کره جنوبی جامعه جهانی را غافلگیر کرد/ کوتاه ترین کودتای تاریخ رقم خورد/ آمریکا حوصله دردسر تازه ندارد

مهسا مژدهی: تماشای تانک های غول پیکر در خیابان های سئول آن چیزی نیست که چشم مان به دیدنش عادت کرده باشد. کره جنوبی در سال های اخیر تصویری از موفقیت اقتصادی در سایه روابط با ایالات متحده بوده است. همراه با موفقیت هایی که غول های تکنولوژی و لوازم خانگی برای این کشور به ارمغان آورده اند موسیقی و فرهنگ و سینمای کره جنوبی هم به اقصی نقاط جهان صادر شده. اما عصر سه شنبه اتفاقی که انتظارش را نداشتیم رخ داد. رئیس جمهور کره جنوبی که ماه ها بود از مشکل کاهش محبوبیت رنج می برد با اعلام حکومت نظامی در پایتخت دست به تلاشی نافرجام برای کودتا زد. بهانه او برای چنین اقدامی دلایلی چون بازسازی که دموکراتیک و آزاد و مقابله با کمونیست ها را پیش کشید و مدعی دخالت کره شمالی در کار پارلمان و دولت شد.

یون سوک یول رئیس جمهور کره جنوبی در ماه های اخیر به شدت از سوی پارلمان کشور تحت فشار بود. آنها به طور مداوم کابینه را استیضاح کرده و از همکاری با دولت سرباز می زدند. مخالفان دولت معتقدند یون سوک یول سیاست های اقتصادی فشلی را دنبال کرده و از نزدیکان خود در امور حساس استفاده می کنتد. آنها همچنین معتقدند یول در جذب افکار عمومی کشور به شدت ناموفق عملکرده است. 

مرتضی سلطانپور کارشناس مسائل کره جنوبی در مورد مشکلاتی که این کشور در سال های اخیر با آن رو به روست به قدم آخر می گوید: جامعه کره جنوبی به لحاظ اقتصادی جامعه ای بسیار پیشرفته است و در میکس شدن ارزش های کنفوسیوسی و شرقی با هنجارها و ارزش های اقتصادی توانست اقتصاد پویایی را به دنیا نشان دهد. اما در بخش سیاسی به خاطر مشکلاتی که در این کشور وجود دارد اسن اتفاق نیفتاد و سیاستمداران نتوانستند اصول دموکراسی و مردم سالاری را در کره جنوبی پیاده کنند. در واقع نوعی مقاومت متعصبانه و قوم گرایانه و منطقه ای در مقابل چنین ارزش هایی صورت گرفت و سیاست نتوانست به آن توسعه یافتگی دست پیدا کند. به همین خاطر اتفاقات کنونی دور از ذهن نبود و از ماه ها پیش می شد آن را پیشبینی کرد.

تصمیم یون سوک یول برای اعلام حکومت نظامی در کره جنوبی تنها شش ساعت دوام آورد. رهبر مخالفان دولت مردم را به خیابان فراخواند و بخش هایی از ارتش و نیروی پلیس از پیروی از دستورهای رئیس جمهور سر باز زدند. نمایندگان پارلمان مانع از تصرف این مکان به دست نظامیان شدند و در نهایت ۱۹۰ نماینده به لغو دستور رئیس دولت جهت اجرای حکومت نظامی دست زدند. خیلی زود مشخص شد که یون سوک یول حالا همان ۲۵ درصد محبوبیت را هم در بین طرفدارانش از دست داده است. او به شیوه نظامیان سابق که ۴۴ سال پیش برای آخرین بار در کره جنوبی دست به کودتا زده بودند عمل کرد که نشان می دهد همانطور که منتقدان معتقد بودند او ایده ای از آنچه نسل جدید از سیاستمداران می خواهد ندارد و ارتباطش را با بدنه جامعه ای که با شنیدن خبر حکومت نظامی با آرامش به خیابان آمده تا مانع از کودتا شود از دست داده است.

دست یون سوک یول و همسرش در برخی از پرونده های مرتبط با فساد اقتصادی آلوده است. اما برای کره ای ها و پارلمان این کشور بحث بر سر لایحه بودحه نقطه حساسی بود که آنها را از دولت دور کرد. وقتی نمایندگان مجلس بالاخره از میان نیروهای نظامی که مقابل پارلمان صف کشیده بودند روز سه شنبه به داخل ساختمان راه پیدا کردند خیلی زود پیشنهاد استیضاح رئیس جمهور را روی میز گذاشتند. همزمان رسانه ها و مخالفان دولت تلاشی همه جانبه را برای وادار کردن یون سوک یول به استعفا آغاز کردند. آنها به یول توصیه می کنند تا پیش از آنکه بحران سیاسی و بی ثباتی دامن کشور را بگیرد از اداره آن کنار بکشد و راه را برای اپوزیسیون که دست بالا را در پارلمان دارد باز کند.

از آنجایی که ایالات متحده متحد اصلی کره جنوبی است؛ این کشور در وضعیتی که جنگ در اوکراین و سوریه و لبنان جریان دارد از بحران تازه ای در یکی از کشورهای متحد با خود استقبال نخواهد کرد و به زبان ساده تر حوصله دردسر تازه ندارد.

دموکراسی در کره جنوبی بسیار لغزان است. این کشور سال های طولانی نیست که به عنوان کشوری دموکراتیک شناخته می شود و تنها در دهه های اخیر است که توانسته خود را از حکومت نظامیان برهاند. حالا در شرایطی که یون سوک یول به اسم دفاع از دموکراسی به آن پشت کرده است احزاب محالف و به ویژه حزب دموکراتیک مایلند تا مواضع خود را در کره جنوبی تقویت کرده و از خلا محبوبیت یول استفاده کنند. از سوی دیگر به نظر می رسد بخش های مهمی از جامعه شامل دانشجویان اساتید دانشگاه و … قصد دارند تا دولت را عقب رانده و فضای سیاسی را به نیروهای سیاسی دیگر بسپارند.

کارشناس ارشد مسائل کره جنوبی در این زمینه معتقد است: آنچه رئیس جمهور درمورد کره شمالی مطرح کرده موضوع پررنگی در مسائل مرتبط با کره نیست. کره جنوبی دارای سابقه بسیار پرحادثه ای است. آنها جنگ دوکره جدایی و استعمار را تجربه کرده اند و نگاه بدبینانه ای بر بخش محافظه کار کره جنوبی در رابطه با ایدئولوژی چپ وجود دارد و مربوط به قرن گذشته است اما در شرایط کنونی بازتابی ندارد.  بنابراین یول نتوانست این موضوع را پررنگ کرده و از چنین حربه ای استفاده کند. کره جنوبی یک برنامه توسعه اقتصادی دارد که تا ۲۰۲۵ چهارمین کشور صادرکننده در جهان خواهند شد. بخش خصوصی راه خود را ادامه می دهد اما در کره جنوبی اختلاف عمیقی بین دو جناح برقرار خواهد شد اما تاثیر آنچنانی بر اقتصاد این کشور نخواهد داشت اما انتقال قدرت به احتمال زیاد انجام می شود.

آیا کشورهای آسیای شرقی باید منتظر گسترش بحران باشند؟

کره جنوبی بازیگری کلیدی در امنیت و اقتصاد آسیای شرقی محسوب می شود. از این رو بی ثباتی در این کشور که می تواند از عواقب تصمیم عجولانه یون سوک یول باشد کشورهای همسایه به ویژه ژاپن و چین را نگران خواهد کرد. از سوی دیگر نگرانی های زیادی وجود دارد که چنین شرایطی به گسترش نفوذ چین در کره جنوبی برسد. امری که دموکرات ها و دولت یول مدتها علیه آن جنگیده است. همسایگان چین همین حالا هم نگرانند در خلا ثبات در کره جنوبی این کشور در منطقه آسیای شرقی دست به یکه تازی بی سابقه ای بزند. 

دموکراسی در کره جنوبی بسیار لغزان است. این کشور سال های طولانی نیست که به عنوان کشوری دموکراتیک شناخته می شود و تنها در دهه های اخیر است که توانسته خود را از حکومت نظامیان برهاند.

مرتضی سلطانپور کارشناس مسائل کره جنوبی معتقد است: بین کره جنوبی و دیگر کشورهای آسیای شرقی تفاوتی وجود دارد. در بقیه این کشورها کماکان نیروهای نظامی نفوذ زیادی دارند اما در سئول نظامیان قدرت زیادی ندارند. بیشتر قدرت در میان جامعه مدنی توذیع و نهادینه شده اما اشکالات فراوانی دارد که بعد از این ماجرای فعلی و اقدامات رئیس جمهور برای ایجاد حکومت نظامی دست به رفع آن خواهند زد.

ژاپن روابط امنیتی و اقتصادی پیچیده ای با کره جنوبی دارد که ادامه وضعیت کنونی می تواند منافع آن را به خطر بیندازد. از سوی دیگر ژاپن با ایده همیشگی توسعه از هیچ گونه بی فکری در منطقه شرق آسیا استقبال نکرده و آن را در تضاد با منافع خود می داند. ایالات متحده و کشورهای آسیای شرقی به غیر از چین از بابت گسترش اقدامات تحریک آمیز کره شمالی هم نگرانی هایی دارند. به اعتقاد آنها پیونگ یانگ که حامیانی هم در میان اپوزیسیون کره جنوبی دارد می تواند با استفاده از بحران در کره جنوبی فعالیت های نظامی خود را پررنگ تر کند.

از آنجایی که ایالات متحده متحد اصلی کره جنوبی است؛ این کشور در وضعیتی که جنگ در اوکراین و سوریه و لبنان جریان دارد از بحران تازه ای در یکی از کشورهای متحد با خود استقبال نخواهد کرد و به زبان ساده تر حوصله دردسر تازه ندارد.

311312