آثار و پیام های راهبردی عملیات «شهید سلیمانی»

به گزارش قدم آخر حمیدرضاشاه نظری در یادداشتی در جوان نوشت:

عملیات موشکی «شهید سلیمانی» ایران علیه پایگاه عین الاسد امریکا در استان الانبار عراق که در واکنش به ترور بزدلانه و جنایتکارانه سردار حاج قاسم سلیمانی و یارانش در ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ به وقوع پیوست فراتر از یک اقدام صرفاً تلافی جویانه از سوی جمهوری اسلامی ایران بود که اثرات عمیقی بر جای گذاشت و پیام های ژئوپلتیکی راهبردی و امنیتی عمیقی را به امریکا و متحدانش در منطقه و نیز به سایر دولت های جهان ارسال کرد و ابعاد جدیدی از قدرت دفاعی و تهاجمی ایران و چالش های استراتژیک امریکا در منطقه و جهان را روشن ساخت. 
از جنبه نظامی این عملیات نه تنها توان نظامی ایران را به نمایش گذاشت بلکه ناکارآمدی سامانه های پدافند هوایی امریکا در مقابله با تهدیدات موشکی ایران را نمایان ساخت. تحلیلگران نظامی غربی از جمله مقامات وزارت دفاع امریکا اذعان کردند که سامانه های دفاعی نظیر «پاتریوت» و «تاد» که سال ها به عنوان ابزارهای قوی در مقابله با تهدیدات موشکی معرفی می شوند نتوانستند به طور مؤثر موشک های بالستیک ایران را رهگیری کنند و بر اساس گزارش های متعدد منابع امریکایی حتی اگر این حمله را بنابر ادعای امریکایی ها بدون تلفات نیز در نظر بگیریم انجام آن موجب شد تا بیش از ۱۰۰ نفر از نیروهای امریکایی دچار آسیب های مغزی و صدمات جسمانی شدید شوند. انتخاب پایگاه عین الاسد به عنوان هدف عملیات موشکی ایران از منظر ژئوپلتیکی و استراتژیک نشان دهنده درک عمیق ایران از موقعیت های حساس منطقه و وضعیت نیروهای امریکایی بود. این پایگاه در نزدیکی مرزهای سوریه اردن و عربستان سعودی قرار دارد و به عنوان یکی از بزرگ ترین و استراتژیک ترین مراکز نظامی امریکا در منطقه به شمار می رود که مرکز فرماندهی برای عملیات های هوایی و زمینی در عراق و سوریه است. از این رو حمله به عین الاسد به طور مؤثری توانست یک پیام ژئوپلتیکی به امریکا و متحدان منطقه ای آن ارسال کند که ایران قادر است هر وقت که اراده کند به راحتی به هر یک از پایگاه های امریکا در منطقه حمله کند و آسیب زیادی به ساختار نظامی امریکا وارد نماید. 
یکی از ابعاد اساسی این عملیات نمایش عینی یک بعد از قدرت بازدارندگی ایران بود. جمهوری اسلامی ایران با این حمله به وضوح نشان داد که در شرایط تحریم های شدید تسلیحاتی بین المللی توانسته است به طور مستقل با استفاده از منابع داخلی و دانش فنی بومی توانایی های موشکی خود را توسعه داده و به یک قدرت بازدارنده در سطح منطقه ای تبدیل شده و به تهدیدات خارجی به طور دقیق و مؤثر پاسخ دهد. 
این عملیات همچنین نشان دهنده ناکارآمدی مؤلفه های سیاست «فشار حداکثری» رئیس جمهور وقت امریکا بود. این سیاست که به طور عمده مبتنی بر تحریم های اقتصادی و فشارهای دیپلماتیک برای تغییر رفتار ایران بود نه تن ها نتایج مطلوبی در مهار ایران به دنبال نداشت بلکه منجر به تشدید بحران ها و افزایش تنش ها در منطقه شد. پس از این عملیات مقامات امریکایی از جمله جان بولتون مشاور وقت امنیت ملی امریکا به طور ضمنی اعتراف کردند که امریکا نتوانسته است در برابر این تهدیدات موشکی به طور مؤثر عمل کند و در نتیجه سیاست های «فشار حداکثری» علیه ایران شکست خورده است. 
علاوه بر اینها عملیات عین الاسد پیام های مهمی به کشورهای منطقه ای و سایر قدرت های جهانی نیز ارسال کرد و باعث شد کشورهای منطقه همچون عربستان سعودی و امارات متحده عربی که در گذشته از سیاست های خصمانه امریکا علیه ایران حمایت می کردند با چالشی جدی در مواجهه با قدرت نظامی ایران روبه رو شدند به طوری که متأثر از آن برخی از این کشورها برای کاهش تنش ها به تجدیدنظر در سیاست های خود به ویژه در زمینه همکاری های امنیتی با امریکا و ایران اقدام کردند. 
این عملیات علاوه بر اهمیت های راهبردی و نظامی اش از یک جنبه بی نظیر دیگر نیز دارای اهمیت است که آن هم حمله به تنها ابرقدرت جهانی بود که از منظر افزایش جایگاه راهبردی ایران در مناسبات جهانی اهمیت بسیاری دارد. پس از جنگ جهانی دوم و پایان جنگ سرد امریکا به عنوان تنها ابرقدرت جهانی شناخته شده و هیچ کشوری جرئت نمی کرد که به طور مستقیم به منافع یا پایگاه های آن حمله کند و در این عملیات نخستین باری بود که یک کشور مستقل آن هم با استفاده از توان موشکی بومی به طور مستقیم و مؤثر به یکی از مهم ترین پایگاه های نظامی امریکا در منطقه حمله می کرد و همین باعث شد که بسیاری از تحلیلگران استراتژیک غربی تأکید کردند که این حمله به طور نمادین و عملیاتی نشان دهنده شکستن تابوی «عدم امکان حمله به ابرقدرت ها» بود که از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون هیچ گاه در سطح جهانی رخ نداده بود و این یک نقطه عطف در تاریخ تقابل های نظامی با امریکا بود که نتیجه آن را امروز در شجاعت یمنی ها در حملات متعدد به اهداف امریکایی می توان مشاهده کرد. 
امریکا به طور تاریخی همواره به واکنش های سریع و قاطع نسبت به هر گونه حمله به نیروهایش معروف بوده است با این حال در این مورد از پاسخ نظامی فوری خودداری کرد. این موضوع به ویژه در پس زمینه سابقه تاریخ امریکا در واکنش های شدید به حملات به پایگاه های نظامی اش همچون حملات به دریای چین جنوبی یا ترورهای پیشین علیه دیپلمات ها و نیروهایش دارای اهمیت زیادی است. واکنش قابل تأمل و معنی دار امریکایی ها در قبال این عملیات این بود که مقامات کاخ سفید بلافاصله اعلام کردند که این حمله به کشته شدن نظامیان امریکایی منجر نشده و در نتیجه پاسخ نظامی قاطع به آن نخواهند داد. این تصمیم در حقیقت به طور غیرمستقیم به جهانیان نشان داد که امریکا حتی با وجود آسیب دیدگی های قابل توجه قادر به انجام واکنش های تهاجمی همانند گذشته نیست و بعدها تحلیلگران امریکایی در اندیشکده هایی نظیر «مؤسسه هادسون» و «شورای روابط خارجی» اذعان کردند که در این حمله امریکا از پاسخ نظامی به ایران اجتناب کرد تا از تشدید بحران و کشیده شدن آن به یک جنگ وسیع تر جلوگیری کند که این خود به معنای ناتوانی و عجز این دولت مستکبر در انجام واکنش های متعارف در برابر حملات به پایگاه های خود در خارج از مرزهایش توسط جمهوری اسلامی ایران بود. 
این عملیات فریاد زد که امروز حتی یک ابرقدرت نیز نمی تواند از تهدیدات و حملات نظامی در امان بماند و به طور قطعی و بدون هزینه واکنش نشان دهد. عملیات عین الاسد به طور غیرمستقیم نشانه ای از تغییر موازنه قدرت جهانی بود که خاطرنشان کرد دوران امریکا به پایان رسیده و با بیداری ملت ها و تشکیل جبهه مقاومت می توان به طور مستقیم به منافع و پایگاه های نظامی امریکا حمله کرد و این دولت شیطانی را به چالش کشید. 
حمله به عین الاسد به نوعی پایان نظم تک قطبی را که در دهه های پس از جنگ سرد بر جهان حاکم بود اعلام کرد. این نظم که بر سلطه بی چون و چرای امریکا بر اکثر نهادهای بین المللی و قدرت های اقتصادی و نظامی در سراسر دنیا استوار بود بعد از این حمله در برابر چالش های جدی قرار گرفت و نشان داد که امریکا دیگر نمی تواند به تن هایی بر تحولات جهانی تسلط داشته باشد و سیاست های خود را دیکته کند. عملیات عین الاسد در میانه راهی رخ داد که شهید سلیمانی و یارانش آغاز کردند. راهی که پایان دوران سلطه بی چون و چرای امریکای مستکبر بر منطقه و جهان را ترسیم کرده و نظم نوینی مبتنی بر مقاومت و با بازیگری ملت های مستضعف را نوید داد.

*بازنشر مطالب دیگر رسانه ها در قدم آخر به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان می باشد.

پایان خبر قدم آخر