان ادامه نخواهد داشت. اما اگر بعد از صدور گواهی و در مهلت سه ماهه مراجعه به دفترخانه باشد، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. در طلاق خلع و مبارات، اگر زن در ایام عده از بذل (بخشش مالی) رجوع کند، مرد هم می تواند به طلاق رجوع کند و طلاق از بائن به رجعی تغییر می کند. اگر حق رجوع از بذل سلب شده باشد، پشیمانی زن تاثیری در طلاق نخواهد داشت.

مدت زمان قانونی طلاق توافقی چقدر است؟

مدت زمان طلاق توافقی به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر زوجین خودشان اقدام کنند و تمامی مراحل مشاوره، دادگاه و دفترخانه را طی کنند، ممکن است بین 4 تا 6 ماه طول بکشد. اما در صورت سپردن پرونده به یک یا دو وکیل متخصص و باتجربه، این زمان می تواند به طرز چشمگیری کاهش یابد و حتی در برخی دفاتر وکالت تا حدود 40 روز نیز انجام شود.

آیا توافقات طلاق توافقی قابل تغییر هستند؟

توافقاتی که در گواهی عدم امکان سازش ثبت می شوند، معمولاً قطعی و لازم الاجرا هستند. اما در برخی موارد خاص، مانند توافقات مربوط به حضانت و ملاقات فرزندان، اگر بعداً مصلحت کودک ایجاب کند، دادگاه می تواند این توافقات را تغییر دهد. در مورد سایر حقوق مالی، تغییر توافقات بدون رضایت هر دو طرف بسیار دشوار و تقریباً غیرممکن است.

تفاوت طلاق خلع و مبارات از نظر رجوع چیست؟

در هر دو نوع طلاق خلع و مبارات، زن در ایام عده حق رجوع از مابذل (مال بخشیده شده) را دارد. اگر زن از بذل خود رجوع کند، طلاق از بائن به رجعی تبدیل می شود و مرد نیز حق رجوع به زن را پیدا می کند. تفاوت اصلی شان در میزان مالی است که زن می بخشد؛ در خلع می تواند بیشتر از مهریه باشد، ولی در مبارات حتماً باید کمتر از مهریه باشد.

نتیجه گیری

همانطور که دیدید، طلاق توافقی، با وجود نامش که به نظر ساده می آید، در پشت پرده خودش مجموعه ای از مواد قانونی و فرآیندهای حقوقی پیچیده و دقیق را دارد. از مواد 1146 و 1147 قانون مدنی که مبنای طلاق خلع و مبارات هستند گرفته، تا مواد 29، 26، و 34 قانون حمایت خانواده که به تعیین تکلیف جامع حقوق و الزامات قبل از دادخواست می پردازند، همه و همه نقش حیاتی در صحت و اجرای این نوع جدایی دارند.

درک این مواد قانونی و الزامات آن ها، نه تنها به زوجین کمک می کند تا با آگاهی کامل تصمیم بگیرند، بلکه می تواند از بروز مشکلات و اختلافات بعدی نیز جلوگیری کند. از اهمیت گواهی عدم امکان سازش و مدت اعتبار آن تا پیچیدگی های مرتبط با مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و حتی حذف نام همسر از شناسنامه، هر کدام از این موارد نیاز به دقت و ظرافت حقوقی دارند.

با توجه به حجم و پیچیدگی های مراحل اداری و قانونی، مشاوره و در صورت امکان، بهره گیری از یک وکیل متخصص در امور خانواده می تواند فرآیند طلاق توافقی را بسیار تسهیل کرده و زمان آن را به شکل چشمگیری کاهش دهد. پس قبل از هر اقدامی، حتماً با یک متخصص حقوقی مشورت کنید تا جدایی شما با کمترین دغدغه و در بهترین مسیر قانونی انجام شود.