آب مورد نیاز بدن تنها از راه نوشیدن آب آشامیدنی تامین می شود؟

در همه افراد در برخی مواقع با وجودی که بدن نیازمند آب است، خیلی حس تشنگی به وجود نمی آید.

به گزارش قدم آخر، آب یکی از مهم ترین موادی است که ما در طول روز مصرف می کنیم، چرا که بخش عمده ای از بدن ما از این ماده حیاتی تشکیل شده است. اگر آب به مقدار کافی در بدن ما موجود نباشد، اختلالات مختلفی در بدن ایجاد می شود. بسیاری از واکنش های متابولیکی بدن اگر آب کافی در دسترس نباشد، مختل می شوند.
این که بدن هر فرد نیاز به چه میزان آب دارد و کمبود آن ممکن است برای فرد چه مشکلاتی ایجاد کند، موضوعی است که در رابطه با آن با خانم سمیرا ابراهیم اف متخصص تغذیه به گفتگو نشسته ایم که در ادامه می خوانید:

در ابتدا بفرمایید کم آبی در بدن به چه معناست و چه علایمی دارد؟

حالت کم آبی بدن یا دهیدراسیون در اثر دریافت کم آب یا اتلاف زیاد آن اتفاق می افتد به بیان دیگر آب از دست رفته از بدن بیش از  آب دریافتی آن می شود. کم آبی می تواند حالت خفیف یا بسیار شدید داشته باشد. بنابراین بسته به شدت آن عوارض مختلفی دارد. تشنگی، خشکی دهان،  تیره شدن رنگ ادرار، کاهش ادرار دفعی، احساس خستگی، گود افتادن زیر چشم ها از جمله مشکلات کم آبی خفیف است، که با افزایش شدت دهیدراسیون این علایم افزایش می یابند. کم آبی شدید هم علایمی چون تب، افزایش دفعات تنفس، افزایش ضربان قلب و کاهش فشار خون، گیجی و تحرک پذیری را به همراه دارد.

برخی مواد غذایی وجو دارند، مانند تخم مرغ و گوشت که پروتیین زیادی دارند. این موادغذایی متابولیزه شدن و دفع مواد زایدشان نیازمند آب است. یعنی اگر این مواد را در رژیم غذایی خود استفاده می کنیم باید حواسمان باشد که آب کافی هم در کنارش استفاده کنیم

میزان آب مورد نیاز برای بدن در طول روز چقدر است؟

عدد مشخصی برای نیاز به آب وجود ندارد. نیاز به آب در افراد مختلف، متفاوت است. در واقع سن، جنس، میزان فعالیت، غذاهایی مصرفی و محیطی که در آن قرار می گیرند، همه این ها روی میزان آب مورد نیاز بدن در طول روز می تواند تاثیر بگذارد. بنابراین ما هیچ وقت نمی توانیم یک عدد مشخصی را برای آب مورد نیاز بدن بگوییم.
یک توصیه کلی که وجود دارد که می گوید روزی 8 لیوان خورده شود، این توصیه خیلی کاربرد ندارد. چون همان گونه که در بالا نیز عنوان کردم، مواردی چون سن، جنس، میزان عضلات بدن و مواردی از این قبیل تعیین کننده آب مورد نیاز بدن هستند. چرا که بخشی از آب بدن در عضلات قرار می گیرد.
در حال حاضر معیاری که برای آب مورد نیاز برای افراد سالم در نظر می گیرند، این است که فرد باید در طول روز آن قدر آب بنوشد که رنگ ادرار روزانه اش به غیر از ادرار صبحگاهی (ادراری که شب تا صبح در مثانه ذخیره شده است و رنگ اش متفاوت است) همیشه رنگ روشنی داشته باشد.
 

آیا آب مورد نیاز بدن تنها از راه نوشیدن آب آشامیدنی تامین می شود؟

ما وقتی از آب صحبت می کنیم منظورمان هم آب خالصی است که با نوشیدن وارد بدن ما می شود و هم آبی است که همراه نوشیدنی ها و غذاهای مختلف وارد بدن می شود. منتها باید حواسمان باشد که با این آب چه چیزی را هم وارد بدن می کنیم. برای مثال آبی که همراه با چای یا قهوه وارد بدن ما می شود شاید خیلی کارایی نداشته باشد، چون کافیینی که در قهوه است باعث از دست رفتن آب می شود. در برخی مواقع ما به ازای خوردن یک فنجان چای یا قهوه به اندازه 2 فنجان ادرار دفع می کنیم. بنابراین هر چه قدر آبی که مصرف می شود مواد مدر در آن نباشد، می تواند فایده بیشتری برای ما داشته باشد.

 افرادی که نمی توانند آب را با طعم خالص مصرف کنند، می توانند به آن طعم دهنده های بدون کالری اضافه کنند. اگر بخواهند آب را شیرین کنند، یا به صورت نوشیدنی های شیرین شده، مثل شربت یا نوشابه استفاده کنند، در این حالت آب نمی تواند برای آن ها مفید باشد. چون همراه با آب مقدار زیادی شکر وارد بدن می شود که همان شکر هم می تواند اختلالات دیگری را به همراه داشته باشد.
اما می توان آن را با مواد بدون کالری چون بیدمشک، گلاب، بهارنارج و عرق های رایج دیگری طعم دار کرد، یا حتی می توان تکه هایی از میوه ها و سبزیجات را به آن اضافه کرد. ممکن است، این میوه ها به میزان خیلی کم قند هم داشته باشند، اما میزان قند آن در حد شربت زیاد نیست.

راه دیگری که برای مصرف آب بدون کالری وجود دارد، این است که به آب دانه هایی مثل تخم شربتی، خاک شیر یا دانه چیا که لعاب تولید می کنند، اضافه کنیم. این ها دانه هایی هستند وقتی در آب قرار می گیرند مقداری لعاب از خود آزاد می کنند. همچنین این دانه ها آب را هم جذب می کنند که  بعد از مصرف، داخل روده این آب را رها می کنند. در نتیجه آب بیشتری به بدن می رسانند. برای افراد سالمند و بچه ها از آنجایی که ممکن است که مقدار زیادی آب استفاده نکنند، مصرف این دانه ها می تواند برای تامین آب بدنشان موثر باشد. بنابراین این مواد با طعمی که به آب می دهند، به کسانی که طعم خالص آب را دوست ندارند، کمک می کنند.

بسیاری از سالمندان آقا به خاطر بزرگ تر شدن غده پروستات و خانم های سالمند به خاطر افتادگی مثانه و مشکلات ادراری که در سنین بالا دارند،  سعی می کنند در طول روز آب زیادی مصرف نکنند تامشکلات دفع ادرار برای آن ها به وجود نیاید. اما این کاری که انجام می دهند هم تهدیدی برای عملکرد کلیه هاشان است و هم می تواند زمینه بسیاری از عفونت ها را برای آن ها ایجاد کند

موادغذایی مثل میوه ها، سبزیجات و غذاهایی مثل سوپ و آش که حالت آبکی تر دارند، می توانند تامین کننده آب مورد نیاز بدن ما باشند. به خصوص هر چه به سمت فصل گرما نزدیک تر می شویم اگر بتوانیم از مواد غذایی که آب بیشتری دارند، استفاده کنیم تامین آب مورد نیاز بدن برای ما راحت تر می شود.
برخی مواد غذایی وجو دارند، مانند تخم مرغ و گوشت که پروتیین زیادی دارند. این موادغذایی متابولیزه شدن و دفع مواد زایدشان نیازمند آب است. یعنی اگر این مواد را در رژیم غذایی خود استفاده می کنیم باید حواسمان باشد که آب کافی هم در کنارش استفاده کنیم.

چگون متوجه کم آبی بدن می شویم؟

 وقتی حس تشنگی در بدن ایجاد می شود ما می توانیم آگاه شویم که بدن ما نیاز به آب دارد و این نیاز را رفع کنیم، اما گاهی وقت ها این حس خیلی خوب عمل نمی کند. برخی مواقع حس تشنگی با گرسنگی اشتباه گرفته می شود. بسیاری از افراد که عادت به ریزه خواری یا پرخوری دارند، وقتی تشنه می شوند، مرکز گرسنگی شان تحریک می شود، چون مرکز گرسنگی و تشنگی کنار هم هستند.
اما در حالت کلی، در همه افراد در برخی مواقع با وجودی که بدن نیازمند آب است، خیلی حس تشنگی به وجود نمی آید. برای مثال در فصول سرد سال ممکن است حس تشنگی زیاد به سراغ افراد نیاید، چون اگر فعالیت، تعریق زیاد و دفع آب زیادی نداشته باشیم، حس تشنگی کمتر تحریک می شود، اما نیاز به آب وجود دارد.  بنابراین اگر آب مصرف نشود، حالت های سردرد و خستگی مزمن خود را کاملا نشان می دهند.
از طرف دیگر در افراد سالمند هم ممکن است حس تشنگی خیلی خوب در طول روز بروز نکند و آن ها آب زیادی استفاده نکنند. بنابراین باید حتما برنامه نوشیدن مشخص وجود داشته باشد و حتما به شاخص رنگ ادرار مخصوصا در سالمندان توجه کنیم.

بسیاری از سالمندان آقا به خاطر بزرگ تر شدن غده پروستات و خانم های سالمند به خاطر افتادگی مثانه و مشکلات ادراری که در سنین بالا دارند،  سعی می کنند در طول روز آب زیادی مصرف نکنند، تا مشکلات دفع ادرار برای آن ها به وجود نیاید. اما این کاری که انجام می دهند هم تهدیدی برای عملکرد کلیه هاشان است و هم می تواند زمینه بسیاری از عفونت ها را برای آن ها ایجاد کند.
جدای از عفونت های ادراری یک سری از مواد هستند که به هر حال وارد بدن ما می شوند، که می توانند بیماری زا باشند. اگر ما دفع ادرار مناسبی داشته باشیم این مواد از بدن دفع می شوند. اما اگر دفع ادرار به مقدار کافی نباشد، ممکن است این مواد بیماری زا در بدن حتی در ناحیه دهان یا گلو باقی بمانند و باعث عفونت های خیلی خطرناکی در سالمندان شوند. بنابراین مصرف آب در سالمندان باید به آن توجه ویژه ای و برای آن ها یاد آوری شود.  سالمندانی که دچار آلزایمر هستند، خوردن آب برای آن ها بسیار حیاتی است که معمولا به آن توجه زیادی نمی شود.

پایان خبر قدم آخر