باید بودجه پژوهشی حداقل 20 درصد بودجه کل باشد/رکود طولانی امر پژوهش

در گفت وگو با قدم آخر مطرح شد؛

معاون پژوهشی دانشکده علوم پایه دانشگاه شیراز گفت: بودجه پژوهش در یک دانشگاه نباید کمتر از 15 تا 20 درصد بودجه کل آن دانشگاه باشد. دولت و وزارت عتف باید بودجه ای مستقل و متناسب با رشد قیمت ها به امر پژوهش دانشگاه ها اختصاص دهند.

دکتر احمد شیخی، معاون پژوهشی دانشکده علوم پایه دانشگاه شیراز با بیان اینکه بودجه ای که در ایران از طرف وزارت عتف به دانشگاه ها برای امر پژوهش اختصاص پیدا می کند بسیار ناچیز است به خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری قدم آخر گفت: در قوانین بالادستی ایران باید چند درصد بودجه کل کشور صرف پژوهش شود اما متاسفانه این اتفاق رخ نداده و بنابر هر دلیل طی سالیان گذشته بودجه پژوهش خصوصا به مراکز دانشگاهی بسیار ناچیز بوده است. این امر آسیب جدی به وضعیت پژوهش در دانشگاه ها وارد کرده است.

عضو هییت ممیزه دانشگاه شیراز افزود: علاوه بر بودجه محدود دانشگاه ها، قیمت مواد و تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز پژوهشگران دانشگاه ها برای انجام پژوهش های اصیل و کاربردی افزایش یافته اما متناسب با افزایش قیمت تجهیزات آزمایشگاهی، بودجه پژوهشی دانشگاه ها افزایش پیدا نکرده است. این مسیله به تبع باعث رکود طولانی مدت امر پژوهش در دانشگاه ها شده است.

وی خاطرنشان کرد: عمده کارها و فعالیت های پژوهشی که اکنون در دانشگاه ها انجام می شود، حاصل تلاش اعضای هییت علمی و پژوهشگران دانشگاه ها یا حاصل پژوهش های نظری است که خیلی نیاز به ابزار، مواد شیمیایی و امکانات آزمایشگاهی ندارند.

وی تاکید کرد: همچنین در سال های اخیر برخی از دانشگاه ها به دلیل کسری بودجه شان از بودجه پژوهش برای بخش های دیگر دانشگاه استفاده می کنند. به عنوان بودجه پژوهش آنها صرف امور جاری، حمل و نقل، پرداخت اضافه کار یا حقوق کارکنان شرکتی و کارکنان غیر رسمی دانشگاه ها می شود. دانشگاه موظف است از اعتبارات خودش حقوق و مزایای کارکنان غیر رسمی را پرداخت کند. صرف شدن این بودجه به امور دیگر باعث شده که بودجه پژوهشی دانشگاه ها طی سال های اخیر به شدت تنزل پیدا کند و وضعیت برون داد پژوهشی دانشگاه ها مطلوب نباشد.

نباید بودجه پژوهش صرف امور دیگر دانشگاه ها شود

وی خاطرنشان کرد: لازم است دولت و وزارت عتف بودجه ای مستقل و متناسب با رشد قیمت ها به امر پژوهش دانشگاه ها اختصاص دهد. بودجه پژوهش در یک دانشگاه نباید کمتر از 15 تا 20 درصد بودجه کل آن دانشگاه باشد زیرا آموزش و پژوهش دو بال اصلی دانشگاه هستند و در این میان پژوهش حتی از آموزش نیز زیربنایی تر است.

شیخی عنوان کرد: ما اجازه نداریم بودجه پژوهش را بگیریم و صرف سایر مخارج دانشگاه کنیم. این روند باید برعکس باشد. همه ساختارهای دانشگاه باید در خدمت آموزش و پژوهش باشند نه اینکه از بودجه آموزش و پژوهش بزنیم و صرف بقیه ساختارهای دانشگاه کنیم. چنین مسیله ای جای تامل زیادی دارد و مسوولان دانشگاه ها و وزارت علوم باید به این نکته مهم توجه ویژه ای داشته باشند. آنها باید بودجه پژوهشی دانشگاه ها را به گونه ای تعریف کنند که این بودجه فقط صرف پژوهش شود.

به گفته وی، اگر بودجه دانشگاهی 100 میلیارد تومان است، حداقل 20 میلیارد تومان آن باید صرف امر پژوهش شود نه اینکه یک یا دو میلیارد این بودجه _گاهی حتی کمتر از این مقدار نیز صرف پژوهش شده است_ صرف پژوهش شود. چنین امری در دراز مدت به تولید فناوری، گسترش علم و حتی فعالیت شرکت های دانش بنیان ضربه وارد می کند زیرا پایه و اساس همه فناوری ها، پژوهش است. در این میان علوم پایه نقش بسیار بنیادی برعهده دارند.

واژه های ابداعی باعث انحراف فکری محیط های علمی می شود

معاون پژوهشی دانشکده علوم پایه دانشگاه شیراز پیرامون برخی از واژه های ابداعی و آسیب های آن اشاره کرد و در این خصوص به خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری قدم آخر گفت: متاسفانه در ادبیات برخی از مسوولان کشوری و دانشگاهی عبارت تولید علم استفاده می شود. تولید علم یک ترکیب نادرست است. در واقع تولید علم به جای تولید علمی به کار رفته است. این واژه در اینترنت اصلا معادل انگلیسی و فرانسوی ندارد. تمام درگاه های این واژه به درگاه های فارسی منتهی می شود.

عضو هییت ممیزه دانشگاه شیراز افزود: واژه ها ابزار تفکر هستند. اگر ما واژه ها را اشتباه بکار ببریم باعث ایجاد اغتشاش فکری و حتی انحراف فکری می شود. متاسفانه در یکی دو دهه اخیر علاوه بر تولید علم، واژه های ابداعی دیگر مانند تولید اندیشه، تولید فرهنگ، تولید معرفت و تولید عالم نیز بکار برده می شوند. تمام این ترکیبات اشتباه هستند و باعث آلوده شدن محیط های علمی و دانشگاهی به مفهوم های اشتباه و ایجاد مشکلاتی برای گسترش واقعی علم می شود.

وی عنوان کرد: از دیگر کج تابی هایی که طی دو دهه اخیر به وجود آمده این است که پیشرفت علم را با تولید محصولات علمی مانند مقاله و پایان نامه و کتاب اشتباه می گیرند. مسوولان ما تصور می کنند که اگر تعداد مقالات، پایان نامه های دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکترا بیشتر شود و به تبع آن تعداد پایان نامه ها افزایش یابد یا حتی تعداد کتاب های منتشر شده در مراکز دانشگاهی ازدیاد پیدا کند،علم در کشور پیشرفت پیدا خواهد کرد، در حالی که این گونه نیست. پیشرفت علم با تولید محصولات علمی متفاوت است. اساسا علم را نمی توان تولید کرد. علم را می توان فرا گرفت، گسترش داد یا کشف کرد. پیشنهاد می کنم به جای تولید علم عبارت گسترش علم یا تولید علمی را در گفتار و نوشتارمان چه در محیط  های دانشگاهی و چه در محیط های غیر دانشگاهی بکار بگیریم.