ید درمانی در درمان سرطان تیروئید چه تأثیری دارد؟

ایا ید درمانی همان شیمی درمانی است؟ ید درمانی یک روش درمانی مؤثر و حیاتی برای سرطان تیروئید تمایز یافته (Differentiated Thyroid Cancer – DTC) است. این روش به طور خاص برای از بین بردن باقیمانده بافت تیروئید پس از جراحی و درمان سلول های سرطانی که ممکن است در سایر نقاط بدن گسترش یافته باشند استفاده می شود. ید درمانی با استفاده از ید رادیواکتیو (I-۱۳۱) انجام می گیرد که به صورت انتخابی توسط سلول های تیروئید جذب می شود و با تابش اشعه بتا این سلول ها را تخریب می کند.

سرطان تیروئید چیست؟

سرطان تیروئید به رشد غیرطبیعی و کنترل نشده سلول ها در غده تیروئید گفته می شود. غده تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل است که در قسمت جلوی گردن زیر حنجره قرار دارد و وظیفه تولید هورمون های تیروئیدی (T۳ و T۴) را بر عهده دارد. این هورمون ها نقش حیاتی در تنظیم متابولیسم بدن رشد نمو و بسیاری از عملکردهای دیگر ایفا می کنند.

انواع مختلفی از سرطان تیروئید وجود دارد که بر اساس نوع سلول های درگیر و ویژگی های آن ها دسته بندی می شوند. شایع ترین انواع سرطان تیروئید سرطان پاپیلری و سرطان فولیکولار هستند که به عنوان سرطان های تیروئید تمایز یافته شناخته می شوند. این نوع سرطان ها معمولاً رشد آهسته تری دارند و نسبت به سایر انواع سرطان تیروئید پیش آگهی بهتری دارند. انواع دیگر شامل سرطان مدولاری تیروئید و سرطان آناپلاستیک تیروئید هستند که شیوع کمتری دارند اما معمولاً تهاجمی تر هستند.

علائم و نشانه های سرطان تیروئید

در مراحل اولیه سرطان تیروئید ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. با پیشرفت بیماری علائم و نشانه های زیر ممکن است ظاهر شوند :

• وجود یک توده یا گره در گردن : این شایع ترین علامت سرطان تیروئید است. توده ممکن است به سرعت رشد کند یا به آرامی بزرگ شود.
• تورم غدد لنفاوی در گردن : غدد لنفاوی متورم می توانند نشانه ای از گسترش سرطان باشند.
• گرفتگی صدا یا تغییر در صدا : اگر سرطان به عصب حنجره فشار وارد کند ممکن است باعث گرفتگی صدا شود.
• مشکل در بلع (دیسفاژی) : توده بزرگ در تیروئید می تواند به مری فشار وارد کرده و بلع را دشوار کند.
• درد در گردن یا گلو : درد معمولاً علامت شایعی نیست اما در برخی موارد ممکن است وجود داشته باشد.
• سرفه مداوم : سرفه ای که به دلیل سرماخوردگی یا آلرژی نباشد می تواند نشانه ای از سرطان تیروئید باشد به خصوص اگر همراه با خون باشد (هموپتزی البته بسیار نادر).
• تنگی نفس (دیسپنه) : در موارد پیشرفته توده بزرگ می تواند به نای فشار وارد کرده و تنفس را دشوار کند.

مهم است توجه داشته باشید که بسیاری از این علائم می توانند ناشی از شرایط غیر سرطانی مانند گواتر ندول های خوش خیم تیروئید یا عفونت های تنفسی باشند. با این حال در صورت مشاهده هر یک از این علائم به ویژه وجود توده در گردن مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق ضروری است.

روش های تشخیص سرطان تیروئید

تشخیص دقیق سرطان تیروئید معمولاً شامل ترکیبی از روش های معاینه بالینی تصویربرداری و نمونه برداری است :

1. معاینه بالینی : پزشک ابتدا گردن بیمار را معاینه می کند تا وجود هرگونه توده تورم غدد لنفاوی یا سایر ناهنجاری ها را بررسی کند. سابقه پزشکی بیمار و عوامل خطر نیز ارزیابی می شوند.
2. آزمایش های خون : آزمایش های خون برای ارزیابی عملکرد تیروئید (اندازه گیری سطح هورمون های TSH T۳ و T۴) و همچنین اندازه گیری سطح تیروگلوبولین (Tg) و کلسی تونین (به ویژه در سرطان مدولاری) انجام می شود. تیروگلوبولین پروتئینی است که توسط سلول های تیروئید تولید می شود و می تواند به عنوان یک نشانگر توموری در پیگیری بیماران مبتلا به سرطان تیروئید تمایز یافته استفاده شود.
3. سونوگرافی تیروئید : سونوگرافی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی و بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی تصاویری از غده تیروئید ایجاد می کند. سونوگرافی می تواند به شناسایی ندول های تیروئید تعیین اندازه و ویژگی های آن ها (مانند جامد یا کیستیک بودن وجود میکروکلسیفیکاسیون و غیره) و بررسی غدد لنفاوی گردن کمک کند.
4. اسکن ید رادیواکتیو : در برخی موارد اسکن ید رادیواکتیو برای ارزیابی عملکرد ندول های تیروئید استفاده می شود. در این روش مقدار کمی ید رادیواکتیو به بیمار تزریق یا خورانده می شود و سپس با استفاده از یک دوربین مخصوص میزان جذب ید توسط تیروئید اندازه گیری می شود. ندول های “گرم” (جذب ید بالا) معمولاً خوش خیم و ندول های “سرد” (جذب ید پایین) ممکن است سرطانی باشند اما این روش به تنهایی برای تشخیص قطعی سرطان کافی نیست.
5. بیوپسی (نمونه برداری) : بیوپسی با سوزن ظریف (Fine Needle Aspiration – FNA) روش اصلی برای تشخیص قطعی سرطان تیروئید است. در این روش با استفاده از یک سوزن بسیار نازک تحت هدایت سونوگرافی نمونه ای از سلول های ندول تیروئید برداشته شده و برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می شود. پاتولوژیست سلول ها را بررسی کرده و وجود سلول های سرطانی و نوع سرطان را تعیین می کند. در برخی موارد ممکن است نیاز به بیوپسی جراحی باشد که در آن بخش کوچکی از بافت تیروئید یا کل ندول برداشته شده و بررسی می شود.
6. تصویربرداری های پیشرفته : در صورت شک به گسترش سرطان به سایر نقاط بدن ممکن است از روش های تصویربرداری پیشرفته مانند سی تی اسکن (CT Scan) ام آرآی (MRI) و پت اسکن (PET Scan) استفاده شود. این روش ها می توانند به شناسایی متاستازهای سرطان در ریه ها استخوان ها کبد و سایر اندام ها کمک کنند.

ید درمانی : روشی کلیدی در درمان سرطان تیروئید

ید درمانی یا درمان با ید رادیواکتیو (Radioactive Iodine Therapy – RAI) یک روش درمانی بسیار مؤثر برای سرطان تیروئید تمایز یافته (پاپیلری و فولیکولار) است. اساس این درمان بر این واقعیت استوار است که سلول های تیروئید چه سلول های طبیعی و چه سلول های سرطانی تمایز یافته به طور فعال ید را جذب می کنند. در ید درمانی از ایزوتوپ رادیواکتیو ید به نام ید-۱۳۱ (I-۱۳۱) استفاده می شود.

نحوه عملکرد ید درمانی :

1. جذب انتخابی ید رادیواکتیو : ید-۱۳۱ به صورت خوراکی (کپسول یا مایع) به بیمار داده می شود. پس از مصرف ید-۱۳۱ از طریق جریان خون به غده تیروئید و سلول های تیروئیدی (از جمله سلول های سرطانی تمایز یافته) می رسد. سلول های تیروئید ید-۱۳۱ را به طور فعال جذب می کنند درست مانند ید معمولی.
2. تخریب سلول های سرطانی با اشعه بتا : ید-۱۳۱ یک ماده رادیواکتیو است که اشعه بتا و گاما ساطع می کند. اشعه بتا که دارای برد کوتاه تری است به طور موضعی سلول های تیروئید (هم سلول های باقیمانده طبیعی و هم سلول های سرطانی) را که ید-۱۳۱ را جذب کرده اند تخریب می کند. اشعه گاما نیز ساطع می شود اما بیشتر برای تصویربرداری و نظارت بر درمان استفاده می شود.

کاربردهای ید درمانی در سرطان تیروئید :

• درمان باقیمانده تیروئید پس از جراحی (Thyroid Remnant Ablation) : پس از جراحی برداشتن تیروئید (تیروئیدکتومی توتال) در سرطان تیروئید تمایز یافته ممکن است مقداری بافت تیروئید طبیعی در گردن باقی بماند. ید درمانی برای از بین بردن این باقیمانده بافت تیروئید انجام می شود. این کار به چند دلیل مهم است :
• کاهش خطر عود سرطان : از بین بردن باقیمانده بافت تیروئید می تواند احتمال عود موضعی سرطان را کاهش دهد.
• بهبود پیگیری با تیروگلوبولین : پس از برداشتن کامل تیروئید و ید درمانی سطح تیروگلوبولین باید بسیار پایین باشد یا غیرقابل اندازه گیری شود. افزایش سطح تیروگلوبولین در آینده می تواند نشانه ای از عود سرطان باشد.
• افزایش اثربخشی درمان های بعدی : اگر سرطان عود کند یا متاستاز دهد ید درمانی در آینده می تواند مؤثرتر باشد زیرا بافت تیروئید طبیعی کمتری برای رقابت در جذب ید رادیواکتیو وجود دارد.
• درمان سرطان تیروئید متاستاتیک : ید درمانی همچنین برای درمان سرطان تیروئید تمایز یافته ای که به سایر نقاط بدن (متاستاز) گسترش یافته است استفاده می شود. سلول های سرطانی تیروئید تمایز یافته حتی در متاستازها معمولاً توانایی جذب ید را حفظ می کنند. ید رادیواکتیو می تواند این سلول های سرطانی را در نقاط دوردست مانند ریه ها استخوان ها و سایر اندام ها هدف قرار داده و از بین ببرد.

آمادگی برای ید درمانی

برای به حداکثر رساندن اثربخشی ید درمانی و کاهش عوارض جانبی آمادگی های خاصی قبل از درمان لازم است :

1. رژیم کم ید (Low-Iodine Diet – LID) : بیماران باید حدود ۱ تا ۲ هفته قبل از ید درمانی رژیم غذایی کم ید را شروع کنند و تا چند روز پس از درمان ادامه دهند. هدف از این رژیم کاهش میزان ید در بدن است تا سلول های تیروئید گرسنه تر شده و ید رادیواکتیو را به طور مؤثرتری جذب کنند. غذاهای پر ید مانند نمک یددار لبنیات غذاهای دریایی تخم مرغ و برخی از رنگ های خوراکی باید اجتناب شوند.
2. قطع مصرف هورمون تیروئید : برای افزایش سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) که جذب ید رادیواکتیو توسط سلول های تیروئید را تحریک می کند بیماران معمولاً باید مصرف قرص هورمون تیروئید (لووتیروکسین) را به مدت چند هفته قبل از ید درمانی قطع کنند. در برخی موارد ممکن است از تیروتروپین نوترکیب انسانی (rhTSH) به عنوان جایگزینی برای قطع هورمون تیروئید استفاده شود. rhTSH به صورت تزریقی تجویز می شود و سطح TSH را بدون نیاز به قطع هورمون تیروئید افزایش می دهد که می تواند علائم کم کاری تیروئید را کاهش دهد.
3. آزمایش بارداری : برای زنان در سنین باروری انجام آزمایش بارداری قبل از ید درمانی ضروری است زیرا ید رادیواکتیو برای جنین خطرناک است.
4. قطع داروهای خاص : برخی داروها مانند داروهای ضد تیروئید (متی مازول پروپیل تیواوراسیل) و برخی مکمل ها ممکن است با ید درمانی تداخل داشته باشند و باید قبل از درمان قطع شوند.
5. هیدراتاسیون مناسب : نوشیدن مقدار کافی مایعات قبل و بعد از ید درمانی برای کمک به دفع ید رادیواکتیو از بدن از طریق ادرار و کاهش عوارض جانبی مهم است.

مراحل انجام ید درمانی

ید درمانی معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود اما در برخی موارد به ویژه زمانی که دوز ید رادیواکتیو بالا باشد ممکن است بستری شدن در بیمارستان توصیه شود.

1. مصرف ید رادیواکتیو : ید-۱۳۱ به صورت کپسول یا مایع به بیمار داده می شود. دوز ید رادیواکتیو بسته به هدف درمان (درمان باقیمانده تیروئید یا درمان متاستاز) و شرایط بیمار متفاوت است.
2. محدودیت تماس با دیگران : پس از مصرف ید رادیواکتیو بدن بیمار به طور موقت رادیواکتیو می شود و اشعه ساطع می کند. برای محافظت از اطرافیان در برابر اشعه بیماران باید اقدامات احتیاطی را رعایت کنند از جمله :
• محدود کردن تماس نزدیک با دیگران به ویژه زنان باردار و کودکان به مدت چند روز تا چند هفته بسته به دوز ید رادیواکتیو.
• حفظ فاصله از دیگران (حداقل ۱ تا ۲ متر).
• استفاده از سرویس بهداشتی جداگانه و شستشوی مکرر دست ها.
• استفاده از ظروف و وسایل شخصی جداگانه.
• اجتناب از حضور در مکان های عمومی شلوغ.
3. پیگیری و اسکن بعد از درمان : معمولاً چند روز تا چند هفته پس از ید درمانی یک اسکن تمام بدن با ید رادیواکتیو انجام می شود تا میزان جذب ید توسط بافت تیروئید باقیمانده یا متاستازها ارزیابی شود. این اسکن به پزشک کمک می کند تا اثربخشی درمان را ارزیابی کند و در صورت نیاز برنامه ریزی های بعدی را انجام دهد.

مراقبت های پس از ید درمانی

مراقبت های پس از ید درمانی برای کاهش عوارض جانبی و بهبودی سریع تر بسیار مهم است :

1. هیدراتاسیون : نوشیدن مقدار زیادی مایعات (۸ تا ۱۰ لیوان در روز) به دفع ید رادیواکتیو از طریق ادرار کمک می کند و عوارض جانبی مانند خشکی دهان و التهاب مثانه را کاهش می دهد.
2. بهداشت دهان و دندان : ید رادیواکتیو می تواند باعث خشکی دهان و التهاب غدد بزاقی شود. مراقبت از بهداشت دهان و دندان شامل نوشیدن آب مکرر مکیدن آب نبات های ترش (برای تحریک ترشح بزاق) مسواک زدن منظم و استفاده از دهان شویه های بدون الکل است.
3. مدیریت عوارض جانبی : عوارض جانبی ید درمانی معمولاً خفیف و موقتی هستند و می توان آن ها را مدیریت کرد (در بخش بعدی به تفصیل شرح داده خواهد شد).
4. پیگیری منظم : بیماران پس از ید درمانی نیاز به پیگیری منظم با پزشک متخصص غدد دارند. این پیگیری شامل معاینات بالینی آزمایش های خون (به ویژه اندازه گیری تیروگلوبولین و TSH) و در صورت لزوم اسکن های تصویربرداری است. هدف از پیگیری ارزیابی پاسخ به درمان تشخیص زودهنگام عود احتمالی سرطان و مدیریت عوارض جانبی بلندمدت است.

عوارض جانبی ید درمانی

ید درمانی معمولاً یک روش درمانی ایمن و مؤثر است اما مانند هر درمان پزشکی دیگری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. عوارض جانبی ید درمانی معمولاً موقتی و خفیف تا متوسط هستند اما در موارد نادر عوارض جانبی جدی تری نیز ممکن است رخ دهد.

عوارض جانبی کوتاه مدت :

• تهوع و استفراغ : تهوع و استفراغ از شایع ترین عوارض جانبی کوتاه مدت هستند که معمولاً خفیف بوده و می توان با داروهای ضد تهوع آن ها را کنترل کرد.
• التهاب غدد بزاقی (سیالادنیت) : ید رادیواکتیو می تواند توسط غدد بزاقی جذب شده و باعث التهاب و درد در این غدد شود. این عارضه معمولاً موقتی است و با نوشیدن مایعات فراوان مکیدن آب نبات های ترش و ماساژ غدد بزاقی قابل مدیریت است.
• خشکی دهان : کاهش ترشح بزاق به دلیل تأثیر ید رادیواکتیو بر غدد بزاقی می تواند باعث خشکی دهان شود.
• تغییر حس چشایی یا بویایی : برخی از بیماران ممکن است تغییراتی در حس چشایی یا بویایی خود تجربه کنند که معمولاً موقتی است.
• خستگی و ضعف : خستگی و احساس ضعف از عوارض جانبی شایع ید درمانی هستند که معمولاً با استراحت کافی بهبود می یابند.
• گردن درد : در برخی موارد بیماران ممکن است درد خفیفی در ناحیه گردن احساس کنند که به دلیل التهاب بافت تیروئید باقیمانده ناشی از ید رادیواکتیو است.

عوارض جانبی بلندمدت :

• کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) : ید درمانی با از بین بردن باقیمانده بافت تیروئید اغلب منجر به کم کاری تیروئید دائمی می شود. به همین دلیل اکثر بیماران پس از ید درمانی نیاز به مصرف مادام العمر هورمون تیروئید (لووتیروکسین) دارند تا سطح هورمون های تیروئید خود را در محدوده طبیعی نگه دارند. تنظیم دوز لووتیروکسین تحت نظر پزشک متخصص غدد بسیار مهم است.
• سرطان ثانویه : در موارد بسیار نادر ید درمانی ممکن است خطر ابتلا به سرطان های ثانویه مانند سرطان خون (لوسمی) یا سرطان غدد بزاقی را در بلندمدت افزایش دهد. با این حال این خطر بسیار کم است و مزایای ید درمانی در درمان سرطان تیروئید معمولاً بسیار بیشتر از این خطر احتمالی است.
• ناباروری : ید رادیواکتیو ممکن است به طور موقت یا در موارد نادر به طور دائمی بر باروری مردان و زنان تأثیر بگذارد. بیماران باید در مورد این خطر با پزشک خود مشورت کنند و در صورت تمایل به فرزندآوری اقدامات لازم را انجام دهند (مانند ذخیره اسپرم قبل از درمان در مردان). توصیه می شود زنان حداقل ۶ تا ۱۲ ماه پس از ید درمانی از بارداری خودداری کنند.

درمان های تکمیلی و پیگیری

ید درمانی اغلب بخشی از یک برنامه جامع درمانی برای سرطان تیروئید تمایز یافته است. درمان های تکمیلی و پیگیری نقش مهمی در بهبود نتایج درمان و کاهش خطر عود سرطان دارند :

• هورمون درمانی جایگزین تیروئید (Thyroid Hormone Replacement Therapy) : همانطور که ذکر شد کم کاری تیروئید یک عارضه جانبی شایع و اغلب دائمی ید درمانی است. هورمون درمانی جایگزین تیروئید با لووتیروکسین برای جبران کمبود هورمون های تیروئید و حفظ عملکرد طبیعی بدن ضروری است. دوز لووتیروکسین باید به دقت توسط پزشک تنظیم شود تا سطح TSH در محدوده هدف قرار گیرد. در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید سطح TSH هدف ممکن است کمی پایین تر از محدوده طبیعی باشد تا رشد احتمالی سلول های سرطانی باقیمانده سرکوب شود (درمان سرکوب کننده TSH).
• پیگیری با اندازه گیری تیروگلوبولین : تیروگلوبولین (Tg) یک پروتئین تولیدشده توسط سلول های تیروئید است که به عنوان یک نشانگر توموری در پیگیری بیماران مبتلا به سرطان تیروئید تمایز یافته استفاده می شود. پس از تیروئیدکتومی توتال و ید درمانی موفق سطح تیروگلوبولین باید بسیار پایین یا غیرقابل اندازه گیری باشد. افزایش سطح تیروگلوبولین در طول پیگیری می تواند نشانه ای از عود سرطان باشد. اندازه گیری منظم تیروگلوبولین به همراه سونوگرافی گردن و در صورت لزوم سایر روش های تصویربرداری برای تشخیص زودهنگام عود سرطان و شروع درمان های لازم بسیار مهم است.
• سونوگرافی گردن : سونوگرافی گردن یک روش تصویربرداری کلیدی در پیگیری بیماران مبتلا به سرطان تیروئید است. سونوگرافی می تواند به شناسایی عود موضعی سرطان در ناحیه گردن یا غدد لنفاوی گردن کمک کند.
• سایر روش های تصویربرداری : در صورت شک به متاستاز دوردست یا افزایش سطح تیروگلوبولین بدون شواهد عود موضعی ممکن است از سایر روش های تصویربرداری مانند اسکن ید رادیواکتیو سی تی اسکن ام آرآی یا پت اسکن استفاده شود.
• درمان های هدفمند و شیمی درمانی : در موارد سرطان تیروئید پیشرفته یا متاستاتیک که به ید درمانی پاسخ نمی دهند یا ید را جذب نمی کنند (سرطان تیروئید غیر ید دوست) ممکن است از درمان های هدفمند (مانند مهارکننده های کیناز) یا شیمی درمانی استفاده شود. این درمان ها معمولاً برای کنترل رشد سرطان و بهبود کیفیت زندگی بیماران استفاده می شوند.

راهکارهای خانگی و توصیه های سبک زندگی

اگرچه ید درمانی یک درمان پزشکی تخصصی است و راهکار خانگی مستقیمی برای آن وجود ندارد اما برخی توصیه های سبک زندگی می توانند به بهبود سلامت عمومی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان تیروئید و دریافت کنندگان ید درمانی کمک کنند :

• رژیم غذایی سالم و متعادل : مصرف یک رژیم غذایی غنی از میوه ها سبزیجات غلات کامل و پروتئین های کم چرب می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن بهبود سطح انرژی و حفظ وزن سالم کمک کند. در دوران آمادگی برای ید درمانی رعایت رژیم کم ید بسیار مهم است. پس از درمان بازگشت به یک رژیم غذایی متعادل و سالم توصیه می شود.
• فعالیت بدنی منظم : ورزش منظم می تواند به کاهش خستگی بهبود خلق و خو حفظ وزن سالم و تقویت سیستم قلبی عروقی کمک کند. بیماران باید با پزشک خود در مورد نوع و میزان فعالیت بدنی مناسب برای شرایط خود مشورت کنند.
• مدیریت استرس : استرس می تواند تأثیر منفی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. تکنیک های مدیریت استرس مانند مدیتیشن یوگا تنفس عمیق و فعالیت های آرامش بخش می توانند به کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند.
• ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل : سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل می توانند خطر ابتلا به سرطان و عوارض درمان را افزایش دهند. ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل به بهبود سلامت عمومی و نتایج درمان کمک می کند.
• حمایت اجتماعی و عاطفی : دریافت حمایت از خانواده دوستان گروه های حمایتی و مشاوران می تواند به بیماران در مقابله با چالش های سرطان و درمان کمک کند. به اشتراک گذاشتن احساسات و تجربیات با دیگران می تواند احساس تنهایی و انزوا را کاهش دهد.

پیشگیری از سرطان تیروئید

در حال حاضر راهکار پیشگیری قطعی برای سرطان تیروئید وجود ندارد اما برخی اقدامات می توانند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کنند :

• اجتناب از قرار گرفتن در معرض تشعشع یونیزان : قرار گرفتن در معرض تشعشع یونیزان به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی یک عامل خطر شناخته شده برای سرطان تیروئید است. تا حد امکان باید از قرار گرفتن غیرضروری در معرض اشعه ایکس و سایر منابع تشعشع یونیزان اجتناب شود. در صورت نیاز به انجام تصویربرداری پزشکی با اشعه ایکس باید از محافظ تیروئید استفاده شود.
• تامین ید کافی در رژیم غذایی : کمبود ید در رژیم غذایی می تواند خطر ابتلا به گواتر و برخی انواع سرطان تیروئید را افزایش دهد. مصرف نمک یددار و غذاهای غنی از ید مانند ماهی و لبنیات می تواند به تامین ید کافی بدن کمک کند. با این حال مصرف بیش از حد ید نیز توصیه نمی شود و باید به میزان توصیه شده توسط متخصصان تغذیه توجه شود.
• غربالگری در افراد پرخطر : غربالگری روتین برای سرطان تیروئید در جمعیت عمومی توصیه نمی شود اما افرادی که دارای عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی سرطان تیروئید مدولاری یا سندرم های ژنتیکی خاص هستند ممکن است نیاز به غربالگری منظم داشته باشند. مشاوره با پزشک متخصص غدد در مورد نیاز به غربالگری در افراد پرخطر توصیه می شود.

نتیجه گیری

ید درمانی یک روش درمانی مؤثر و مهم برای سرطان تیروئید تمایز یافته است که نقش حیاتی در از بین بردن باقیمانده بافت تیروئید پس از جراحی و درمان سلول های سرطانی متاستاتیک دارد. این روش با استفاده از ید رادیواکتیو (I-۱۳۱) انجام می شود که به طور انتخابی توسط سلول های تیروئید جذب شده و آن ها را تخریب می کند. ید درمانی می تواند به کاهش خطر عود سرطان بهبود پیگیری و افزایش بقای بیماران مبتلا به سرطان تیروئید تمایز یافته کمک کند.

با وجود عوارض جانبی احتمالی ید درمانی معمولاً یک درمان ایمن و قابل تحمل است. با آمادگی مناسب قبل از درمان رعایت مراقبت های پس از درمان و پیگیری منظم با پزشک متخصص غدد بیماران می توانند از مزایای ید درمانی بهره مند شده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

پرسش های متداول (FAQ)

1. آیا ید رادیواکتیو خطرناک است؟
   ید رادیواکتیو (I-۱۳۱) ماده ای رادیواکتیو است اما دوز مورد استفاده در ید درمانی به دقت محاسبه می شود تا حداکثر اثربخشی درمانی با حداقل خطر عوارض جانبی حاصل شود. اشعه ساطع شده از ید-۱۳۱ عمدتاً بتا است که برد کوتاهی دارد و تأثیر موضعی بر سلول های تیروئید می گذارد. اقدامات احتیاطی برای کاهش تماس اطرافیان با اشعه انجام می شود. خطر عوارض جانبی جدی بلندمدت بسیار کم است و مزایای ید درمانی در درمان سرطان تیروئید معمولاً بسیار بیشتر از این خطر احتمالی است.
2. عوارض جانبی ید درمانی چه مدت طول می کشند؟
   عوارض جانبی کوتاه مدت ید درمانی مانند تهوع خشکی دهان التهاب غدد بزاقی و خستگی معمولاً موقتی هستند و طی چند روز تا چند هفته پس از درمان بهبود می یابند. کم کاری تیروئید که یک عارضه جانبی بلندمدت شایع است معمولاً دائمی است و نیاز به مصرف مادام العمر هورمون تیروئید دارد. سایر عوارض جانبی بلندمدت جدی بسیار نادر هستند.
3. آیا بعد از ید درمانی می توان باردار شد؟
   توصیه می شود زنان حداقل ۶ تا ۱۲ ماه پس از ید درمانی از بارداری خودداری کنند زیرا ید رادیواکتیو ممکن است به تخمک ها آسیب برساند و خطر ناهنجاری های جنینی را افزایش دهد. مردان نیز باید برای مدتی پس از ید درمانی از بارداری همسر خودداری کنند و در مورد تأثیر ید درمانی بر باروری با پزشک خود مشورت کنند. در صورت تمایل به فرزندآوری مشاوره با پزشک متخصص غدد و متخصص زنان و زایمان ضروری است.

تأکید مهم : اطلاعات ارائه شده در این مقاله جنبه عمومی دارند و نباید به عنوان جایگزینی برای نظر و توصیه تخصصی پزشک تلقی شوند. تشخیص و درمان سرطان تیروئید باید تحت نظر پزشک متخصص غدد و تیم درمانی مجرب انجام شود. در صورت داشتن هرگونه سؤال یا نگرانی در مورد سرطان تیروئید یا ید درمانی لطفاً با پزشک خود مشورت کنید.