خواص «زیتون» معجزه گر

آفتاب نیوز :

زیتون برای خیلی ها یادآور سوغاتی از خطه شمال به خصوص استان گیلان است. کمتر کسی هست که به گیلان سفر کند و زیتون پرورده آن را نخورد. یا به عنوان سوغاتی با خود نیاورد. معمولا در سفره ما ایرانی ها، زیتون به عنوان یک چاشنی، طرفداران خاص خود را دارد. روغن زیتون نیز به عنوان یکی از مشتقات زیتون کاربرد زیادی دارد. خیلی از افراد ممکن است مزه آن را دوست نداشته باشند، اما روغن زیتون یکی از سالم ترین و مفیدترین ترکیبات روغنی در جهان است که بیشتر استفاده آن در آشپزی است، در تولید مواد بهداشتی هم مورد استفاده قرار می گیرد و خواص درمانی زیادی دارد. 

تاریخیچه زیتون

استفاده از زیتون قدمتی طولانی دارد و از قدیم الایام برای سلامتی توصیه می شده است. در گذشته این میوه نشانی از صلح و ثروت در برخی از کشور ها بود. در حال حاضر نیز از شاخه آن در پرچم سازمان ملل به عنوان نماد صلح استفاده می شود.

منشا این میوه به احتمال زیاد مناطق مدیترانه ای بوده و از آنجا به سایر نقاط جهان رفته است. در کشور ما نیز جایگاه اصلی این میوه را مناطق شمالی کشور به خصوص استان گیلان می دانند. در این استان مصرف زیتون به شکل های مختلف رواج زیادی دارد. اما جالب است بدانید تا قبل حمله مغول، کشت زیتون بیشتر در جنوب کشور رواج داشته است. اما بعد از حمله مغولان، ظاهراً زیتون کاری منحصر به رودبار در استان گیلان شده است. به طوری که ناصرخسرو در سفرنامه خود از وجود زیتون در منجیل و رودبار سخن گفته است.

وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ

در باب اهمیت این میوه در اسلام همین بس که از زیتون به طور مستقیم 6 بار در قرآن سخن به میان آمده و میوه ای است که خداوند به آن سوگند یاد کرده است. همچنین درباره فواید زیتون به ویژه روغن آن در روایات اسلامی نیز احادیثی از ایمه اطهار (ع) نقل شده است.

امام رضا (ع) درباره خاصیت زیتون می فرمایند: «زیتون غذای خوبی است. دهان را خوشبو می کند و بلغم را می زداید و رنگ چهره را روشن می گرداند؛ و اعصاب را محکم ساخته، خشم و غضب را فرو می نشاند». درباره اهمیت روغن زیتون پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «روغن زیتون بخورید، زیرا صفرا و سودای بدن را متعادل می سازد، بلغم را از بین می برد، اعصاب را قوی و انسان را خوش اخلاق و نیک نفس می کند، غم و اندوه را برطرف می نماید».

مهشید محمدی زادگان کارشناس تغذیه درباره ارزش غذایی زیتون می گوید:

زیتون را در هرم غذایی که داریم جزو گروه روغن ها حساب می کنیم. 7 زیتون سبز، 10 زیتون سیاه، و یک قاشق روغن زیتون هر کدام 45 کالری دارند.

از نظر خواص درمانی به خاطر آنتی اکسیدان هایی زیتون یا روغن آن دارد در درمان بسیاری از بیماری ها مخصوصا پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، آلزایمر، سلامت مغز، جلوگیری از بیماری های التهابی و فشار خون بالا، تنظیم قند خون و پیشگیری از سرطان موثرند.

در رژیم های مدیترانه ای که بر پایه میوه، سبزیجات و دانه های روغنی است و اکنون خیلی متداول است زیتون یکی از مواد غذایی پر مصرف است. همچنین در رژیم های غذایی، زیتون، چون خیلی خاصیت سیرکنندگی دارد ما می توانیم به عنوان میان وعده استفاده کنیم. زیتون حتی در کنار صبحانه در رژیم های لاغری خیلی می تواند کمک کند. مصرف زیتون سبز در کشور ما متداول است و طعم زیتون سبز را بیشتر می پسندیم.

اهمیت زیتون در طب سنتی

بر اساس طب سنتی زیتون جزو میوه ها با طبیعت گرم و خشک است؛ که باید با مصلحات آن مغز گردو، مغز بادام، سرکه و شیرینی های طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. افراد گرم مزاج نباید در مصرف آن زیاده روی کنند. همچنین توصیه می شود زیتون همراه غذا میل شود چرا که باعث تقویت معده می شود. از نظر آن ها بهترین نوع زیتون، زیتونی است که در آب نمک پروده شود.

انواع زیتون

زیتون از نظر رنگ، دارای انواع مختلفی است که مهم ترین آن ها زیتون های سبز و سیاه می باشد. جالب است بدانید میوه همه درختان زیتون در ابتدا به رنگ سبز است و در نهایت با گذشت زمان ممکن است با توجه به گونه ی درخت رنگ آن ها تیره شده و در هنگام رسیدن کامل سیاه رنگ شوند. زیتون سبز و سیاه تفاوت چندانی با هم ندارند و شاید تنها تفاوتشان این باشد که زیتون های سیاه کمی روغنی تر هستند. در کشور ما زیتون سیاه قابل کشت نیست. اسپانیا و ایتالیا از تولیدکنندگان اصلی این نوع زیتون هستند.

روغن زیتون

 شاید یکی از مهم ترین شیوه های مصرف زیتون، تبدیل آن به روغن است. روغنی که به مراتب مفیدتر از روغن های حیوانی است و می توان از آن برای پخت وپز، تهیه لوازم بهداشتی و داروسازی استفاده کرد. این نکته قابل یادآوری است که روغن زیتون تصفیه نشده و بکر خواص بیشتری دارد. برای نگهداری از روغن زیتون باید به دو نکته توجه کنیم. این روغن به شدت در مقابل نور و هوا آسیب پذیر است. بهتر است برای نگهداری طولانی مدت آن در مکان خشک و خنک و درون شیشه های تیره نگهداری شود. قرار گرفتن آن در فضای باز بدون درب باعث فساد آن می شود. همچنین استفاده از روغن زیتون برای سرخ کردن با درجه حرارت بالا توصیه نمی شود چرا که در دمای بالا ممکن است برخی از خواص اش را از دست دهد. جالب است بدانید که کشور های مدیترانه ای بیشترین مصرف کنندگان این روغن در جهان هستند که یکی از رموز عمر بالا در این کشور ها محسوب می شود. کشور های اسپانیا، ایتالیا و یونان عمده ترین کشور های تولید کننده روغن زیتون در جهان هستند. در کشور ما نیز دو شهر رودبار و طارم از تولیدکنندگان بزرگ این روغن هستند. بهترین زمان برای خرید روغن تازه زیتون پاییز است چرا که زمان تولید آن در این فصل است.

پرورده! 

زیتون پرورده یکی از چاشنی های پرطرفداری است که اصالت آن به استان گیلان برمی گردد، اما در شهر های مختلف کشور به شیوه های مختلفی آن را درست می کنند. برای تهیه آن به شیوه سنتی گیلانی ابتدا آب انار ترش را با رب انار شیرین مخلوط کنید. سپس سیر له شده، نمک، فلفل، روغن زیتون، گردوی خورد شده و سبزی های معطر را به مواد اضافه کرده، و در آخر زیتون بدون هسته را به مواد اضافه و خوب مخلوط کنید. حدود 12 ساعت در ظرف در بسته در یخچال قرار دهید، تا مزه ها به خورد هم برود. در مخلوط سبزی های معطر از زولنگ (سبزی بومی شمال) به عنوان سبزی اصلی، نعناع، کمی مرزه، گشنیز، پونه استفاده می شود. اما اگر این ترکیب در دسترس نبود، از سبزی های معطری مانند نعناع، مرزه، آویشن، گلپر، جعفری و گشنیز استفاده کنید.

برگ زیتون

برگ زیتون خواص درمانی بسیاری مانند کنترل فشارخون، درمان دیابت، جلوگیری از پوکی استخوان، خواص ضدویروسی، جلوگیری از بیماری های قلبی و… دارد. شما می توانید آن را هم به صورت تازه، چای یا عصاره مصرف کنید.

چای برگ زیتون

پس از چیدن برگ ها، باید آن ها را کاملا خشک کنید و پس از خرد کردن ساقه و اضافات آن ها را جدا کنید. سپس یک قاشق از برگ خرد شده زیتون را در یک فنجان آب جوش بریزید، این چای بعد از 10 تا 15 دقیقه آماده نوشیدن است.

سخن آخر

زیتون به عنوان یکی از میوه های پر خاصیتی است که طرفدران زیادی دارد. علاوه بر مصرف خوراکی خواص درمانی زیادی هم دارد و تاثیرات استفاده از روغن آن در پیشگیری از برخی از انواع سرطان ها اثبات شده است.